چهل حدیث«راستگویی و دروغگویی»

 

چهل حدیث«راستگویی و دروغگویی»

 

قالَ اللّه ُ تَبارَک وَ تَعالی: وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیعْلَمَنَّ اللّه ُ الَّذینَ صَدَقُوا وَلَیعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ.

خداوند کسانی را که قبل از شما بودند مـورد امتـحـان و آزمـایش قـرار داد، تا معلوم شود [کدام در گفتار وکردارشان] راستگو و [کدام یـک] دروغـگو هستـند.

 

بخش اول:

راستگویی

جایگاه راستگو در قیامت

 

            1 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: اَقْرَبُکمْ مِنی غَدا فِی الْمَوْقِفِ اَصْـدَقُکمْ فِی الْحَـدیثِ وَ اَدّاکمْ لِلأمانَةِ وَ اَوْفاکمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُکمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُکمْ مِنَ النّاسِ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

کسانی که در سخن گفتن راستگوتر و در ادای امانت مواظب تر و در عهد و پیمان با وفاتر و در اخــلاق نیـکوتر و با مردم صمیمی تر هستند،

در قیامت به من از همه نزدیک‌ترند.

 

زینـت سخـن

 

            2 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: زینَةُ الْحَـدیثِ الصِّـدْقُ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

زینت سُخن، راستگویی است.

 

دری از درهای بهشت

چهل حدیث «دروغگویی»

 

چهل حدیث «دروغگویی»

 

«اِءنَّما یفتَرِی الَّذینَ لایؤمِنُونَ بِآیاتِ اللّه ِ وَ اُولئِک هُمُ الکاذِبُونَ.»

تنها کسانی دروغ می گویند که ایمان به آیات خدا ندارند،

ودروغگویان واقعی آن‌ها هستند.

 

فصل اول

جایگاه دروغ

دروغ و رسوایی

 

            1 عَن أَمیرِالمُؤمِنینَ علیه السلام قالَ: ألکذْبُ عَیبٌ فاضِحٌ

 

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:

دروغگویی عیبی رسوا کننده است.

(چون معمولاً دروغ بعد از مدتی آشکار می‌شود و انسان دروغگو در بین مردم رسوا می‌گردد.)

 

 

عاقل و دروغ

 

            2 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: ماکذَبَ عاقِلٌ وِ لا زَنی مُؤْمِنٌ.

 

علی علیه السلام فرمود:

هیچ عاقلی دروغ نمی‌گوید؛ و هیـچ مؤمنی زنـا نمی‌کند.

(انسان عاقل می‌داند که عاقبت دروغگویی رسوایی و بی اعتمادی و خواری است، انسان با ایمان هم می‌داند که زنا عواقب وخیم و غیرقابل بخششی دارد).

 

 

بزرگ‌ترین گناه زبان

 

چهل حدیث « راستگویی و دروغگویی »

چهل حدیث « راستگویی و دروغگویی »

قالَ اللّه ُ تَبارَکَ وَ تَعالى:
وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللّه ُ الَّذینَ صَدَقُوا وَلَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ.
 سوره عنکبوت / آیه 3
 خداوند کسانى را که قبل از شما بودند مـورد امتـحـان و آزمـایش قـرار داد،
تا معلوم شود [کدام در گفتار وکردارشان ]راستگو و [ کدام یـک ]دروغـگو هستـند.

بخش اول:
راستگویى
جایگاه راستگو در قیامت

1
قالَ النَّبِىُّ صلی الله علیه و آله:
 اَقْرَبُکُمْ مِنىّ غَدا فِى الْمَوْقِفِ اَصْـدَقُکُمْ فِى الْحَـدیثِ وَ اَدّاکُمْ لِلأمانَةِ وَ اَوْفاکُمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُکُمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُکُمْ مِنَ النّاسِ.
 لآلى الاخبار، ج 5، حدیث 253


پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
 کسانى که در سخن گفتن راستگوتر و در اداى امانت مواظب تر و در عهد و پیمان با وفاتر و در اخــلاق نیـکوتر و با مردم صمیمى تر هستند، در قیامت به من از همه نزدیکترند.

دروغ مصلحت آمیز به ز راست فتنه انگیز

     
در یکى از جنگها،

عده اى را اسیر کردند و نزد شاه آوردند.

شاه فرمان داد تا یکى از اسیران را اعدام کنند.
 اسیر که از زندگى ناامید شده بود،

خشمگین شد

و شاه را مورد سرزنش و دشنام خود قرار داد

که گفته اند:
«هر که دست از جان بشوید،

هر چه در دل دارد بگوید.»
وقت ضرورت چو نماند گریز  

دست بگیرد سر شمشیر تیز

شاه از وزیران حاضر پرسید:

 «این اسیر چه مى گوید؟»

 یکى از وزیران پاک نهاد گفت:

این آیه را مى خواند:
 «والکاظمین الغیظ و العافین عن الناس»

(آل عمران/ 431)؛
 پرهیزکاران آنان هستند که هنگام خشم،

خشم خود را فرو برند

و لغزش مردم را عفو کنند

و آنها را ببخشند.
 شاه با شنیدن این آیه،

به آن اسیر رحم کرد و او را بخشید،
ولى یکى از وزیرانى که مخالف او بود

(و سرشتى ناپاک داشت)

نزد شاه گفت:
«نباید دولتمردانى چون ما نزد تو سخن دروغ بگویند.
آن اسیر به شاه دشنام داد

و او را به باد سرزنش و بدگویى گرفت.
شاه از سخن آن وزیر زشتخوى خشمگین شد

و گفت:
دروغ آن وزیر براى من

پسندیده تر از راستگویى تو بود،
 زیرا دروغ او از روى مصلحت بود،

و تو از باطن پلیدت برخاست.
 چنانکه خردمندان گفته اند:
«دروغ مصلحت آمیز به ز راست فتنه انگیز»

منبع: 

نشریه تربیتى اخلاقى خلق، شماره‏3، ص: 60

نفرین مادر!!!!

وَ قَضى‏ رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً  [اسراء آیه 23]

و پروردگارت فرمان داده:

جز او را نپرستید!

و به پدر و مادر نیکى کنید!

هر گاه یکى از آن دو، یا هر دوى آنها، نزد تو به سن پیرى رسند، کمترین اهانتى به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن!

و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!

داستانک:

از امام باقر(علیه السلام) روایت است که

در بنی اسرائیل عابدی بود بنام جریح،

که در صومعه خویش به عبادت مشغول بود.

روزی مادرش در حالی که وی به نماز اشتغال داشت،

وی را بخواند، و او مادر را پاسخ نداد ـ

(در بعضی روایات آمده که اگر جریح فقیه می بود می دانست که قطع نماز نافله و پاسخ مادر از نماز افضل بود) ـ

مادر برگشت، و بار دوم آمد و او را صدا زد،

و باز پاسخ نداد، تا سه بار.

در این بار مادر وی را نفرین کرد

و گفت:

از خدای بنی اسرائیل می خواهم که تو را به خود واگذارد

و یاریت نکند.

روز بعد زن بدکاره ای به کنار صومعه او آمده

و فرزندی را که در رحم داشت در آنجا وضع حمل کرد،

و ادعا کرد که فرزند از آن جریح است.

در میان بنی اسرائیل شایع شد که

آن کس که مردمان را از زنا نهی می نمود

خود مرتکب زنا گشته است!

حاکم دستور داد وی را بدار کشند،

مادر بر سر و روی زنان،

به پای چوبه دار آمد.

جریح گفت ساکت باش که این نتیجه همان نفرین تو است.

مردمان چون شنیدند گفتند:

ما از کجا بدانیم که این تهمت و این نسبت دروغ است؟

جریج گفت:

کودک را حاضر کنید.

چون کودک بیاوردند،

از او پرسیدند: پدرت کیست؟

وی به زبان آمد و گفت:

فلان چوپان پدر من است،

و بدین گونه خداوند بر اثر توبه جریح وی را نجات داد،

و جریح سوگند یاد کرد که

از این پس از خدمت مادر جدا نگردد 

[بحار الأنوار ، ج‏71، ص: 75 ]

آیا شیعه اهل گناه است!!؟

شخصى به امیر المؤ منین علیه السلام گفت :

فلانى بسیار گناه مى کند

اما در عین حال از شیعیان شماست .
امیر المؤ منین علیه السلام فرمود:

یک یا دو دروغ در نامه اعمال تو نوشته شد.

اگر بسیار گناه مى کند

و ما را دوست دارد و دشمن دشمنان ماست،

یک دورغ گفتى زیرا او دوستدار ما است نه شیعه ما.

در حالى که تو گفتى او شیعه ماست .

(شیعه که اهل گناه نیست ).

نام کتاب :قصه هاى تربیتى چهارده معصوم    مؤ لف :محمد رضا اکبرى

مواظب دروغ های فریبنده خود باشیم که ممکن است خودمان را هم فریب دهد

روزی اشعب از کوچه ای می گذشت ،
 جمعی کودک را دید که بازی می کنند .
 به آنها گفت :
 چرا اینجا ایستاده اید ؟
 مگر نمی دانید که در فلان چهار راه شهر
 یک خروار سیب سرخ و سفید آورده
 و در بین مردم قسمت می کنند !
 کودکان از شنیدن این سخن
 بازی خود را رها کردند
و شروع به دویدن کردند .
 خود اشعب هم به طمع افتاد
 و به دنبال آنها حرکت کرد .
 به او گفتند : خبرت دروغ بود .
 برای چه می دوی ؟
 گفت دویدن اطفال مرا به طمع انداخت
 که مبادا این خبر درست باشد
و من محروم بمانم !

(برگرفته از نرم افزار هدایت در حکایت)

امام هادی(ع)را بیشتر بشناسیم.....

در عصر خلافت متوکل ،

زنی ظاهر شد و به هر جا می رفت می گفت :

من زینب دختر فاطمه (س) هستم و با این نام ،

از مردم پول می گرفت .

درباره آثار بد بخل بیشتر بیندیشیم.

عبد اللَّه بن عمر از پیامبر خدا (ص) نقل مى ‏کند که فرمود:

از بخل بپرهیزید که همانا کسانى که پیش از شما هلاک شدند از بخل هلاک شدند،

بخل آنان را وادار به دروغ کرد و آنها دروغ گفتند

و آنان را وادار به ظلم کرد و آنان ظلم کردند

و آنان را وادار به قطع رحم کرد و آنان قطع رحم کردند.

الخصال / ترجمه جعفرى، ج‏1، ص: 261

چهار چیز در هر کس باشد منافق است‏!!!!

عبد اللَّه بن مسعود از پیامبر خدا (ص) نقل مى‏ کند که فرمود:

چهار چیز در هر کس باشد منافق است

و اگر یکى از آن‏ها باشد، خصلتى از نفاق در وجود اوست

تا وقتى که آن را از خود دور کند:

کسى که وقتى سخن مى‏ گوید دروغ مى‏ گوید

و چون وعده مى‏ دهد تخلف مى ‏کند

و چون پیمان و عهد مى‏ بندد، مى‏ شکند

و چون با کسى دشمنى مى‏ کند، به گناه مى‏ افتد.

الخصال / ترجمه جعفرى، ج‏1، ص: 371

چرا بعضیها نمی خوابند!!!؟؟

امام صادق (ع) فرمود:

پنج کس دچار بى ‏خوابى هستند:

کسى که آهنگ ریختن خونى کرده‏ است.

و آنکه ثروت فراوانى دارد ولى نگهبان امینى براى ثروت خود ندارد.

و آنکه براى بدست آوردن حیثیت اجتماعى متوسل بدروغ و بهتان گردد.

و آنکه بدهى زیادى گردن‏گیرش شده است و مالى ندارد تا ادا کند.

و عاشقى که در معرض جدائى از معشوق خویش است.

الخصال / ترجمه فهرى، ج‏1، ص: 328

اگر مومنی نباید این خصلتها را داشته باشی!!!!

حارث بن مغیرة گوید:

شنیدم از امام صادق (ع) که می فرمود شش خصلت در مؤمن نمی باشد:

سخت‏گیرى

و کارشکنى

و لجبازى

و دروغگوئى

و حسدورزى

و ستمکارى.

الخصال / ترجمه فهرى، ج‏1، ص: 362

اولین شهادت دروغ‏ در اسلام!!!

امام صادق علیه السلام فرمود:

هنگامى که عایشه، به قصد جنگ جمل(1)خارج شده بود، به همراه هفتاد تن به چاهى در سرزمین حوأب «2» رسیدند.

در این موقع سگان پارس کردند.

عایشه تصمیم گرفت بازگردد و گفت:
از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم شنیدم به همسرانش مى ‏فرمود:
یکى از شما (همسران پیامبر)، مورد پارس سگ هاى حوأب واقع خواهید شد.

و این هنگامى است که قصد نبرد با على علیه السلام وصىّ من را خواهد داشت.
 (در ادامه حدیثى دیگر به این مضمون آمده است:
زنهار! عایشه، تو این عمل را نکنى که در آتش خواهى بود).
پس... هفتاد تن از همراهان او به دروغ شهادت دادند که اینجا ماء حوأب نیست.

و این اولین شهادت دروغ در اسلام بود . 

پاورقی:

(1)«جنگ جمل، نبردى بود که طلحه و زبیر، لشکرى را به بهانه خونخواهى عثمان تهیه کرده و بر امیر المؤمنین علیه السلام شوریدند، و فرمانده این لشکر عایشه دختر ابو بکر بود.»

(2)سرزمینى نزدیک بصره.

گلچین صدوق (گزیده من لا یحضره الفقیه)، ج‏2، ص: 45

اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه

ابن ابى الحدید در جلد 4 شرح نهج البلاغه در صفحه 488 گوید:

مشهور اینست که؛

على علیه السّلام در رحبه کوفه مردم را سوگند داد و گفت:

 بخدا سوگند می دهم؛

هر کس را که در بازگشت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله از حجة الوداع
از آنحضرت شنیده که درباره من فرمود:

من کنت مولاه فعلى مولاه،

اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه،

برخیزد و گواهى دهد،

 در نتیجه مردانى بپا خاستند

و باین گفتار رسول خدا صلى اللّه علیه و آله گواهى دادند،

سپس على علیه السّلام به انس بن مالک فرمود:
 تو نیز آن روز حضور داشتى، تو را چه مى‏ شود

(که گواهى نمی دهى)؟

 نامبرده گفت:

یا امیر المؤمنین سنّ من زیاد شده
و آنچه را که فراموش کرده ‏ام بیشتر است از آنچه بیاد دارم،
 فرمود:

 
 اگر دروغ می گوئى؛

خداوند تو را به سفیدى مبتلا کند که عمامه آنرا پنهان نکند،
 پس نامبرده نمرد تا مبتلا به برص شد.
الغدیر ،ج‏2،ص:55