چهل حدیث «نماز و روزه»
چهل حدیث «نماز و روزه»
یا ایها الَّذینَ آمَنُوا
اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاة
ای کسانی که ایمان آورده‌اید،
از نماز و صبر (روزه) کمک بگیرید.
سوره بقره، آیه 153
پایه‌های اسلام
1 قالَ الباقر علیه السلام: بُنَی الإسْلامُ
عَلی خَمْسَةِ اشیاء:
عَلَی الصَّـلاةِ وَ الزَّکـاةِ وَ الْحَـجِّ وَ الصَّـوْمِ،
وَ الْوِلایةِ. قالَ زُرارَةُ:
فَای ذلِک اَفْضَلُ؟ قالَ علیه السلام:
الْوِلایةُ اَفْضَـلُ لِأنّها مِفْـتاحُـهُنَّ وَ الْوالی هُوَ الدَّلیلُ عَلَیهِنَّ …
امام
باقر علیه السلام فرمود:
اسلام بر پنج پایه استوار است:
بر نماز و زکات و حج و روزه و ولایت.
زراره گوید: عرض کردم، کدامیک از این‌ها افضل است،
فرمود: ولایت برتر است چون ولایت (رهبری) کلید همه آن‌هاست و والی (رهبر) دلیل و راهنمای بر آن‌هاست ...
[یعنی رهبری صحیح و اسلامی، انسان را به این عبادات راهبری می‌کند تا بتواند به آنها راه یابد و درست بجای آرد.]
پایه‌های اصلی دین
2 عَنْ علی بن عبدالعزیز قال: قال لی ابوعبداللّه علیه السلام: ألا اُخْبِرُک بأصْلِ الإسلامِ وَ فَرْعِهِ و ذَرْوَتِهِ وَ سَنامِهِ؟ قُلتُ بَلی، قال: اَصْلُهُ الصَّلاةُ وَ فَرْعُهُ الزَّکاةُ وَ ذَرْوَتُهُ وَ سَنامُهُ الجَهادُ فی سبیلِ اللّهِ، الا اُخْبِرُک بِأبْوابِ الْخَیرِ؟ الصَّوْمُ جُنَّةٌ مِنَ النّارِ.
علی
بن عبدالعزیز گوید:
امام صادق علیه السلام به من فرمود:
آیا می‌خواهی خبر دهم به تو از اصل دین اسلام و فرع آن و اوج و قله آن، عرض کردم بلی، فرمود:
اصل اسلام نماز و فرع آن زکات و اوج و قله آن جهاد در راه خداست، آیا خبر دهم به تو از درهای خیر؟ روزه سپری است در برابر آتش دوزخ.
اوّلین سؤال روز قیامت
3 قالَ الصّادق علیه السلام: اِنَّ اَوَّلَ ما یسأَلُ عَنْهُ الْعَبدُ اذا وَقَفَ بَینَ یدِی اللّهِ جَلَّ جَلالُهُ عَن الصَّلواتِ الْمَفْرُوضاتِ وَ عَنِ الزَّکاةِ الْمَفْرُوضَةِ وَ عَنِ الصِّیامِ الْمَفْرُوضِ وَ عَنِ الْحَجِّ الْمَفْرُوضِ وَ عَنْ وِلایتِنا اَهلِ الْبَیت.
امام
صادق علیه السلام فرمود:
اوّلین چیزی که در روز قیامت سؤال می‌شود، از نمازها و زکات و روزه‌ها و حج واجب و از ولایت ما اهل بیت است.
وظایف امت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله
4 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: ایها النّاسُ انَّهُ لا نَبِی بَعْدی وَ لا اُمَّةَ بَعْدَکمْ ألا فَاعْبُدُوا رَبَّکمْ وَ صَلُّوا خَمْسَکمْ و صُومُوا شَهْرَکمْ و حِجُّوا بَیتَ رَبِّکمْ وَ اَدُّوا زَکاةَ اَمْوالِکمْ طَیبَةً بِها أنْفُسَکمْ وَ أطیعُوا وُلاةَ أمْرِکمْ تَدْخُلُوا جَنَّةَ رَبِّکمْ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
ای مردم، پس از من پیامبری نخواهد بود و پس از شما [که امّت پیامبر خاتم هستید] امّتی نخواهد بود، پس پروردگارتان را عبادت کنید و پنج وعده نماز را بخوانید و ماه رمضانتان را روزه بگیرید و حج خانه خدایتان را بجا آورید و زکات اموالتان را بپردازید که سبب پاکی جان‌هایتان خواهد بود و از اولیاء امورتان [رهبران بر حق] اطاعت کنید تا داخل بهشت شوید.
رمضان، ماه روزه و نماز
5 عَنْ ابی جعفر علیه السلام قال: خَطِبَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: لِلنّاسِ فی آخرِ جُمْعَةٍ مِنْ شَعْبان فَحَمْدَ اللّهُ و اثنی عَلَیهِ ثُمَّ قالَ: ایها النّاسُ إنَّهُ قد اَحَلَّکمْ شَهرٌ فیهِ لَیلَةٌ خیرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ، فَرَضَ اللّهُ صِیامَهُ و جَعَلَ قیامَ لیلةٍ فیه بِتَطَوُّعِ صَلاةٍ کمَنْ تَطَوَّعَ بِصَلاةِ سَبْعینَ لِیلَةً فیما سِواهُ من الشُهورِ و …
امام باقر علیه السلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در آخرین جمعه از ماه شعبان برای مردم خطبه خواند و پس از حمد و ثنای الهی فرمود: ای مردم، ماهی که در آن شبی است که از هزار ماه برتر است بر شما سایه افکنده و آن، ماه رمضان است. خداوند روزه این ماه و نماز مستحبی یک شب آن را مانند هفتاد سال نماز در غیر این ماه قرار داده است.
رمضان، ماه نماز و روزه
6 قالَ رسول اللّه صلی الله علیه و آلهلجابر بن عبداللّه: یا جابِر، هذا شَهْرُ رَمَضان، مَنْ صامَ نَهارَهُ وَ قامَ وِرْدا مِنْ لَیلِهِ و عَفَّ بَطْنَهُ و فَرْجَهُ وَ کفَّ لِسانَهُ، خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کخُرُوجِهِ مِنَ الشَّهْرِ، فَقالَ جابِرْ: ما اَحْسَنَ هذا آل، فقال رسُول اللّهِ صلی الله علیه و آله: یا جابرُ وَ ما اَشَدَّ هذِهِ الشُّرُوطُ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله به جابر بن عبداللّه انصاری فرمود: ای جابر، این ماه رمضان است، هر کس روزهایش را روزه بگیرد و شب‌ها را به نماز و ذکر خدا مشغول باشد و از خوردنی‌ها و لذایذ جنسی بپرهیزد و زبان خود را نگه دارد، همانگونه که از ماه رمضان بیرون می‌رود، از گناهان نیز بیرون خواهد رفت. جابر عرض کرد: چه زیبایی! پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ای جابر چه شرایط سختی!
توفیق نماز و روزه در ماه رمضان
7 قالَ الصّادقُ علیه السلام: کانَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله اذا دَخَلَ شَهرُ رَمضانَ یقُولُ: اَللّهُمَّ إنّه قَد دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ، اللّهُمَّ رَبِّ شَهرِ رَمضانَ الَّذی اَنْزَلْتَ فیهِ القُرآنَ، و جَعَلْتَهُ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی والْفُرقانَ اللّهُمَّ فَبارِک لَنا فی شَهرِ رَمضان وَ اَعِنّا عَلی صِیامِهِ وَ صَلاتِهِ و تَقَبَّلْهُ مِنّا.
امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که ماه رمضان فرا می‌رسید، رسول خدا می‌فرمود: خداوندا، ماه رمضان فرا رسید، خداوندا، پروردگار ماه رمضان، که قرآن را در آن فرو فرستادی، و آن را نشانه روشنی از هدایت و برهان قرار دادی، خداوندا، این ماه را برای ما مبارک گردان و ما را بر نماز و روزه این ماه یاری فرما و از ما بپذیر.
برترین اعمال
8 عَنْ زریق عَنْ ابی عبداللّه علیه السلام قالَ: قُلتُ اَی الأعمالِ اَفْضَلُ بَعدَ المَعرِفَةِ؟ قالَ: ما منشی ءٍ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ یعْدِلُ هذِهِ الصَّلاة وَ لا بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ وَ الصَّلاةِ شَی ءٌ یعْدِلُ الزَّکاةَ وَ لا بَعْدَ ذلِک شَی ءٌ یعْدِلُ الصَّوْم …
زریق که از اصحاب امام صادق علیه السلاماست گوید: از ایشان سؤال کردم کدامیک از کارها پس از شناخت [خدا] افضل است. فرمود: پس از شناخت خدا هیچ چیزی معادل نماز نیست و پس از آن دو، هیچ چیز معادل زکات نیست و پس از این سه هیچ چیز معادل روزه نیست …
فلسفه نماز و روزه
9 قالَ امیرالمؤمنین علیه السلام: فَرَضَ اللّهُ الایمانَ تَطْهیرا مِنَ الشِّرک وَ الصَّلاةَ تَنزیها عَنِ الْکبْرِ وَ الزَّکاةَ تَسْبیبا لِلرِّزقِ وَ الصِّیامَ إبتلاءً لاِءخلاصِ الخَلقِ.
امیرمؤمنان علی علیه السلامفرمود: خداوند ایمان را برای پاک کردن مردم از شرک و نماز را برای دور کردن آنها از کبر و زکات را سبب روزی و روزه را برای آزمودن اخلاص مردم واجب کرد.
فلسفه نماز و روزه
10 قالَ علی علیه السلام: ... و عَنْ ذلک ما حَرَسَ اللّهُ عِبادَهُ المُؤْمِنینَ بالصَّلواتِ وَ الزَّکواتِ وَ مُجاهِدَةِ الصِّیامِ فی الأیامِ الْمَفْرُوضاتِ، تَسکینا لِأطْرافِهِمْ و تخشیعا لِأبْصارِهِمْ وَ تَذْلیلاً لِنُفُوسِهِمْ وَ تَخْفیضا لِقُلُوبِهِمْ و إذهابا لِلْخُیلاءِ عَنْهم.
حضرت علی علیه السلام فرمود: خداوند، مؤمنان را با نمازها و زکات‌ها و سختی‌های روزه در ایام معین، از سقوط در دام شیطان حفظ می‌کند، تا اعضا و جوارح آنان حفظ و چشمهایشان خاشع شود (پایین را نگاه کند) و جان‌هایشان فروتن و دل‌هایشان خاضع گردد و خودخواهی و تکبر از آنان رخت بربندد.
تفسیر نماز و روزه
11 عن داود بن کثیر قال: قُلتُ لابی عبد اللّهِ علیه السلام: اَنتُم الصَّلاةُ فی کتابِ عَزَّوَجَلَّ وَ اَنتمُ الزَّکاةُ وَ اَنتم الحَجُّ؟ فقالَ: یا داود، نَحْنُ الصَّلاةُ فی کتابِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ و نَحْنُ الزَّکاةُ و نَحْنُ الصّیامُ و نَحْنُ الحَجُّ ... .
داود بن کثیر گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: آیا مراد از نماز و زکات و حج که در قرآن آمده است شمائید، ایشان فرمود: ای داود، مراد از نماز و زکات و روزه و حج در کتاب خدا، ما هستیم.
فصول دهگانه دین
12 قالَ رسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: جاءنی جبرئیلُ فَقالَ لی: یا اَحْمَد! الإسلامُ عَشَرةُ اَسْهُمٍ وقد خابَ مَنْ لا سَهْمَ لَهُ فی‌ها؛ اوّل‌ها شَهادَةُ ان لا اله الا اللّه و هِی الکلمةُ و الثانیةُ الصَّلاةُ و هِی الطُّهر و الثالثةُ الزَّکاةُ و هی الفِطرةُ و الرّابِعَةُ الصَّومُ و هی الجُنّةُ و الخامِسةُ الحَجُّ و هِی الشَریعةُ و السّادِسةُ الجهادُ و هُوَ العِزُّ و السابِعَةُ الامرُ بالمعروف وَ هُوَ الْوَفاءُ وَ الثّامِنَةُ اَلنَّهْی عن المنکرِ و هو الحُجَّةُ و التّاسِعَةُ الْجَماعَةُ و هِی الاُلْفَةُ و الْعاشِرَةُ الطّاعَةُ و هِی العِصْمَةُ.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: جبرئیل نزد من آمد و به من چنین گفت: ای احمد، اسلام ده قسمت است و هرکس از این‌ها سهمی نداشته باشد ضرر کرده است.
1 ـ شهادت به لا اله الاّ اللّه و این کلمه توحید است.
2 ـ نماز که پاکی از گناهان است.
3 ـ زکات که فطرت و سرشت اسلام است.
4 ـ روزه که سپر است.
5 ـ حج که آیینی بزرگ است.
6 ـ جهاد که مایه عزت است.
7 ـ امر به معروف که وفای به عهد الهی و مردمی است
8 ـ نهی از منکر که حجّت و برهان است برای امت.
9 ـ نماز جماعت که عامل دوستی بین مؤمنین است.
10 ـ اطاعت از امامان که مایه مصونیت است.
آیین محمّدی
13 قال الصادق علیه السلام: الُمحمّدیةُ السَّمْحَةُ، إقامُ الصَّلاةِ وَ ایتاءُ الزَّکاةِ و صِیامُ شَهْرِ رَمَضانَ و حَجُّ الْبَیتِ وَ الطّاعَةُ لِلإِمامِ وَ اداءُ حُقُوقِ الْمُؤْمِنِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: آیین محمدی، برپا داشتن نماز و پرداخت زکات و روزه ماه رمضان و حج خانه خدا و پیروی از امام و پرداخت حقوق مؤمن است.
عبادت‌های واجب
14 قال الباقر علیه السلام: لاَیسْأَلُ اللّهُ عَبْدا عَنْ صَلاةٍ بَعْدَ الْفَریضَةِ ولا عَنْ صَدَقَةٍ بَعْدَ الزَّکاةِ وَ لا عَنْ صَوْمٍ بَعْدَ شَهرِ رَمَضانَ.
امام باقر صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند از هیچکس در مورد نمازی بجز نماز واجب و از صدقه بجز زکات و از روزه بجز روزه ماه رمضان سؤال نخواهد کرد، [یعنی آنچه از این سه عمل وظیفه بندگان است و مورد سؤال و مؤاخذه قرار خواهند گرفت، نمازهای واجب و پرداخت زکات و روزه ماه رمضان است.]
پاداش روزه‌داران و نمازگزاران
15 قالَ رسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: لَمّا اُسرِی بی اِلَی السَّماءِ دَخَلْتُ الجَنَّةَ فَرَأَیتُ فی‌ها قَصْرا مِنْ یاقُوتٍ اَحْمَر یری باطِنُهُ مِنْ ظاهِرِه لِضیائِهِ و نورِهِ وَ فیهِ قُبَّتانِ مِنْ دُرٍّ و زَبَرْجَدٍ فَقُلْتُ: یا جِبْرئیل! لِمَنْ هذا القَصْر؟ قال: هُوَ لِمَنْ اَطابَ الکلامَ و اَدامَ الصِّیامَ وَ اَطْعَمَ الطَّعامَ و تَهَجَّدَ بِالْلَیلِ و النّاسُ نِیامٌ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: [در شب معراج] که مرا به آسمان بردند، وارد بهشت شدم، در آن قصری دیدم از یاقوت سرخ که از روشنی و نورانیت، از بیرون داخلش پیدا بود، و در آن قصر دو گنبد از درّ و زبرجد وجود داشت. به جبرئیل گفتم این قصر برای کیست؟ جبرئیل گفت: برای کسی که سخن نیکو بگوید و پیوسته روزه بگیرد و اطعام کند و شب را به عبادت و نماز بگذراند در حالی که مردم در خوابند. [سپس پیامبر در تفسیر این جملات فرمودند] کلام طیب، گفتن سبحان اللّه والحمد اللّه و اللّه اکبر است. دوام روزه هم روزه تمام ماه رمضان است و اطعام، طلب روزی برای زن و فرزند است تا محتاج دیگران نباشند و تهجد در شب، آنکه نخوابد تا نماز عشاء را بخواند.
نماز و روزه کامل
16 قال الصادق علیه السلام: اِنّ مِنْ تَمامِ الصَّوْمِ الزَّکاةَ یعْنی الْفِطْرَةَ کما اَنَّ الصَّلوةَ عَلَی النَّبی صلی الله علیه و آله مِنْ تِمامِ الصَّلوةِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: تکمیل روزه به پرداخت زکات، یعنی فطره است، همچنانکه صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله کمال نماز است.
نماز و روزه کامل
17 قالَ امیرُالمؤمنین علیه السلام: اِنّ اللّه اَتَمَّ صلاةَ الْفَریضَةَ بِصَلاةِ النّافِلَةِ وَ اتَمَّ صِیامَ الْفَریضَةِ بِصِیامِ النّافِلَةِ.
امیرالمؤمنان علی علیه السلام فرمود: خداوند کمال نماز واجب را در نماز مستحب و کمال روزه واجب را در روزه مستحب قرار داده است.
اخلاص در عمل
18 قالَ الرّضا علیه السلام: لَوْ صَلَّیتُمْ حتّی تَکونُوا کالاؤَتارِ و صُمْتُمْ حَتّی تَکونُوا کالْحَنایا لم یقْبَلِ اللّهُ مِنْکمْ الاّ بِوَرَعٍ.
امام رضا علیه السلام فرمود: اگر آنقدر نماز بخوانید که همیشه مانند کمان به رکوع باشید و آنقدر روزه بگیرید که قدتان خمیده شود، اگر با ورع و پارسائی نباشد خداوند از شما نخواهد پذیرفت.
نماز با توجّه
19 قالَ علی علیه السلام: یا کمیلُ! لَیسَ الشَأْنُ اَنْ تُصَلّی وَ تَصُومَ وَ تَتَصَدَّقَ، الشأنُ اَنْ تَکونَ الصَّلاةُ فَعَلْتَ بِقَلْبٍ نَقی و عَمَلٍ عِنْدَاللّهِ مَرْضی و خُشوعٍ سَوّی.
حضرت علی علیه السلام فرمود: ای کمیل! وظیفه آن نیست که نماز بخوانی و روزه بگیری و صدقه بدهی، بلکه وظیفه آن است که نماز را با قلبی پاک و همراه با رفتاری پسندیده در نزد خدا و خشوع کامل بجا آوری.
عبادت و ولایت
20 عَنِ الباقِرِ علیه السلام قال: حَدَّثَنا جابِرُ بن عَبداللّهِ الانصاری قال: خَطَبنا رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله فقالَ: ایها النّاسُ مَنْ اَبْغَضَنا اَهْلَ الْبَیتِ بَعَثَهُ اللّهُ یوْمَ القِیامَةِ یهوُدیا، قال: قُلتُ یا رَسُولَ اللّه، وَ اِنْ صامَ وَ صَلّی وَ زَعَمَ اَنَّهُ مُسْلِمٌ؟ فَقالَ: وَ اِنْ صامَ و صَلّی وَ زَعَمَ اَنَّهُ مُسْلِمٌ.
امام باقر علیه السلام فرمود: جابر بن عبدالله انصاری نقل کرد که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهبرایـمان خـطبه خـواند و فـرمـود: ای مـردم هـرکـس با ما «اهل بیت» دشمنی کند خداوند او را در روز قیامت یهودی محشور کند، جابر گفت، عرض کردم یا رسول اللّه، هرچند روزه گرفته باشد و نماز خوانده باشد و خود را مسلمان بپندارد؟ حضرت فرمود: هرچند روزه گرفته باشد و نماز خوانده باشد و گمان کند مسلمان است.
نماز بی ولای تو عبادتی است بی وضو
به دشمنان او بگو، نماز خود قضا کنند
عبادت و ولایت
21 قالَ الباقر علیه السلام: ... لَوْ اَنَّ رَجُلاً قام لَیلَهُ و صامَ نَهارَهُ و تَصَدَّق بِجَمیعِ مالِهِ وَ حَجَّ جَمیعَ دَهْرِهِ وَ لَمْ یعْرِفْ وِلایةَ وَلِی اللّهِ فَیوالِیه و یکون جَمیعُ اَعْمالِهِ بِدِلالَتِهِ مِنْهُ اِلَیهِ، ما کانَ عَلی اللّهِ حَقٌّ فی ثَوابِهِ ولا کانَ من اَهْلِ الإیمانِ.
امام باقر علیه السلامفرمود: ... اگر فردی شب را نماز گزارد و روز به روزه بگذراند و تمام اموال خود را صدقه بدهد و تمام عمر خود را حج بجای آورد، ولی ولایت ولی خدا را نشناسد تا که از او پیروی کند و تمام کارهایش به راهنمایی او باشد، نه خداوند به او پاداشی خواهد داد و نه چنین فردی از اهل ایمان است.
عبادت و ولایت
22 قالَ علی علیه السلام: مَنْ اَجَبّنی کانَ مَعی، اَما أنّک لو صُمْتَ الدَّهْرَ کلَّهُ و قُمْتَ اللَیلَ کلَّهُ ثُمّ قُتِلْتَ بَینَ الصَّفا و الْمَروَةَ لَما بَعَثَک اللّهُ الاّ مع هَواک بالِغا ما بَلَغَ، اِنْ فی جَنّةٍ فَفی جَنَّةٍ و إنْ فی نارٍ فَفی نارٍ.
حضرت علی علیه السلام فرمود: هر کس مرا دوست بدارد، با من است. امّا اگر تو همه روزگار را روزه بداری و تمام شب را به نماز ایستاده باشی، سپس بین صفا و مروه کشته شوی، خداوند تو را با آنچه دل تو با آن است بر می‌انگیزد، اگر دلت در بهشت باشد، پس در بهشتی و اگر در آتش باشد، در آتشی.
عبادت و ولایت
23 قالَ الصّادق علیه السلام: وَاللّهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً صامَ النَّهارَ وَ قامَ اللَّیلَ ثُمَّ لَقِی اللّهُ بِغَیرِ وِلایتِنا لَلَقِیهُ وَ هُوَ غَیرُ راضٍ اَوْ ساخِطٌ عَلَیهِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: به خدا قسم اگر شخصی روز را روزه بگیرد و شب را به نماز ایستد، ولی بدون پذیرش ولایت ما از دنیا برود، در حالی از دنیا رفته که خدا از او ناراضی و خشمگین است.
عبادت و ولایت
24 عَنْ علی بن الحسین علیهماالسلام: اِنَّ اللّهَ افْتَرَضَ خَمسا وَ لَمْ یفْتَرِضْ الاّ حَسَنا جَمیلاً: الصَّلاةَ وَالزَّکاةَ والْحَجَّ والصّیامَ و وِلایتَنا اَهْلَ الْبَیتِ، فَعَمِلَ النّاسُ بِاَرْبَعٍ وَ اسْتَخَفُّوا بِالْخامِسَةِ، وَاللّهِ لا یسْتَکمِلُوا الاَْرْبَعَ حتّی یسْتَکمِلُوها بِالْخامِسَةِ.
امام سجاد علیه السلام فرمود: خداوند پنج چیز را واجب کرد و نیست جز نیکویی و زیبایی. نماز و زکات و حج و روزه و ولایت ما اهل بیت. پس مردم به چهار تای اوّل عمل کردند و پنجمی را کوچک شمردند، به خدا قسم چهار تای اوّل نیز کامل نمی‌شود مگر همراه با ولایت ما.
امامت و عبادت
25 قالَ الرضا علیه السلام: ... اِن الإمامَةَ اُسُّ الإسلامِ النّامی و فَرْعُهُ السّامی، بِالإمامِ تَمامُ الصَّلوةِ وَالزَّکاةِ و الصِّیامِ وَ الْحَجِّ وَالْجِهادِ و تَوْفیرِ الفَی ءِ و الصَّدَقاتِ و اُمَناء الحُدودِ وَ الْأحکامِ وَ مَنْعِ الثُغُورِ والأطرافِ.
امام رضا علیه السلام فرمود: امامت، پایه بالنده اسلام و شاخه بلند آن است، امام سبب درستی و کمال نماز و زکات و روزه و حج و جهاد و فزونی درآمدها و صدقات است، نگاهبان حدود و احکام الهی و نگهدارنده مرزها و اطراف بلاد اسلامی.
نماز و روزه بی‌ارزش
26 قال امیرُالمؤمنین علیه السلام: کمْ مِنْ صائِمٍ لَیسَ مِنْ صیامِهِ الاّ الجُوعُ و الظَّمَأُ وَکمُ مِن قائمٍ لَیسَ لَهُ من قیامِهِ الاّ السَهَرُ وَ العِناءُ.
امام علی علیه السلام فرمود: چه بسا روزه داری که از روزه‌اش جز گرسنگی و تشنگی بهره ای ندارد و چه بسا شب زنده داری که از نمازش جز بخوابی و سختی سودی نمی‌برد.
مکروهات الهی
27 قال رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: سِتَّةٌ کره‌ها اللّهُ لی فَکرِهْتُها لِلْأئِمَةِ مِنْ وُلْدی و لِتَکرَهُها الْأَئمةُ لِأتْباعِهِمْ: اَلْعَبَثُ فی الصَّلاةِ وَالْمَنُّ فی الصَّدَقَةِ وَ الرَّفَثُ فی الصِّیامِ والضِّحْک بَینَ القُبُورِ ... .
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شش چیز است که خداوند بر من مکروه گردانید و من بر ائمهٔ از فرزندان خود، مکروه گردانیدم، تا آنان بر پیروان خود مکروه دارند. کار بیهوده و شوخی در نماز، منّت در صدقه، دشنام در روزه و خنده در قبرستان و ... .
آفت نماز و روزه
28 قالَ رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله: مَنْ إغْتابَ مسلماً اَوْ مُسْلِمةً لَمْ یقْبَلِ اللّهُ صَلاتَهُ وَ لا صِیامَهُ اَرْبَعینَ یوْما وَ لَیلَةً اِلاّ اَنْ یغْفَرَ لَهُ صاحِبُهُ.
پیامبر اکرم علیه السلام فرمود: هرکس مرد یا زن مسلمانی را غیبت کند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه‌هایش را قبول نخواهد کرد مگر آنکه غیبت شده، او را ببخشد.
نشانه‌های مؤمن
29 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: یا علی؛ لِلْمؤمنِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: الصَّلاةُ والزَّکاةُ وَ الصِّیامُ.
رسول خدا صلی الله علیه و آلهبه امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود: برای مؤمن سه نشانه است: ادای نماز، پرداخت زکات و انجام روزه.
نشانه‌های شیعیان
30 قال الباقر علیه السلام: ما شیعَتُنا اِلاّ مَنْ اتَّقی اللّهَ و أطاعَهُ، و ما کانُوا یعَرفُون الاّ بالتَّواضُعِ والتَّخَشُّعِ و أداءِ الأمانَةِ و کثرةِ ذِکرِاللّهِ والصَّومِ و الصَّلاةِ والبرِّ بِالْوالِدَینِ و تَعهُّدِ الجیرانِ من الفُقَراءِ و ذَوی اَلْمَسْکنَةِ والْغارِمینَ والإیتام، و صِدْقِ آل و تَلاوَةِ القُرآنِ و کفِّ الألْسُنِ عَنِ النّاسِ الاّ مِنْ خیرٍ و کانُوا أُمَناءُ عشائِرِهم فی الأشیاءِ.
امام باقر علیه السلام فرمود: شیعه ما نیست مگر کسی که تقوای الهی داشته باشد و از خدا اطاعت کند، شیعه ما شناخته نمی‌شود، جز با تواضع، افتادگی، امانتداری، ذکر فراوان، روزه، نماز، نیکی به پدر و مادر، رسیدگی به همسایگان فقیر و بینوا و بدهکار و یتیم، راستگویی و تلاوت قرآن، شیعه ما درباره دیگران جز خیر چیزی نگوید و امین قبیله‌اش باشد.
ویژگیهای شیعیان
31 قالَ الصّادق علیه السلام: شیعَتُنا اَهلُ الْوَرَعِ وَالاْءجْتِهادِ وَ اَهْلُ الوَفاءِ وَالْأمانَةِ وَ اَهْلُ الزُّهْدِ وَ الْعِبادَةِ وَ اَصْحابُ الإحْدی وَ خَمْسینَ رَکعَةً فی الْیوْمِ وَ اللَّیلَةِ القائمونَ بِالْلَّیلِ، الصّائِمُونَ بِالنّهارِ، یزَکونَ اَمْوالَهُمْ وَ یحُجُّونَ الْبَیتَ وَ یجْتَنِبُونَ کلَّ مُحَرَّمٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود: پیروان ما، اهل ورع و تلاش، اهل وفا و امانت، اهل زهد و عبادت‌اند. صاحبان پنجاه و یک رکعت نماز در شبانه روز. شب‌ها به نماز مشغول‌اند و روزها، روزه می‌دارند زکات اموالشان را می‌پردازند و حج خانه خدا را بجا می‌آورند و از هر کار حرامی پرهیز می‌کنند.
اخلاص در روزه و نماز
32 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ صامَ شَهرَ رَمضانَ ایمانا و إحْتِسابا غَفَراللّهُ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَنْ صَلّی لَیلَةَ الْقَدْرِ ایمانا و إِحْتِسابا غَفَراللّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس ماه رمضان را با ایمان و توجه روزه بگیرد، خداوند گناهان گذشته او را می‌آمرزد و نیز هر کس شب قدر را با ایمان و توجه نماز گزارد، خداوند گناهان گذشته او را می‌آمرزد.
تعجیل در کار خیر
33 قال الصادق علیه السلام: اذا هَمَّ اَحَدُکمْ بِخَیرٍ فَلا یؤخِّرْهُ فَانَّ الْعَبْدَ رُبّما صَلَّی الصَّلاةَ وَ صامَ الصَّوْمَ فَیقالُ لَهُ: إعْمَلْ ما شِئْتَ بَعْدَها فَقَدْ غُفِرَ لَک ابداً.
امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه یکی از شما قصد کار خیری داشت، تأخیر نیندازد، چه بسا شخصی (بنده ای) که نماز می‌خواند و روزه می‌گیرد، به او گفته می‌شود هرچه می‌خواهی انجام بده، چون برای همیشه آمرزیده شدی [چون اگر نماز و روزه انسان قبول شود، گناه نمی‌کند، پس می‌توان به او گفت هر کاری می‌خواهی انجام بده].
شادی مؤمن
34 قالَ رسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: یا علی! ثَلاثُ فَرَحاتٍ لِلْمُؤمِنِ فِی الدُّنیا: لَقْی الاْءخوانِ وَ الإفْطارُ مِنَ الصِّیامِ وَ التَّهجُّدُ مِنْ آخِرِ الْلَیلِ.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آلهبه امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: برای مؤمن در دنیا سه خوشحالی است: دیدار برادران، افطار روزه و عبادت و نماز آخر شب.
پاداش خوشرفتاری
35 قالَ رسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اِنَّ الْعَبْدَ لَینالُ بِحُسْنِ خُلْقِهِ دَرَجَةَ الصّائِمِ الْقائِمِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: انسان با اخلاق نیکو به مرتبه روزه دار و نمازگزار می‌رسد.
منادیان نماز و روزه
36 عَنْ بلال، قالَ: سَمِعْتُ رَسول اللّه صلی الله علیه و آلهیقولُ: اَلمُؤَذِّنُونَ أُمَناءُ الْمُؤْمِنُونَ عَلی صَلاتِهِمْ وَ صَوْمِهِمْ وَ لُحُومِهِمْ وَ دِمائِهِمْ، لا یسأَلُونَ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ شَیئا اِلاّ اَعْطاهُمْ وَ لا یشْفَعُونَ فی شَی ءٍ إلاّ شُفَّعُوا.
بلال، مؤذن رسول خدا گوید: از ایشان شنیدم که فرمود: امین مؤمنان بر نمازها و روزه‌ها و گوشت و خونشان مؤذنانند، مؤذنان چیزی از خدا نمی‌طلبند مگر آنکه خداوند به آنان خواهد داد و در چیزی شفاعت نخواهند کرد، مگر آنکه مورد پذیرش قرار خواهد گرفت.
نماز و روزه برای میت
37 قال الصّادق علیه السلام: اِنَّ الصَّلاةَ والصَّوْمَ والصَّدَقَةَ والحَجَّ والْعُمْرَةَ وَ کلَّ عَملٍ صالحٍ ینْفَعُ المیتَ حتّی أنَّ المَیتَ لَیکوُنَ فی ضَیقٍ فیوسَّعُ عَلَیه، و یقال: اِنَّ هذا بِعَمَلِ اِبْنِک فُلانٍ و بِعَمَلِ اَخیک فُلانٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا، نماز و روزه و صدقه و حج و عمره و هر کار نیکی، نفعش به میت می‌رسد، حتی اگر در تنگنا باشد سبب گشایش خواهد شد، و به او گفته می‌شود که این گشایش و راحتی به سبب کار خیر فلان پسر یا فلان برادر دینی توست.
بهار مؤمنان
38 قال رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: الشِّتاءُ رَبیعُ المؤمنِ، یطولُ فیه لَیلُهُ فیستعینُ به علی قیامِه و یقصُرُ فیهِ نَهارُهُ فَیستعینُ به علی صِیامِهِ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: زمستان، بهار مؤمن است. از شبهای طولانیش برای شب زنده داری و از روزهای کوتاهش برای روزه داری بهره می‌گیرد.
دعای شب سی‌ام رمضان
39 دعاءُ لَیلةِ ثلاثین مَروی عَنِ النَّبی صلی الله علیه و آله: رَبَّنا فاتَنا الشَّهرُ المُبارَک الَّذی اَمَرْتَنا فیهِ بِالصِّیامِ وَ الْقِیامِ ولا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّا، رَبَّنا فَاغْفِر لَنا ما تَقَدّمَ مِن ذُنُوبَنا و ما تَأخَّر ... .
دعای شب سی‌ام ماه رمضان که از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است: پروردگار ما، ماه مبارکی که در آن ما را به روزه و نماز امر کرده ای، بر ما گذشت. این رمضان را آخرین ماه رمضان عمر ما قرار مده، پروردگارا، گناهان گذشته و آینده ما را ببخشای.
عید نمازگزاران و روزه‌داران
40 قال علی علیه السلام: انّما هُوَ عیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللّهُ صیامَهَ و شَکرَ قِیامَهَ، و کلُّ یوْمٍ لا یعْصَی اللّهُ فِیهِ فُهُوَ عِیدٌ.
حضرت علی علیه السلام در یکی از روزهای عید فرمود: امروز برای کسانی که خداوند نماز و روزه‌هایشان را پذیرفته باشد عیداست و هر روزی که درآن معصیت خدا نشود عید است.
