استغفار و نقش آن در بحران‌ها

یکی از اموری که امام حسین(علیه السلام) در اوج بحران شب و روز عاشورا به آن پناه برد و از آن بهره جست،
«استغفار» بود:
«لَعَلَّنَا نُصَلِّی لِرَبِّنَا اللَّیْلَةَ وَ نَدْعُوهُ وَ نَسْتَغْفِرُهُ فَهُوَ یَعْلَمُ أَنِّی کُنْتُ قَدْ أُحِبُّ الصَّلَاةَ لَهُ وَ تِلَاوَةَ کِتَابِهِ وَ کَثْرَةَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ.»[1]
در شب عاشورا کربلا حال و هوای عجیبی داشت.
 جمعی در رکوع‌های طولانی با خدا راز و نیاز می‌کردند
و گروهی در سجده‌های طولانی «ظَلَمتُ نفسی» می‌گفتند
و از خداوند طلب استغفار می‌نمودند،
و دسته‌ای نیز ناله «الهی العفو، الهی العفو» داشتند.
و بیش از همه حضرت اباعبدالله (علیه السلام) با پروردگارش مناجات داشت
و صدای «الهی العفو» او فضای کربلا را پُر کرده بود.

1.
عامل تقویت انسان



در قرآن کریم از زبان هود (علیه السلام) می فرماید:
 وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلی قُوَّتِکُم؛[2]
«و ای قوم! از پروردگارتان طلب آمرزش کنید!
 سپس به سوی او بازگردید تا باران را پی‌درپی بر شما بفرستد و نیروی بر نیرویتان بیفزاید.»
معلوم می‌شود که استغفار به انسان قدرت و توان می‌دهد.
امری که در کربلا به خوبی مشهود بود؛
چرا که پیرمردی چون حبیب و بریر ...
 با قدرت تمام در مقابل حریفان می‌جنگیدند،
یا اینکه شب عاشورا نخوابیده بودند و از نظر آب و غذا هم به شدّت در تنگنا بودند.

2.
بهترین دعا

قبلاً اشاره شد که دعا در مدیریت بحران‌ها و بلاها نقش کلیدی دارد، استغفار نیز خود توان‌بخش است و هم به‌عنوان بهترین مصداق دعا، قدرت‌زا و توان آفرین است.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
 «خَیْرُ الدُّعَاءِ الِاسْتِغْفَارُ؛[3]
بهترین دعا، استغفار و طلب بخشش از خداوند است.»

3.
وسیله نجات از گرفتاری‌ها

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
«مَنْ أَکْثَرَ الِاسْتِغْفَارَ جَعَلَ اللَّهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمٍّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضِیقٍ مَخْرَجا؛[4]
کسی که زیاد استغفار کند، خداوند برای او از هر غمی گشایش و از هر تنگنایی راه فرار قرار می‌دهد.»

به راستی با این آثار شگرف استغفار، جا ندارد که امام حسین بن علی (علیه السلام) در تمام عمر، خصوصاً در شب و روز عاشورا به استغفار پناه برد؟

در واقع رفتار امام حسین (علیه السلام) در شب و روز عاشورا برای مقابله با بحران و مدیریت آن «یک کارگاه عملی» جامعی بود که به خوبی به یاران خویش به که به شیعیان و تمامی انسان‌ها شیوه برخورد با بحران را به‌صورت عمل آموخت،
لذا رفتارهای آن حضرت در کلّ مسیر کربلا، خصوصاً شب و روز عاشورا، به انسان قیمتی‌ترین درس‌ها را می‌آموزد.

 
پی نوشت:

[1]. تاریخ طبری، ج4، ص351؛ وقعة الطف، ابو مخنف کوفی، جامعه مدرسین، قم، سوم، 1417 ق، ص196.‌

[2]. هود/42.

[3]. کافی، ج2، ص504، ح 1.

[4]. بحارالانوار، ج 74، ص 172

منبع :

ماهنامه اطلاع‌رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 183.