چهل حدیث « آداب معاشرت»

 

چهل حدیث «معاشرت»

 

قالَ اللّهُ تَبارَک وَتَعالی:

وَاعْبُدُوا اللّهَ وَلاتُشْرِکوا بِهِ شَیئا وَبِالْوالِدَینِ اِحْسانا وَ بِذِی الْقُرْبی وَالْیتامی وَالْمَساکینِ وَالْجارِ ذِی الْقُرْبی وَالْجارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبیلِ وَما مَلَکتْ اَیمانُکمْ اِنَّ اللّهَ لایحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالا فَخُورا.

خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید:

خدا را پرستش کنید و نسبت به او شرک نورزید، و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و افراد مسکین و همسایگان دور و نزدیک و دوست و رهگذر و غلام و کنیز نیکی کنید، که خداوند انسان خود خواه و فخرفروش را دوست ندارد.

 

بخش اوّل:

برخورد با مردم

 

            1 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: قالَ عیسَی بنُ مَرْیمَ لِبَعْضِ اَصْحابِهِ: مالا تُحِبُّ اَنْ یفْعَلَ بِک فَلا تَفْعَلْهُ بِاَحَدٍ.

امام صادق علیه السلام فرمود:

حضرت عیسی بن مریم به بعضی از یاران خود فرمود:

آنچه را که دوست نداری نسبت به تو انجام شود تو نیز نسبت به هیچ کس انجام مده!

برخورد اسلامی

             2 قالَ عَلِی علیه السلام: اَذا لَقیتُمْ اِخْوانَکمْ فَتَصافَحُوا وَاَظْهِرُوا لَهُمُ الْبَشاشَةَ وَالْبُشْرَ تَتَفَرَّقُوا وَما عَلَیکمْ مِنَ الاَْوْزارِ قَدْ ذَهَبَ.

 امام علی علیه السلام فرمود:

وقتی برادرانتان را دیدار کردید پس مصافحه کنید و به همدیگر دست بدهید و با روی خندان با آنان ملاقات کنید که وقتی از هم جدا شوید همه گناهان شما آمرزیده است.

مدارا با مردم

            3 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَعْقَلُ النّاسِ اَشَدُّهُمْ مُداراةً لِلنّاسِ، وَاَذَلُّ النّاسِ مَنْ اَهانَ النّاسَ.

 رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

داناترین مردم کسی است که با مردم بیشتر مدارا کند و خوارترین مردم کسی است که به مردم اهانت کند.

بـرخـورد پـیامـبر صلی‌الله‌علیه‌وآله

 

            4 عَن ابی عَبْدِاللّهِ علیه السلام قالَ: ما صافَحَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آلهرَجُلاً قَطُّ فَنَزَعَ یدَهُ حَتّی یکونَ هُوَالَّذی نَزَعَ یدَهُ مِنْهُ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

پیامبر خدا با هر کسی دست می‌داد دستش را نمی‌کشید تا طرف مقابل دستش را بکشد و از او جدا نماید.

 

محبّت به مردم

 

            5 عَنْ عَلِی بْنِ اَبی طالِبٍ علیه السلام قالَ: قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: رَأسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاِْیمانِ بِاللّهِ عَزَّوَجَلَّ اَلتَّحَبُّبُ اِلَی النّاسِ.

 

امیرالمؤمنین علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می‌کند که فرمود:

سرآغاز عقل و خردمندی بعد از ایمان به خدا اظهار محبّت به مردم و دوستی با آنان است.

 

روش بـرخـورد مسلمان

 

            6 قالَ اَمیرُالْمَؤْمِنینَ علیه السلام: اِنَّ اللّهَ یحِبُّ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ الَّذی یحِبَّ لاَِخیهِ ما یحِبُّ لِنَفْسِهِ وَ یکرَهُ لَهُ ما یکرَهُ لِنَفْسِهِ.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

خداوند دوست دارد آن مسلمانی را که آنچه را برای خود می‌خواهد برای برادر دینی‌اش هم بخواهد و آنچه را برای خویشتن نمی‌خواهد برای او هم نخواهد.

 

ارزش دیـدار بـرادران

 

            7 قالَ اَبُو عَبْدِاللّهِ علیه السلام: مَنْ زارَ اَخاهُ فِی اللّهِ، قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ: ای‌ای زُرْتَ وَثَوابُک عَلَی وَلَسْتُ اَرْضی لَک ثَوابا دُونَ الْجَنَّةِ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

هر کس برای خدا از برادرش دیدار کند، خداوند عزوجل می‌فرماید، مرا دیدار کرده ای و ثواب تو بر منست و به ثوابی جز بهشت برای تو راضی نمی‌شوم.

 

بخش دوّم:

معاشرت با پدر و مادر

معاشرت با پـدر و مـادر

 

            8 عَنْ اَبِی وَلاّدِ الْحَنّاطِ قالَ: سَأَلْتُ اَبا عَبْدِاللّهِ علیه السلامعَنْ قَوْلِ اللّهِ: «وَبِالْوالِدَینِ اِحْسانا» فَقالَ: اَلاِْحْسانُ اَنْ تُحْسِنَ صُحْبَتَهُما وَلاتُکلِّفَهُما اَنْ یسْأَلاک شَیئا یحْتاجانِ اِلَیهِ.

 

ابی ولاّد حنّاط می‌گوید:

از امام صادق علیه السلام سؤال کردم درباره آیه:

«وبالوالدین احسانا» فرمود:

نیکی به پدر و مادر اینست که با آن‌ها خوشرفتاری کنی و نیاز آن‌ها را قـبل از درخـواست آن‌ها بـرطرف کنی تا مجبور به درخواسـت نشـوند.

 

نیکی به پـدر و مـادر

 

            9 قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اَفْضَلُ الاْعَمالِ الصَّلاةُ لِوَقْتِها، وَبِرُّالْوالِدَینِ وَالْجِهادُ فِی سَبیلِ اللّهِ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

برترین اعمال سه چیز است:

1 ـ خواندن نماز در وقت آن.

2 ـ نیکی با پدر و مادر.

3 ـ جهاد در راه خدا.

 

رفت و آمد با پـدر و مـادر

 

            10 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: مَنْ سَرَّهُ اَنْ یمَدَّلَهُ فِی عُمْرِهِ وَیبْسَطَ فِی رِزْقِهِ، فَلْیصِلْ اَبَوَیهِ فَاِنَّ صِلَتَهُما طاعَةُ اللّهِ، وَلْیصِلْ ذارَحِمِهِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

هر کس دوست دارد عمرش افزون و روزیش فراوان باشد به پدر و مادرش صله و احسان کند این کار او اطاعت خداست و همین طور با خویشان خود صله رحم بجا آورد.

 

خشنودی و خشـم پـدر و مـادر

 

            11 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: رِضَی اللّهِ مَعَ رِضَی الْوالِدَینِ وَسَخَطُ اللّهِ مَعَ سَخَطِ الْوالِدَینِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

خشنودی خدا با خشنودی پدر و مادر، و خشم او با خشم پدر و مادر است.

 

نگاه به پـدر و مـادر

 

            12 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: نَظَرُ الْوَلَدِ اِلی والِدَیهِ حُبّا لَهُما عِبادَةٌ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

نگاه کردن فرزند به پدر و مادرش از روی محبّت عبادت محسوب می‌شود.

 

بخش سوّم:

معاشرت با فرزندان

معاشرت با فـرزندان

 

            13 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: اَکرِمُوا اَوْلادَ کمْ وَاَحْسِنُوا ادابَهُمْ یغْفِرْلَکمْ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود: فرزندان خود را احترام کنید و آن‌ها را خوب تربیت کنید تا خداوند شما را بیامرزد.

 

رفتار با فرزندان

 

            14 قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِعْدِلُوا بَینَ اَوْلادِ کمْ کما تُحِبُّونَ اَنْ یعْدِلُوا بَینَکمْ فِی الْبِرِّوَ اللُّطْفِ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود: عدالت را بین فرزندانتان مراعات کنید، همانطور که دوست دارید آن‌ها در نیکی و اظهار مهربانی بین شما به عدالت رفتار نمایند.

 

برخورد بـا کـودکان

 

            15 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَارْحَمُوهُمْ وَاِذا وَعَدْ تُمُوهُمْ شَیئا فَفُوالَهُمْ فَاِنَّهُمْ لایرَوْنَ اِلاّ اَنَّکمْ تَرْزُقُونَهُمْ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

کودکان را دوست بدارید و آنان را مودر لطف و مهر و محبت قرار دهید و هرگاه با آن‌ها وعده دادید وفا کنید چون آن‌ها شما را روزی دهنده می‌دانند.

 

برخورد بـا پسـران

 

            16 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام: دَعْ اِبْنَک یلْعَبُ سَبْعَ سِنینَ وَیؤْدَّبُ سَبْعا وَاَلْزِمْهُ نَفْسَک سَبْعَ سِنینَ فَاِنْ اَفْلَحَ وَ اِلاّ فَاِنَّهُ مَنْ لاخَیرَ فِیهِ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

پسرت را، هفت سال رها کن بازی کند و در هفت سال بعد او را تربیت کن و در هفت سال سوّم 14 تا 21 همیشه همراهت باشد، پس اگر درستکار و مفید شد چه خوب والاّ خیری در او نیست.

 

محبّت به فرزند

 

            17 الراوی: کانَ النَّبِی صلی الله علیه و آله اِذا اَصْبَحَ مَسَحَ عَلی رُؤُوسِ وَلَدِهِ وَوَلَدِ وَلَدِهِ.

 

راوی: پیامبر اسلام صلی الله علیه و آلههر روز صبح نسبت به فرزند و نوه‌هایش اظهار لطف و مهربانی می‌کرد و دست بر سرشان می‌کشید.

 

خوشرفتاری با فـرزنـدان

 

            18 رُوِی اَنَّهُ «الرِّضا علیه السلام» قالَ: بِرُّوا اَوْلادَکمْ وَاَحْسِنُوا اِلَیهِمْ فَاِنَّهُمْ یظُنُّونَ اَنَّکمْ تَرْزُقُونَهُمْ.

 

از امام هشتم علیه السلامنقل شده که فرمود:

با فرزندان خود خوشرفتاری نمائید و به آن‌ها احسان کنید چون آن‌ها گمان می‌کنند، که شما روزی آن‌ها را می‌دهید.

 

نگاه به فرزند

 

            19 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اِذا نَظَرَ الْوالِدُ اِلی وَلَدِهِ فَسَرَّهُ کانَ لِلْوالِدِ عِتْقُ نَسَمَةٍ قِیلَ یارَسُولَ اللّهِ وَاِنْ نَظَرَ سِتّینَ وَثَلاثَمِائَةِ نَظْرَةً؟ قالَ: اَللّهُ اَکبَرُ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

هنگامی که پدر به فرزند نگاه کند و او را خوشحال کند مثل اینست که بنده ای را آزاد کرده است سؤال شد حتی اگر 360 بار نگاه کند؟ فرمود: الله اکبر. «کنایه از اینکه بله، خدا بزرگ‌تر از این‌هاست».

 

بخش چهارم:

معاشرت با خویشاوندان

معاشرت با خویشاوندان

 

            20 قالَ اَمیرُالمُؤْمِنینَ علیه السلام: وَاَکرِمْ عَشیرَتَک فَاِنَّهُمْ جَناحُک الَّذی بِهِ تَطیرُ وَاَصْلُک الَّذی اِلَیهِ تَصِیر وَ یدُک الَّذی بِها تَصُولُ.

 

امام علی علیه السلام فرمود: خویشاوندانت را گرامی بدار، چون آن‌ها بال تو هستند که توسط آن‌ها پرواز می‌کنی و ریشه تو هستند که به آن بر می‌گردی و دست تو هستند که بواسطه او دفاع می‌کنی.

 

معـاشـرت بـا خویشان و قـیامـت

 

            21 عَنْ اَبی عَبْدِاللّهِ علیه السلام: اِنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الْحِسابَ یوْمَ الْقِیامَةِ.

 

از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود:

معاشرت و رفت و آمد با خویشاوندان، حساب روز قیامت را بر انسان آسان می‌کند.

 

اهمیت معاشرت بـا خـویشان

 

            22 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: صِلُوا اَرْحامَکمْ فِی الدُّنْیا وَلَوْبِسَلامٍ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

در دنیا صله رحم کنید اگر چه فقط با سلام باشد.

 

ارزش معاشرت

 

            23 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: سِرْ سَنَتَینِ بِرَّ والِدَیک سِرْسَنَةً صِلْ رَحِمَک.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

دو سال راه برو تا به پدر و مادر نیکی کنی و یکسال راه طی کن تا صله رحم انجام دهی.

 

احـترام بـزرگسـالان

 

            24 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ وَقَّرَذا شَیبَةٍ لِشَیبَتِهِ آمَنـَهُ اللّهُ تَعـالی مِنْ فَـزَعِ یـوْمِ الْقِـیامَةِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

هر کس پیرمردی را بخاطر پیری او گرامی بدارد، خداوند او را از سختی و هراس روز قیامت در امان قرار خواهد داد.

 

آثار معاشرت با خـویشـاوندان

 

            25 عَنْ رُواتٍ قالِ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یقُولُ: اِنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ مَثْراةٌ فِی الْمالِ وَمَحَبَّةٌ فِی الاَْهْلِ وَمَنْسَأَةٌ فِی الاَْجَلِ.

 

روات می‌گوید: از پیامبر شنیدم که می‌فرمود:

صله رحم موجب ازدیاد مال و محبوبیت در میان خویشاوندان و تأخیر در مرگ می‌شود.

 

بخش پنجم:

معاشرت با دوستان

اظهار دوستی

 

            26 عَنْ اَبِی عَبْدِاللّهِ علیه السلام قال: اِذا اَحْبَبْتَ رَجُلاً فَاَخْبِرْهُ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

وقتی شخصی را دوست داری دوست داشتن خود را به او اعلام کن.

 

ارزش دوستی

 

            27 قالَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ علیه السلام: اَلْمَوَدَّةُ قَرابَةٌ مُسْتَفادَةٌ.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

رفاقت و دوستی یک نوع خویشاوندی اکتسابی است.

 

برخـورد بـا دوسـت

 

            28 عَنْ اَبی جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ: اَتی رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله رَجُلٌ فَقالَ: یا رَسُولَ اللّهِ، اَوْصِنی فَکانَ فِیما اَوْصاهُ اَنْ قالَ: اِلْقَ اَخاک بِوَجْهٍ مُنْبَسِطٍ.

 

امام بـاقر علیه السلام فرمود:

مـردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کـرد: ای رسول خدا، بمن وصیتی کن پیامبر صلی الله علیه و آله ضمن سفارش‌هایش فـرمود: بـا دوست خود با روی خوش و اخـلاق خوب برخورد کن.

 

مـرز دوسـتی

 

            29 قالَ اَمیرالْمُؤْمِنینَ علیه السلام: اِبْذِلْ لِصَدیقِک کلَّ الْمَوَدَّةِ، وَلاتَبْذُلْ لَهُ کلَّ الطُّمَأنِینَةِ، وَاَعْطِهِ کلَّ الْمُواساةِ وَلا تُفِضْ اِلَیهِ بِکلِّ الاَْسْرارِ.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

با دوست خود در اظهار محبّت سنگ تمام بگذار، ولی صد در صد به او اعتماد نکن و شیوه احتیاط پیشه کن و با او به مواسات رفتار کن اما همه اسرار خود را به او مگو.

 

برخورد بـا نیازهـای دوسـت

 

            30 قالَ عَلِی علیه السلام: لایکلِّفْ اَحَدُکمْ اَخاهُ الطَّلَبَ اِذا عَرَفَ حاجَتَهُ.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

وقتی کسی پی برد که دوستش به چیزی نیازمند است، باید قبل از درخواست نیاز او را بر طرف کند. «و او را وادار به سئوال و درخواست ننماید.»

 

پـوزش پذیری

 

            31 قالَ عَلِی علیه السلام: اِقْبَلْ عُذْرَ اَخیک، وَاِنْ لَمْ یکنْ لَهُ عُذْرٌ فَالْتَمِسْ لَهُ عُذْرا.

 

امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود:

عذر برادر خود را بپذیر، و اگر او عذری نداشت برای خطای او عذری بتراش.

 

برخورد با حقوق دوست

 

            32 قالَ عَلِی علیه السلام: لاتُضَیعَنَّ حَقّ اَخیک اِتِّکالاً عَلی مابَینَک وَبَینَهُ فَاِنِّهُ لَیسَ لَک بِاَخٍ مَنْ ضَیعْتَ حَقَّهُ.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

سعی کن حقوق برادرت را با اتکاء به دوستی و رفاقت پایمال نکنی، زیرا آنکس که حقّ او بوسیله تو ضایع گشته برادر دینی تو نخواهد بود.

 

بخش ششم:

معاشرت‌با زیردستان و خدمتکاران

معـاشـرت با زیـردستان

 

            33 قالَ اَبُوذَرٍّ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یقُولُ: اِخْوانُکمْ جَعَلَهُمُ اللّهُ تَحْتَ اَیدیکمْ، فَمَنْ کانَ اَخُوهُ تَحْتَ یدِهِ فَلْیطْعِمْهُ مِمّا یأْکلُ وَلْیکسِهِ مِمّا یلْبِسُ وَلا یکلِّفْهُ ما یغْلِبُهُ فَاِنْ کلَّفَهُ ما یغْلِبُهُ فَلْیعِنْهُ.

 

ابوذر می‌گوید:

از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود: خداوند بعضی از برادران شما را زیر دست شما قرار داده هر کس برادر و هم نوعش را زیردست دارد باید از آنچه خود می‌خورد به او بخوراند، و از آنچه می‌پوشد به او هم بپوشاند، و هیچ وقت کاری که خارج از قدرت اوست به او نسپارد و اگر کار دشواری را به او سپرد او را کمک کند.

 

بـرخـورد با خدمتـکاران

 

            34 قالَ عَلِی علیه السلام: وَاجْعَلْ لِکلِّ اِنْسانٍ مِنْ خَدَمِک عَمَلاً تَأْخُذُهُ بِهِ، فَاِنَّهُ اَحْری اَلاّ یتَوا کلُوا فِی خِدْمَتِک.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

مسئولیت هر یک از زیردستان خود را مشخّص نما و بعد بازخواست کن، که این بهتر است برای اینکه هریک مسئولیت را به گردن دیگری نیندازد.

 

بخش هفتم:

معاشـرت با همسایـگان

رسول خـدا صلی‌الله‌علیه‌وآله و همسایه

 

            35 قالَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ علیه السلام: وَاللّهَ، اَللّهَ فِی جیرانِکمْ، فَاِنَّهُمْ وَصِیةُ نَبِیکمْ مازالَ یوصِی بِهِمْ حَتَّی ظَنَنَّا اَنَّهُ سَیوَرِّثُهُمْ.

 

امام علی علیه السلام فرمود:

خدا را، خدا را درباره همسایگان که آن سفارش پیامبر صلی الله علیه و آله شماست، پیامبر صلی الله علیه و آلهمرتّب درباره همسایه سفارش می‌کرد تا جائیکه ما گمان کردیم که همسایه از همسایه ارث خواهد برد.

 

رفتار با همسایه

 

            36 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: اَحْسِنْ مُجاوَرَةَ مَنْ جاوَرْتَ تَکنْ مسلماً.

 

امام صادق علیه السلام فرمود

: با همسایه‌ات خوشرفتاری کن تا مسلمان راستین باشی.

 

خـوشرفتاری با همـسایه

 

            37 عَنْ اَبِی عَبْدِاللّهِ علیه السلام قالَ: عَلَیکمْ بِحُسْنِ الْجَوارِ فَاِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ اَمَرَ بِذلِک.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

بر شما باد به خوشرفتاری با همسایه، چون خداوند تبارک و تعالی به آن امر فرموده است.

 

بخش هشتم:

معاشرت‌با یتیمان و بیماران‌و ضعیفان

بـرخـورد با یتـیمان

 

            38 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: کنْ لِلْیتیمِ کالاَْبِ الرَّحیمِ وَاعْلَمْ اَنَّک تَزْرَعُ کذلِک تَحْصُدُ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: برای یتیم همچنان پدری مهربان باش و بدان همانطور که کشت می‌کنی درو خواهی کرد.

 

بـرخـورد با بیماران

 

            39 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: لاتُدیمُوا النَّظَرَ اِلی اَهْلِ الْبَلاءِ وَالْمجْذُومینَ فَاِنَّهُ یحْزُنُهُمْ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نگاه خود را به گرفتار و معلول‌ها و جذامی‌ها، طولانی نکنید چون نگاه طولانی شما، آن‌ها را محزون و رنجیده خاطر می‌کند.

 

بـرخـورد با ضعـیفان

 

            40 عَنْ اَبی جَعْفَرٍ علیه السلام: اَرْبَعٌ مَنْ کنَّ فِیهِ بَنَی اللّهُ لَهُ بَیتا فِی الْجَنَّةِ: مَنْ اوَی الْیتیمَ، وَرَحِمَ الضَّعیفَ، وَ اَشْفَقَ عَلی والِدَیهِ وَرَفِقَ بِمَمْلُوکهِ.

 

از امام باقر علیه السلامنقل شده که فرمود: هر کس دارای چهار صفت باشد، خداوند برای او خانه ای در بهشت می‌سازد. 1 ـ یتیم را پناه دهد 2 ـ به ضعیف رحم کند 3 ـ به پدر و مادر مهر بورزد 4 ـ با غلام و کنیزش مدارا نماید.

یکی از امتیازات اسلام بر سایر ادیان ومکاتب این است که به علاقه و محبت و همبستگی بین انسان‌ها اهمیت زیادی داده و سعی نموده تا بین آنان رابطه عاطفی قوی برقرار کند، و زندگی و برخورد آن‌ها توأم به مهر و عطوفت متقابل باشد.

شاید یکی از حکمت‌های مهمی که همه انسان‌ها از یک پدر و مادر متولّد شده‌اند همین باشد که انسان‌ها نسبت به همدیگر احساس یگانگی و خویشاوندی و برادری نمایند.

وقتی در دستورات و قوانین اسلام دقّت کنیم می‌بینیم آنچه که وجودش سبب ازدیاد محبّت و علاقه بین اقشار مختلف مردم بوده و هست، اسلام آن را بصورت واجب یا مستحبّ سفارش کرده و در مورد آن تأکید نموده است، مانند:

برخورد خوب با انسان‌ها، نیکی به پدر و مادر نیکی به فرزندان، برآوردن نیازهای مردم و یاری آن‌ها، معاشرت خوب با همسایگان و ضعیفان و بی سرپرستان و یتیمان ... که نمونه ای از آن‌ها را در این جزوه خواهید خواند. و آنچه را که موجب جدائی و از بین رفتن علاقه و ایجاد کینه و بدبینی می‌شود، نهی کرده و مردم را از نزدیک شدن به آن‌ها شدیداً برحذر داشته است مانند تهمت، غیبت، دروغگوئی، سخن چینی، نفاق و...

نقش محبّت و علاقه انسان‌ها به همدیگر چیزی نیست که قابل انکار باشد، حتی بعضی دانشمندان معتقدند که تنها راه اصلاح جامعه و سعادت بشر، ایجاد محبّت و علاقه شدید بین انسان‌هاست در حدّی که باعث شود کسی به دیگری ستم روا ندارد. از اینرو در ادامه انتشار سلسله احادیث اهل بیت عصمت و طهارت علیه السلام اقدام به تهیه و تنظیم این احادیث شد که قدمی هر چند کوچک در راه نشر فرهنگ اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آلهبرداشته باشد.

 

قم ـ محمود شریفی

11 ذیقعده 1416 روز میلاد امام هشتم علیه السلام

و 12 فروردین 1375 روز جمهوری اسلامی

 

http://www.hadithlib.com