چهل حدیث« وحدت »
قالَ
اللّهُ تعالى:
وَلاتَکُونُوا کَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ماجآئَهُمُ الْبَیِّناتُ وَ أُولئِکَ لَهُمْ عَذاَبٌ عَظیمٌ.
و بسان آنانکه پراکنده شدند و پس
از آمدن دلیل هاى روشن الهى،
اختلاف کردند، نباشید «زیرا» براى آنان عذابى بزرگ خواهد بود.
فرمان وحدت
1 قالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله: إسْمَعُوا وَأطِیعُوا لِمَنْ وَلاّهُ اللّهُ الْأمْرَ، فَإنَّهُ نِظامُ الاْءسْلامِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
از حاکمان الهى اطاعت کنید و گوش بفرمان باشید زیرا اطاعت از رهبرى مایه «وحدت اُمت اسلام» است.
پیوندهاى اجتماعى
2 قالَ الاْءمامُ عَلِىٌ علیه السلام: ... وَعَلَیْکُمْ بِالتَّواصُلِ وَالتَّباذُلِ وَاِیّاکُم وَالتَّدابُرَ وَالتَّقاطُعَ.
امام على علیه السلام در وصیّت به حسنین علیهماالسلام مى فرماید:
... و بر شما باد به ارتباط و بذل و بخشش و دورى گزیدن از جدائى و پشت کردن به یکدیگر.
انس و الفت
3 قالَ الْباقِرُ علیه السلام: ... یا مَعْشَرَ الْمُؤْمِنینَ تَأَلَّفُوا وَتَعاطَفُوا.
امام
محمد باقر علیه السلام فرمود:
هان اى گروه مؤمنان، مأْنوس و متّحد باشید و به هم مهربانى کنید.
ایجاد وحدت
4 قالَ الاْءمامُ عَلِىٌّ علیه السلام: صَلاحُ ذاتِ الْبَیْنِ أفْضَلُ مِنْ عامَّةِ الصَّلاةِ وَالصِّیامِ.
امام على علیه السلام فرمود:
اصلاح اختلافها، از تمامى نمازها و روزه ها برتر است.
آشتى دادن
چهل حدیث«راستگویی و دروغگویی»
قالَ اللّه ُ تَبارَک وَ تَعالی: وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیعْلَمَنَّ اللّه ُ الَّذینَ صَدَقُوا وَلَیعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ.
خداوند کسانی را که قبل از شما بودند مـورد امتـحـان و آزمـایش قـرار داد، تا معلوم شود [کدام در گفتار وکردارشان] راستگو و [کدام یـک] دروغـگو هستـند.
بخش اول:
راستگویی
جایگاه راستگو در قیامت
1 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: اَقْرَبُکمْ مِنی غَدا فِی الْمَوْقِفِ اَصْـدَقُکمْ فِی الْحَـدیثِ وَ اَدّاکمْ لِلأمانَةِ وَ اَوْفاکمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُکمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُکمْ مِنَ النّاسِ.
پیامبر
اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
کسانی که در سخن گفتن راستگوتر و در ادای امانت مواظب تر و در عهد و پیمان با وفاتر و در اخــلاق نیـکوتر و با مردم صمیمی تر هستند،
در قیامت به من از همه نزدیکترند.
زینـت سخـن
2 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: زینَةُ الْحَـدیثِ الصِّـدْقُ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
زینت سُخن، راستگویی است.
دری از درهای بهشت
چهل حدیث «مروّت و جوانمردی»
قال الحکیم فی کتابه الکریم:
وَ إِذا خاطَبَهُمْ الجاهِلُونَ
قـالُوا سَـلامـاً.
فرقان / 63
پروردگار متعال میفرماید:
چون نادانان، (جوانمردان) را خطاب کنند،
در جـواب فقط به آنان سـلام میکنند.
فصـل اول:
فضیلت جوانمردی
مروّت نامی فراگیر
1 قـالَ عَـلِی علیه السلام: أَلْمُــرُؤَةُ اِسْمٌ جـامِـعٌ لِسائِرِ الْفَضائِلِ وَ الْمَحاسِنِ.
حضرت علی علیه السلام فرمود:
مروّت، نامی است فراگیرنده هـمه فضیلتها و خوبیها.
مــیزان مـروّت
2 قـالَ عَـلِی علیه السلام: مُرُوَّةُ الرَّجُلِ عَلی قَدْرِ عَقْلِهِ.
حضرت
علی علیه السلام فرمود:
مروّت هر کس به قدر عقل و اندیشه اوست.
جــمال آدمـی
3 قـالَ عَـلِی علیه السلام: مَیزَةُ الرَّجُلِ عَقْلُهُ، وَ جَمالُهُ مُرُوَّتُهُ.
حضرت
علی علیه السلام فرمود:
امتیاز آدمی به عقل اوست و زیـبایی او به مـروّتـش.
ترغیب به صفات عالی
4 قـالَ عَـلِی علیه السلام: أَلْمُـرُوَّةُ تَحُثُّ عَلَی الْمَکارِمِ
حضرت
علی علیه السلام فرمود:
مـروّت، آدمـی را بـه صفات عالی برمی انگیزاند.
بـازدارنده از پســتی
چهل حدیث «سحرخیزی»
«کانُوا قَلیلاً مِنَّ اللَّیلِ ما یهْجَعُونَ وَ بِالأسْحارِ هُمْ یسْتَغْفِرُونَ»
آنان [پرهیزگاران و نیکوکاران] کمی از شب را میخوابیدند و در سـحرگاهـان استـغفارمی کـردنـد.
فصل اول:
اهمیت وارزش سحرخیزی
خدا و سحرخیزی
1 عَلی بْنُ مُحَمّدِالنَوْفلِی قالَ سَمِعْتُه [الهادی علیه السلام] یقُولُ: إنَّ الْعَبْدَ لَیقُوُم فی اللَّیلِ فَیمیلُ بِهِ النُّعاسَ یمیناً وَشِمالاً وَ قَدْ وَقَعَ ذَقَنَهُ عَلی صَدْرِهِ فَیأمُرُاللّه ُ تَعالی أبْوابَ السَّماءِ فَتَنْفَتِحُ، ثُمَّ یقُولُ لِلْمَلائِکةِ أُنْظُرُوا إلی عَبْدی ما یصیبُه فی التَّقَرُبِ إلی بِما لَمْ أفْتَرِضْ عَلَیهِ راجیاً مِنّی لِثَلاثَ خِصالٍ: ذَنْبِاً أغْفِرُهُ لَهُ، أوْ تَوْبَةٍ اُجَدِّدُهالَهُ، أوْ رِزْقاً أزیدُهُ فیهِ، إشْهَدُوا مَلائِکتَی أنّی قَدْ جَمَعْتُهُنَّ لَهُ.
از امام هادی علیه السلام شنیدم که میفرمود:
بنده خدا شب از خواب برمی خیزد و چرتش میگیرد
و به راست و چپ متمایل میشود و گاهی چانهاش به طرف سینهاش میافتد، پس خداوند متعال
دستورمی دهد درهای آسمان گشوده میشود،
به فرشتگان میفرماید:
به بندهام نگاه کنید بخاطر چیزی که واجب نکردهام این چنین خود را برای تقرّب به من به زحمت انداخته است، به امید یکی از سه حاجت:
گناهی که آن را برای او ببخشایم،
توبه ای که برای او تجدید کنم،
یـا روزی او را زیــاد کنـم.
آگاه باشید ای فرشتگان من که هر سه را برای او روا کـردم.
پـاداش سحرخیزی وذکر
چهل حدیث «حلال و حرام»
«أَلمالُ وَ البَنُونُ زینَةُ الحَیاةِ الدُّنیا وَ الباقِیاتُ الصّالِحاتُ خَیرٌ عِندَ رَبِّک ثَواباً وَ خَیرٌ أمَلاً»
مال و ثروت و فرزندان زینت زندگی دنیا هستند و اعمال صالح که تا قیامت باقی است، نزد پروردگارت ثوابش بهتر و عاقبت آن نیکوتر است.
فصل اوّل
جایگاه مال وثروت
1 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: إنَّ الدّینارَ وَالدِّرهَمَ أهْلَکا مَنْ کانَ قَبلَکم وَ هُما مُهْلِکاکم.
پیامبر
صلی الله علیه و آله فرمود:
دینار و درهم، کسانی راکه پیش از شما بودند، نابودکرد و آن دو شما را هم به نابودی میکشند.
گـوسالـه
2 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: إنَّ لِکلِّ اُمَّةٍ عِجْلٌ، وَعِجْلُ هذِهِ الأُمَّةِ الدّینارُ وَالدِّرْهَمُ.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
هر امّتی گوساله ای دارد (که او را منحرف میکند)
وگوساله این امّت (امّت پیامبراکرم) دینار و درهم است.
یعنی همانطور که گوساله بنی اسرائیل پیروان حضرت موسی علیه السلام را گمراه کرد و آنان گوساله پرست شدند، مال و ثروت هم موجب انحراف امّت پیامبر صلی الله علیه و آله میگردد.
(امروز شاهدیم که طبق پیشگویی پیامبر صلی الله علیه و آله خیلی ازپیروان آن حضرت حتی بعضی از به ظاهر خوبان این امّت چنین شدهاند).
پیامد مال دوستی
چهل حدیث « نخستین ها »
قال الحکیم فى کتابه الکریم:
«هُوَ الاَْوَّلُ وَالاْخِرُ وَالظّاهِرُ وَالْباطِنُ
وَ هُوَ بِکُلِّ شَىْ ءٍ عَلِیمٌ»
پروردگار متعال مى فرماید:
اوّل و آخر هستى و پیدا و پنهان وجود اوست
و او بـه هـمه چـیز جهـان داناست.
نخستین پایه دین
1 قالَ عَلىٌّ علیه السلام: اَوَّلُ الـدِّیْنِ مَعْـرِفَتُهُ.
على علیه السلام فرمود:
نخستین گام دیندارى، شناخت خداست.
اوّلین نشانه خردمندى
2 قالَ عَلىٌّ علیه السلام: اَوَّلُ الْعَقْـلِ اَلتَّـوَدُّدُ.
على علیه السلام فرمود:
اوّلـین نشـانه عـقـل اظهار مودّت و دوستى با مردم است.
نخستین مرحله حـکمـت
چهل حدیث «محبّت و مهرورزی»
«قُلْ إِنْ کنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّه َ فَاتَّبِعُونِی یحْبِبْکمْ اللّه ُ وَیغْفِرْ لَکمْ ذُنُوبَکمْ وَاللّه ُ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
بگو:
اگر خدا را دوست دارید، از من پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست بدارد،
و گناهانتان راببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است.
فصـل اول:
جایگاه مهرورزی در اسلام
نشان خردمندی
1 عَن علی علیه السلام: أوّلُ العَقلِ التَودُّدُ.
حضرت علی علیه السلام فرمود:
اوّل و سرآغاز عقل، دوستی کردن است.
(زیرا مصالح دنیوی و اخروی انسان در گرو دوستی کردن با دیگران است).
نصف دین
2 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه
و آله:
التَّودُّدُ نِصفُ الدّینِ.
پیامبر اکرم صلی الله
علیه و آله فرمود:
دوستی و مهرورزی (با مردم) نیمی از دین است.
بهترین کارها
چهل حدیث «ادب»
«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لاتُقَدِّمُوا بَینَ یدَی اللّه ِ وَرَسُولِه وَاتَّقُوااللّه َ إِنَّ اللّه َ سَمِیعٌ عَلِیمٌ یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لاتَرْفَعُوا أَصْواتَکمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِی وَلاتَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کجَهْرِ بَعْضِکمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکمْ وَأَنْتُمْ لاَ تَشْعُرُونَ»
ای کسانی
که ایمان آوردهاید.
چیزی را بر خدا و رسولش مقدّم نشمرید (وپیشی نگیرید) وتقوای الهی پیشه کنید که خداوند شنوا و داناست.
ای کسانی که ایمان آوردهاید!
صدای خود را فراتر از صدای پیامبر نکنید،
و در برابر او بلند سخن مگوئید (و داد و فریاد نزنید)
آن گونه
که بعضی از شما در برابر بعضی بلند صدا میکنند.
مبادا اعمال شما (بخاطر بی ادبیها) نابود گردد در حالی که نمیدانید.
مولوی:
از خدا جوییم توفیق ادب بی ادب محروم ماند از لطف ربّ
بی ادب تنها نه خود را داشت بدبلکه آتش در همه آفاق زد
فصـل اول:
اهمیت و جایگاه ادب در فرهنگ اهل بیت علیهمالسلام
میراث جاودان
1 قالَ أبوُ عَبْدِ اللّه علیه السلام: إنَّ خَیرَ ماوَرَّثَ الآباءُ لِأبنائِهمْ ألأدَبُ لاَالْمالُ، فَإنَّ الْمالَ یذْهَبُ وَ الْأدَبُ یبْقی.
امام صادق علیه السلام فرمود:
بهترین چیزی که پدران برای فرزندان خود به ارث میگذارند،
ادب است
نه مال،
زیرا مال از بین میرود و ادب باقی میماند.
وظیفه والـدین
2 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: أکرِمُوا أوْلادَکمْ وَ أحْسِنُوا أدَبَهُمْ یغْفَرْلَکمْ.
رسول خدا
صلی الله علیه و آله فرمود:
فرزندان خود را احترام کنید وآنان را نیکو ادب کنید تا آمرزیده شوید.
برترین هـدیه
چهل حدیث «کارگشایی»
أَتَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکمْ وَ اَنْتُمْ تَتْلُون الْکتابَ اَفَلا تَعْقِلُونَ.
چگونه شما مردم را
به نیکوکاری دستور میدهید و خود را فراموش میکنید و حال آنکه کتاب خدا را میخوانید
چرا در آن اندیشه نمیکنید.
(یعنی دستور کتاب خدا اینست که خود نیز نیکوکار باشید)
ارزش کـارگشـائی
1 عَنِ النَّبِی صلی الله علیه و آله:
اِنَّ اللّهَ فِی عَوْنِ الْمُؤمِنِ مادامَ الْمُؤْمِنُ فِی عَوْنِ اَخِیهِ الْمُؤْمِنِ.
پیامبر اکرم صلی الله
علیه و آله فرمود:
تا زمانی که مؤمن در کمک به برادر مؤمن خود کوشا باشد،
خدا هم او را کمک و یاری خواهد کرد.
محبوبترین عـمل
2 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله:
اَحَبُّ الاَْعْمالِ اِلَی اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سُرُورٌ یدْخِلُهُ مُؤْمِنٌ عَلی مُؤْمِنٍ، یطْرُدُ عَنْهُ جُوعَهُ اَوْ یکشِفُ عَنْهُ کرْبَهُ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
بهترین اعمال در پیشگاه الهی سه چیز است:
ایجاد خوشحالی در دل مؤمن،
رفع گرسنگی،
و زدودن غم و اندوه از چهره او.
خوشحال کردن مـؤمـن
چهل حدیث «معاشرت»
قالَ اللّهُ تَبارَک وَتَعالی:
وَاعْبُدُوا اللّهَ وَلاتُشْرِکوا بِهِ شَیئا وَبِالْوالِدَینِ اِحْسانا وَ بِذِی الْقُرْبی وَالْیتامی وَالْمَساکینِ وَالْجارِ ذِی الْقُرْبی وَالْجارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبیلِ وَما مَلَکتْ اَیمانُکمْ اِنَّ اللّهَ لایحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالا فَخُورا.
خداوند تبارک و تعالی میفرماید:
خدا را پرستش کنید
و نسبت به او شرک نورزید، و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و افراد مسکین و همسایگان
دور و نزدیک و دوست و رهگذر و غلام و کنیز نیکی کنید، که خداوند انسان خود خواه و فخرفروش
را دوست ندارد.
بخش اوّل:
برخورد با مردم
1 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: قالَ عیسَی بنُ مَرْیمَ لِبَعْضِ اَصْحابِهِ: مالا تُحِبُّ اَنْ یفْعَلَ بِک فَلا تَفْعَلْهُ بِاَحَدٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود:
حضرت عیسی بن مریم به بعضی از یاران خود فرمود:
آنچه را که دوست نداری نسبت به تو انجام شود تو نیز نسبت به هیچ کس انجام مده!
برخورد اسلامی
2 قالَ عَلِی علیه السلام: اَذا لَقیتُمْ اِخْوانَکمْ فَتَصافَحُوا وَاَظْهِرُوا لَهُمُ الْبَشاشَةَ وَالْبُشْرَ تَتَفَرَّقُوا وَما عَلَیکمْ مِنَ الاَْوْزارِ قَدْ ذَهَبَ.
امام علی علیه السلام فرمود:
وقتی برادرانتان را دیدار کردید پس مصافحه کنید و به همدیگر دست بدهید و با
روی خندان با آنان ملاقات کنید که وقتی از هم جدا شوید همه گناهان شما آمرزیده است.
مدارا با مردم
3 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَعْقَلُ النّاسِ اَشَدُّهُمْ مُداراةً لِلنّاسِ، وَاَذَلُّ النّاسِ مَنْ اَهانَ النّاسَ.
رسول خدا صلی الله
علیه و آله فرمود:
داناترین مردم کسی است که با مردم بیشتر مدارا کند و خوارترین مردم کسی است که به مردم اهانت کند.
بـرخـورد پـیامـبر صلیاللهعلیهوآله
چهل حدیث «سلام»
اهمیت سلام از نظر قرآن
فَاِذا دَخَلْتُمْ بُیوتا فَسَلِّمُوا عَلی اَنْفُسِکمْ تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللّهِ مُبارَکةً طَیبَةً کذلِک یبَینُ اللّهُ لَکمُ الاْیاتِ لَعَلَّکمْ تَعْقِلُونَ.
پس هرگاه وارد خانهها شدید برخودتان سلام کنید که آن تهنیتی است پاکیزه و پربرکت از سوی خداوند، او این چنین نشانهها را بروشنی بیان میکند شاید شما تعقّل نمائید.
ارزش سلام
1 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ لَقِی عَشَرَةً مِنَ الْمُسْلِمینَ فَسَلَّمَ عَلَیهِمْ کتَبَ اللّهُ لَهُ عِتْقَ رَقَبَةٍ.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
هر کس به ده تن از مسلمانان برخورد نماید و بر آنها سلام کند،
خداوند ثواب آزاد کردن یک بنده را به او خواهد داد.
پاداش سلام
2 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: لِلسَّلامِ سَبْعُونَ حَسَنَةٌ، تِسْعَةٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدی وَواحِدَةٌ لِلرّادِّ.
از علی علیه السلام نقل شده که فرمود:
سلام هفتاد حسنه دارد که شصت و نه حسنه برای سلام کننده و فقط یک حسنه، برای پاسخ دهنده است.
سـلام و درود مـلائـکه
3 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اِذا سَلَّمَ الْمُسْلِمُ عَلَی الْمُسْلِمِ فَرَدَّ عَلَیهِ صَلَّتْ عَلَیهِ الْمَلائِکةُ سَبْعِینَ مَرَّةً.
خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله فرمود:
وقتی مسلمانی بر مسلمان دیگر سلام کند و او پاسخ دهد، ملائکه هفتاد بار به او درود میفرستند.
سلام و محبّت
چهل حدیث «بینش و حکمت»
بخش اوّل:
بینش پیامبران
بینش حضرتعیسی علیهالسلام
1 قیلَ لِعیسَی بْنِ مَرْیمَ علیه السلام: کیفَ اَصْبَحْتَ یا رُوحَ اللّهِ؟ قالَ: اَصْبَـحتُ وَ رَبّی تَبارَک وَ تَعالی مِن فَوْقی، وَالنّارُ اَمامی، وَالْمَـوْتُ فی طَلَبی، لا اَمْلِک ما اَرْجُو، وَ لا اُطیـقُ دَفْـعَ مـا اَکرَهُ، فَاَی فَـقیرٍ اَفْقَرُ مِنّی.
به حضرت عیسی علیه السلام گفته شد:
ای روح خدا چطور صبح
کردی؟
فرمود:
صبـح را آغـاز کردم در حالی که پروردگارم بالای سر من است،
و آتش (جهنّم) پـیش رویم،
و مرگ در طـلب من است،
آنـچه را امیـدوارم در اختیار من نیست (و مالک آن نیستم)،
و از دورکـردن آنچه دوست ندارم عاجـزم
بنابراین چه کسـی از من فقـیرتر است.
نگرانی حضرتعیسی علیهالسلام
چهل حدیث « بازار »
تجارت ازدیدگاه قرآن قالَ اللّه ُ تَبارِکَ وَتَعالى: یا
أَیُّهَا الَّذَینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمَوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ اِلاّ
أَنْ تَکُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ.
خداوند متعال فرمود:
هان اى مؤمنان !
اموال یکدیگر را بى جهت مصرف نکنید مگر تجارتى که با رضایت طرفین باشد...
سوره نساء / آیه 29
فروش قبل از تحویل
1 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: اِذَا اشْـتَرَیْتَ بَیْـعا فَلا تَبِعْهُ حَتَّى تَقْبِضَهُ.
رسول خدا صلی الله علیه و آلهفرمود:
وقتى چیـزى خـریدى پیش از آنکه آن را تحویل بگیرى نفروش.
فروش کالاى معیوب