چهل حدیث گهربار از امام علی(ع)

(چهل حدیث گهربار منتخب )
1 - قالَ الاْ مامُ علىّ بن أ بى طالِب ، أ میرُ الْمُؤْمِنینَ صَلَواتُ اللّهِ وَسَلامُهُ عَلَیْهِ:
إ غْتَنِمُوا الدُّعاءَ عِنْدَ خَمْسَةِ مَواطِنَ: عِنْدَ قِرائَةِ الْقُرْآنِ، وَ عِنْدَ الاْ ذانِ، وَ عِنْدَ نُزُولِ الْغَیْثِ، وَ عِنْدَ الْتِقاءِ الصَفَّیْنِ لِلشَّهادَةِ، وَ عِنْدَ دَعْوَةِ الْمَظْلُومِ، فَاِنَّهُ لَیْسَ لَها حِجابٌ دوُنَ الْعَرْشِ.(74)
ترجمه :
فرمود:

پنج موقع را براى دعا و حاجت خواستن غنیمت شمارید:
موقع تلاوت قرآن ،

موقع اذان ،

موقع بارش باران ،

موقع جنگ و جهاد - فى سبیل اللّه -

موقع ناراحتى و آه کشیدن مظلوم .
در چنین موقعیت ها مانعى براى استجابت دعا نیست .


2 - قالَ علیه السلام : اَلْعِلْمُ وِراثَةٌ کَریمَةٌ، وَ الاْ دَبُ حُلَلٌ حِسانٌ، وَ الْفِکْرَةُ مِرآةٌ صافِیَةٌ، وَ الاْ عْتِذارُ مُنْذِرٌ ناصِحٌ، وَ کَفى بِکَ اءَدَباً تَرْکُکَ ما کَرِهْتَهُ مِنْ غَیْرِکَ.(75)
ترجمه :
فرمود: علم ؛ ارثیه اى با ارزش ، و ادب ؛ زیورى نیکو، و اندیشه ؛ آئینه اى صاف ، و پوزش خواستن ؛ هشدار دهنده اى دلسوز خواهد بود.
و براى با اءدب بودنت همین بس که آنچه براى خود دوست ندارى ، در حقّ دیگران روا نداشته باشى .
3 - قالَ علیه السلام : اَلْحَقُّ جَدیدٌ وَ إ نْ طالَتِ الاْ یّامُ، وَ الْباطِلُ مَخْذُولٌ وَ إ نْ نَصَرَهُ اءقْوامٌ.(76)
ترجمه :
فرمود: حقّ و حقیقت در تمام حالات جدید و تازه است گر چه مدّتى بر آن گذشته باشد.
و باطل همیشه پست و بى اءساس است گر چه افراد بسیارى از آن حمایت کنند.
4 - قالَ علیه السلام : اَلدُّنْیا تُطْلَبُ لِثَلاثَةِ اءشْیاء: اَلْغِنى ، وَ الْعِزِّ، وَ الرّاحَةِ، فَمَنْ زَهِدَ فیها عَزَّ، وَ مَنْ قَنَعَ إ سْتَغْنى ، وَ مَنْ قَلَّ سَعْیُهُ إ سْتَراحَ.(77)
ترجمه :
فرمود: دنیا و اموال آن ، براى سه هدف دنبال مى شود: بى نیازى ، عزّت و شوکت ، آسایش و آسوده بودن .
هر که زاهد باشد؛ عزیز و با شخصیّت است ، هر که قانع باشد؛ بى نیاز و غنى گردد، هر که کمتر خود را در تلاش و زحمت قرار دهد؛ همیشه آسوده و در آسایش است .
5 - قالَ علیه السلام : لَوْ لاَ الدّینُ وَ التُّقى ، لَکُنْتُ اءدْهَى الْعَرَبِ.(78)
ترجمه :
فرمود: چنانچه دین دارى و تقواى الهى نمى بود، هر آینه سیاستمدارترین افراد بودم - ولى دین و تقوا مانع سیاست بازى مى شود - .
6 - قالَ علیه السلام : اَلْمُلُوکُ حُکّامٌ عَلَى النّاسِ، وَ الْعِلْمُ حاکِمٌ عَلَیْهِمْ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْعِلْمِ اءنْ تَخْشَى اللّهَ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْجَهْلِ اءنْ تَعْجِبَ بِعِلْمِکَ.(79)
ترجمه :
فرمود: ملوک بر مردم حاکم هستند و علم بر تمامى ایشان حاکم خواهد بود، تو را در علم کافى است که از خداوند ترسناک باشى ؛ و
به دانش و علم خود بالیدن ، بهترین نشانه نادانى است .
7 - قالَ علیه السلام : ما مِنْ یَوْمٍ یَمُرُّ عَلَى ابْنِ آدَمٍ إ لاّ قالَ لَهُ ذلِکَ الْیَوْمُ: یَابْنَ آدَم اءنَا یَوُمٌ جَدیدٌ وَ اءناَ عَلَیْکَ شَهیدٌ.
فَقُلْ فیَّ خَیْراً، وَ اعْمَلْ فیَّ خَیْرَا، اءشْهَدُ لَکَ بِهِ فِى الْقِیامَةِ، فَإ نَّکَ لَنْ تَرانى بَعْدَهُ اءبَداً.(80)
ترجمه :
فرمود: هر روزى که بر انسان وارد شود، گوید: من روز جدیدى هستم ، من بر اعمال و گفتار تو شاهد مى باشم .
سعى کن سخن خوب و مفید بگوئى ، کار خوب و نیک انجام دهى .
من در روز قیامت شاهد اعمال و گفتار تو خواهم بود.
و بدان امروز که پایان یابد دیگر مرا نخواهى دید و قابل جبران نیست .
8 - قالَ علیه السلام : فِى الْمَرَضِ یُصیبُ الصَبیَّ، کَفّارَةٌ لِوالِدَیْهِ.(81)
ترجمه :
فرمود: مریضى کودک ، کفّاره گناهان پدر و مادرش مى باشد.
9 - قالَ علیه السلام : الزَّبیبُ یَشُدُّ الْقَلْبِ، وَ یُذْهِبُ بِالْمَرَضِ، وَ یُطْفِى ءُ الْحَرارَةَ، وَ یُطیِّبُ النَّفْسَ.(82)
ترجمه :
فرمود: خوردن مویز - کشمش سیاه - قلب را تقویت ، مرض ها را برطرف ، و حرارت بدن را خاموش ، و روان را پاک مى گرداند.
10 - قالَ علیه السلام : أ طْعِمُوا صِبْیانَکُمُ الرُّمانَ، فَإ نَّهُ اَسْرَعُ لاِ لْسِنَتِهِمْ.(83)
ترجمه :
فرمود: به کودکان خود اءنار بخورانید تا زبانشان بهتر و زودتر باز شود.
11 - قالَ علیه السلام : اءطْرِقُوا اءهالیکُمْ فى کُلِّ لَیْلَةِ جُمْعَةٍ بِشَیْءٍ مِنَ الْفاکِهَةِ، کَیْ یَفْرَحُوا بِالْجُمْعَةِ.(84)
ترجمه :
فرمود: در هر شب جمعه همراه با مقدارى میوه - یا شیرینى ،... - بر اهل منزل و خانواده خود وارد شوید تا موجب شادمانى آن ها در جمعه گردد.
12 - قالَ علیه السلام : کُلُوا ما یَسْقُطُ مِنَ الْخوانِ فَإ نَّهُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داءٍ بِإ ذْنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، لِمَنْ اَرادَ اءنْ یَسْتَشْفِیَ بِهِ.(85)
ترجمه :
فرمود: آنچه اطراف ظرف غذا و سفره مى ریزد جمع کنید و بخورید، که همانا هرکس آن ها را به قصد شفا میل نماید، به اذن حق تعالى شفاى تمام دردهاى او خواهد شد.
13 - قالَ علیه السلام :لا ینبغى للعبد ان یثق بخصلتین : العافیة و الغنى ، بَیْنا تَراهُ مُعافاً اِذْ سَقُمَ، وَ بَیْنا تَراهُ غنیّاً إ ذِ افْتَقَرَ.(86)
ترجمه :
فرمود: سزاوار نیست که بنده خدا، در دوران زندگى به دو خصوصیّت اعتماد کند و به آن دلبسته باشد: یکى عافیت و تندرستى و دیگرى ثروت و بى نیازى است .
زیرا چه بسا در حال صحّت و سلامتى مى باشد ولى ناگهان انواع مریضى ها بر او عارض مى گردد و یا آن که در موقعیّت و امکانات خوبى است ، ناگهان فقیر و بیچاره مى شود، - پس بدانیم که دنیا و تمام امکانات آن بى ارزش و بى وفا خواهد بود و تنها عمل صالح مفید و سودبخش مى باشد - .
14 - قالَ علیه السلام : لِلْمُرائى ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَکْسِلُ إ ذا کانَ وَحْدَهُ، وَ یَنْشطُ إ ذاکانَ فِى النّاسِ، وَ یَزیدُ فِى الْعَمَلِ إ ذا اءُثْنِىَ عَلَیْهِ، وَ یَنْقُصُ إ ذا ذُمَّ.(87)
ترجمه :
فرمود: براى ریاکار سه نشانه است : در تنهائى کسل و بى حال ، در بین مردم سرحال و بانشاط مى باشد.
هنگامى که او را تمجید و تعریف کنند خوب و زیاد کار مى کند و اگر انتقاد شود سُستى و کم کارى مى کند.
15 - قالَ علیه السلام : اَوْحَى اللّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى إ لى نَبیٍّ مِنَ الاْ نْبیاءِ: قُلْ لِقَوْمِکَ لا یَلْبِسُوا لِباسَ أ عْدائى ، وَ لا یَطْعَمُوا مَطاعِمَ أ عْدائى ، وَ لایَتَشَکَّلُوا بِمَش اکِلِ اءعْدائى ، فَیَکُونُوا أ عْدائى .(88)
ترجمه :
فرمود: خداوند تبارک و تعالى بر یکى از پیامبرانش وحى فرستاد : به امّت خود بگو:
لباس دشمنان مرا نپوشند و غذاى دشمنان مرا میل نکنند و هم شکل دشمنان من نگردند، وگرنه ایشان هم دشمن من خواهند بود.
16 - قالَ علیه السلام : اَلْعُقُولُ أ ئِمَّةُ الا فْکارِ، وَ الاْ فْکارُ أ ئِمَّةُ الْقُلُوبِ، وَ الْقُلُوبُ أ ئِمَّةُ الْحَواسِّ، وَ الْحَواسُّ أ ئِمَّةُ الاْ عْضاءِ.(89)
ترجمه :
فرمود: عقل هر انسانى پیشواى فکر و اندیشه اوست ؛ و فکر پیشواى قلب و درون او خواهد بود؛ و قلب پیشواى حوّاس پنج گانه مى باشد، و حوّاس پیشواى تمامى اعضاء و جوارح است .
17 - قالَ علیه السلام : تَفَضَّلْ عَلى مَنْ شِئْتَ فَاءنْتَ اءمیرُهُ، وَ اسْتَغِْنِ عَمَّنْ شِئْتَ فَاءنْتَ نَظیرُهُ، وَ افْتَقِرْ إ لى مَنْ شِئْتَ فَاءنْتَ أ سیرُهُ.(90)
ترجمه :
فرمود: بر هر که خواهى نیکى و احسان نما، تا رئیس و سرور او گردى ؛ و از هر که خواهى بى نیازى جوى تا همانند او باشى .
و خود را نیازمند هر که خواهى بدان - و از او تقاضاى کمک نما - تا اسیر او گردى .
18 - قالَ علیه السلام : اءعَزُّ الْعِزِّ الْعِلْمُ، لاِ نَّ بِهِ مَعْرِفَةُ الْمَعادِ وَ الْمَعاشِ، وَ أ ذَلُّ الذُّلِّ الْجَهْلُ، لاِ نَّ صاحِبَهُ اءصَمُّ، اءبْکَمٌ، اءعْمى ، حَیْرانٌ.(91)
ترجمه :
فرمود: عزیزترین عزّت ها علم و کمال است ، براى این که شناخت معاد و تاءمین معاشِ انسان ، به وسیله آن انجام مى پذیرد.
و پست ترین ذلّت ها جهل و نادانى است ، زیرا که صاحبش همیشه در کرى و لالى و کورى مى باشد و در تمام امور سرگردان خواهد بود.
19 - قالَ علیه السلام : جُلُوسُ ساعَةٍ عِنْدَ الْعُلَماءِ اءحَبُّ إ لَى اللّهِ مِنْ عِبادَةِ اءلْفِ سَنَةٍ، وَ النَّظَرُ إ لَى الْعالِمِ أ حَبُّ إ لَى اللّهِ مِنْ إ عْتِکافِ سَنَةٍ فى بَیْتِ اللّهِ، وَ زیارَةُ الْعُلَماءِ أ حَبُّ إ لَى اللّهِ تَعالى مِنْ سَبْعینَ طَوافاً حَوْلَ الْبَیْتِ، وَ اءفْضَلُ مِنْ سَبْعینَ حَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَةٍ مَقْبُولَةٍ، وَ رَفَعَ اللّهُ تَعالى لَهُ سَبْعینَ دَرَجَةً، وَ أ نْزَلَ اللّهُ عَلَیْهِ الرَّحْمَةَ، وَ شَهِدَتْ لَهُ الْمَلائِکَةُ: اءنَّ الْجَنَّةَ وَ جَبَتْ لَهُ.(92)
ترجمه :
فرمود: یک ساعت در محضر علماء نشستن - که انسان را به مبداء و معاد آشنا سازند - از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود.
توجّه و نگاه به عالِم از إ عتکاف و یک سال عبادت - مستحبّى - در خانه خدا بهتر است .
زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده مى باشد.
همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه مى دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل مى گرداند، و ملائکه شهادت مى دهند به این که او اهل بهشت است .
20 - قالَ علیه السلام : یَابْنَ آدَم ، لاتَحْمِلْ هَمَّ یَوْمِکَ الَّذى لَمْ یَاءتِکَ عَلى یَوْمِکَ الَّذى أ نْتَ فیهِ، فَإ نْ یَکُنْ بَقِیَ مِنْ اءجَلِکَ، فَإ نَّ اللّهَ فیهِ یَرْزُقُکَ.(93)
ترجمه :
فرمود: اى فرزند آدم ، غُصّه رزق و آذوقه آن روزى که در پیش دارى و هنوز نیامده است نخور، زیرا چنانچه زنده بمانى و عمرت باقى باشد خداوند متعال روزىِ آن روز را هم مى رساند.
21 - قالَ علیه السلام : قَدْرُ الرَّجُلِ عَلى قَدْرِ هِمَّتِهِ، وَ شُجاعَتُهُ عَلى قَدْرِ نَفَقَتِهِ، وَ صِداقَتُهُ عَلى قَدْرِ مُرُوَّتِهِ، وَ عِفَّتُهُ عَلى قَدْرِ غِیْرَتِهِ.(94)
ترجمه :
فرمود: ارزش هر انسانى به قدر همّت اوست ، و شجاعت و توان هر شخصى به مقدار گذشت و إ حسان اوست ، و درستکارى و صداقت او به قدر جوانمردى اوست ، و پاکدامنى و عفّت هر فرد به اندازه غیرت او خواهد بود.
22 - قالَ علیه السلام : مَنْ شَرِبَ مِنْ سُؤْرِ اءخیهِ تَبَرُّکا بِهِ، خَلَقَ اللّهُ بَیْنَهُما مَلِکاً یَسْتَغْفِرُ لَهُما حَتّى تَقُومَ السّاعَةُ.(95)
ترجمه :
فرمود: کسى که دهن خورده برادر مؤ منش را به عنوان تبرّک میل نماید، خداوند متعال ملکى را ماءمور مى گرداند تا براى آن دو نفر تا روز قیامت طلب آمرزش و مغفرت نماید.
23 - قالَ علیه السلام : لاخَیْرَ فِى الدُّنْیا إ لاّ لِرَجُلَیْنِ: رَجَلٌ یَزْدادُ فى کُلِّ یَوْمٍ إ حْسانا، وَ رَجُلٌ یَتَدارَکُ ذَنْبَهُ بِالتَّوْبَةِ، وَ اءنّى لَهُ بِالتَّوْبَةِ، وَاللّه لَوْسَجَدَ حَتّى یَنْقَطِعَ عُنُقُهُ ما قَبِلَ اللّهُ مِنْهُ إ لاّ بِوِلایَتِنا اءهْلِ الْبَیْتِ.(96)
ترجمه :
فرمود: خیر و خوبى در دنیا وجود ندارد مگر براى دو دسته :
دسته اوّل آنان که سعى نمایند در هر روز، نسبت به گذشته کار بهترى انجام دهند.
دسته دوّم آنان که نسبت به خطاها و گناهان گذشته خود پشیمان و سرافکنده گردند و توبه نمایند، و توبه کسى پذیرفته نیست مگر آن که با اعتقاد بر ولایت ما اهل بیت عصمت و طهارت باشد.
24 - قالَ علیه السلام : عَجِبْتُ لاِ بْنِ آدَمٍ، أ وَّلُهُ نُطْفَةٌ، وَ آخِرُهُ جیفَةٌ، وَ هُوَ قائِمٌ بَیْنَهُما وِعاءٌ لِلْغائِطِ، ثُمَّ یَتَکَبَّرُ.(97)
ترجمه :
فرمود: تعجبّ مى کنم از کسى که اوّلش قطره اى آب ترش شده و عاقبتش لاشه اى متعفّن - بد بو - خواهد بود و خود را ظرف فضولات قرار داده است ، با این حال تکبّر و بزرگ منشى هم مى نماید.
25 - قالَ علیه السلام : إ یّاکُمْ وَ الدَّیْن ، فَإ نَّهُ هَمُّ بِاللَّیْلِ وَ ذُلُّ بِالنَّهارِ.(98)
ترجمه :
فرمود: از گرفتن نسیه و قرض ، خود را برهانید، چون که سبب غم و اندوه شبانه و ذلّت و خوارى در روز خواهد گشت .
26 - قالَ علیه السلام : إ نَّ الْعالِمَ الْکاتِمَ عِلْمَهُ یُبْعَثُ اءنْتَنَ اءهْلِ الْقِیامَةِ، تَلْعَنُهُ کُلُّ دابَّةٍ مِنْ دَوابِّ الاْ رْضِ الصِّغارِ.(99)
ترجمه :
فرمود: آن عالم و دانشمندى که علم خود را - در بیان حقایق - براى دیگران کتمان کند، روز قیامت با بدترین بوها محشور مى شود و مورد نفرت و نفرین تمام موجودات قرار مى گیرد.
27 - قالَ علیه السلام : یا کُمَیْلُ، قُلِ الْحَقَّ عَلى کُلِّ حالٍ، وَوادِدِ الْمُتَّقینَ، وَاهْجُرِ الفاسِقینَ، وَجانِبِ المُنافِقینَ، وَلاتُصاحِبِ الخائِنینَ.(100)
فرمود: در هر حالتى حقّ را بگو و مدافع آن باش ، دوستى و معاشرت با پرهیزگاران را ادامه ده ، و از فاسقین و معصیت کاران کناره گیرى کن ، و از منافقان دورى و فرار کن ، و با خیانتکاران همراهى و هم نشینى منما.
28 - قالَ علیه السلام : فى وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِ علیه السلام : سَلْ عَنِ الرَّفی قِ قَبْلَ الطَّری قِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ.(101)
ضمن سفارشى به فرزندش امام حسن علیه السلام فرمود:
پیش از آن که بخواهى مسافرت بروى ، رفیق مناسب راه را جویا باش ، و پیش از آن که منزلى را تهیّه کنى همسایگان را بررسى کن که چگونه هستند.
29 - قالَ علیه السلام : اِعْجابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ دَلیلٌ عَلى ضَعْفِ عَقْلِهِ.(102)
فرمود: فخر کردن انسان به خودش ، نشانه کم عقلى او مى باشد.
30 - قالَ علیه السلام : اءیُّهَا النّاسُ، إِیّاکُمْ وُحُبَّ الدُّنْیا، فَإِنَّها رَاءْسُ کُلِّ خَطیئَةٍ، وَبابُ کُلِّ بَلیَّةٍ، وَداعى کُلِّ رَزِیَّةٍ.(103)
فرمود: اى گروه مردم ، نسبت به محبّت و علاقه به دنیا مواظب باشید، چون که علاقه و محبّت به دنیا اساس هر خطا و انحرافى است ، و دروازه هر بلا و گرفتارى است ، و نزدیک کننده هر فتنه و آشوب ؛ و نیز آورنده هر مصیبت و مشکلى است .
31 - قالَ علیه السلام : السُّکْرُ اءرْبَعُ السُّکْراتِ: سُکْرُ الشَّرابِ، وَسُکْرُ الْمالِ، وَسُکْرُ النَّوْمِ، وَسُکْرُ الْمُلْکِ.(104)
فرمود: مستى در چهار چیز است : مستى از شراب (و خمر)، مستى مال و ثروت ، مستى خواب ، مستى ریاست و مقام .
32 - قالَ علیه السلام : اءللِّسانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّیَ عَنْهُ عَقَرَ.(105)
فرمود: زبان ، همچون درّنده اى است که اگر آزاد باشد زخم و جراحت (سختى به جسم و ایمان ) خواهد زد.
33 - قالَ علیه السلام : یَوْمُ الْمَظْلُومِ عَلَى الظّالِمِ اءشَدُّ مِنْ یَوْمِ الظّالِمِ عَلَى الْمَظْلُومِ.(106)
فرمود: روز داد خواهى مظلوم بر علیه ظالم سخت تر است از روزى که ظالم ستم بر مظلوم مى کند.
34 - قالَ علیه السلام : فِى الْقُرْآنِ نَبَاءُ ما قَبْلَکُمْ، وَخَبَرُ ما بَعْدَکُمْ، وَحُکْمُ ما بَیْنِکُمْ.(107)
فرمود: قرآن احوال گذشتگان ، و أ خبار آینده را در بردارد، و شرح وظایف شما را بیان کرده است .
35 - قالَ علیه السلام : نَزَلَ الْقُرْآنُ اءثْلاثا، ثُلْثٌ فینا وَفى عَدُوِّنا، وَثُلْثٌ سُنَنٌ وَ اءمْثالٌ، وَثُلْثٌ فَرائِض وَاءحْکامٌ.(108)
فرمود: نزول قرآن بر سه قسمت است : یک قسمت آن درباره اهل بیت عصمت و طهارت : و دشمنان و مخالفان ایشان ؛ و قسمت دیگر آن ، اخلاقیّات و ضرب المثلها؛ و قسمت سوّم در بیان واجبات و احکام إ لهى مى باشد.
36 - قالَ علیه السلام : اءلْمُؤْمِنُ نَفْسُهُ مِنْهُ فى تَعَبٍ، وَالنّاسُ مِنْهُ فى راحَةٍ.(109)
فرمود: مؤ من آن کسى است که خود را به جهت رفاه مردم در زحمت بیندازد و دیگران از او در أ منیت و آسایش باشند.
37 - قالَ علیه السلام : کَتَبَ اللّهُ الْجِهادَ عَلَى الرِّجالِ وَالنِّساءِ، فَجِهادُ الرَّجُلِ بَذْلُ مالِهِ وَنَفْسِهِ حَتّى یُقْتَلَ فى سَبیلِ اللّه ،
وَجِهادُ الْمَرْئَةِ اءنْ تَصْبِرَ عَلى ماتَرى مِنْ اءذى زَوْجِها وَغِیْرَتِهِ.(110)
فرمود: خداوند جهاد را بر مردان و زنان لازم دانسته است .
پس جهاد مرد، آن است که از مال و جانش بگذرد تا جائى که در راه خدا کشته و شهید شود.
و جهاد زن آن است که در مقابل زحمات و صدمات شوهر و بر غیرت و جوانمردى او صبر نماید.
38 - قالَ علیه السلام : فى تَقَلُّبِ الاْ حْوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ.(111)
فرمود: در تغییر و دگرگونى حالات و حوادث ، فطرت و حقیقت اشخاص شناخته مى شود.
39 - قالَ علیه السلام : إ نّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَلا حِسابَ، وَغَدا حِسابٌ وَلا عَمَل .(112)
فرمود: امروزه - در دنیا - زحمت و فعالیّت ، بدون حساب است و فرداى قیامت ، حساب و بررسى اعمال و دریافت پاداش است .
40 - قالَ علیه السلام : إ تَّقُوا مَعَاصِیَ اللّهِ فِى الْخَلَواتِ فَإ نَّ الشّاهِدَ هُوَ الْحاکِم .(113)
فرمود: دورى و اجتناب کنید از معصیت هاى إ لهى ، حتّى در پنهانى ، پس به درستى که خداوند شاهد اعمال و نیّات است ؛ و نیز او حاکم و قاضى خواهد بود.

پاورقی ها:

74- اءمالى صدوق : ص 97، بحارالا نوار: ج 90، ص 343، ح 1.
75- اءمالى طوسى : ج 1، ص 114 ح 29، بحارالا نوار: ج 1، ص 169، ح 20.
76- وسائل الشّیعة : ج 25، ص 434، ح 32292.
77- وافى : ج 4، ص 402، س 3.
78- أ عیان الشّیعة : ج 1، ص 350، بحارالا نوار: ج 41، ص 150، ضمن ح 40.
79- أ مالى طوسى : ج 1، ص 55، بحارالا نوار: ج 2، ص 48، ح 7.
80- اءمالى صدوق : ص 95، بحارالا نوار: ج 68، ص 181، ح 35.
81- بحار الا نوار: ج 5، ص 317، ح 16، به نقل از ثواب الا عمال .
82- أ مالى طوسى : ج 1، ص 372، بحارالا نوار: ج 63، ص 152، ح 5.
83- أ مالى طوسى : ج 1، ص 372، بحارالا نوار: ج 63، ص 155، ح 5.
84-عدّة الدّاعى : ص 85، ص 1، بحارالا نوار: ج 101، ص 73، ح 24.
85- مستدرک الوسائل : ج 16، ص 291، ح 19920.
86- بحارالا نوار: ج 69، ص 68، س 2، ضمن ح 28.
87- محبّة البیضاء: ج 5، ص 144، تنبیه الخواطر: ص 195، س 16.
88-مستدرک الوسائل : ج 3، ص 210، ح 3386.
89- بحارالا نوار: ج 1، ص 96، ح 40.
90- بحارالا نوار: ج 70، ص 13.
91- نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانى : ص 70، ح 65.
92- عدّة الدّاعى : ص 75، س 8، بحارالا نوار: ج 1، ص 205، ح 33.
93- نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانى : ص 52، ح 26.
94-نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانى : ص 46، ح 12.
95- اختصاص شیخ مفید: ص 189، س 5.
96- وسائل الشیعة : ج 16 ص 76 ح 5.
97- وسائل الشّیعة : ج 1، ص 334، ح 880.
98- وسائل الشّیعة : ج 18، ص 316، ح 23750.
99- وسائل الشّیعة : ج 16، ص 270، ح 21539.
100- تحف العقول : ص 120، بحارالا نوار: ج 77، ص 271، ح 1.
101- بحارالا نوار: ج 76، ص 155، ح 36، و ص 229، ح 10.
102- اصول کافى : ج 1، ص 27، بحارالا نوار: ج 1، ص 161، ح 15.
103- تحف العقول : ص 152، بحارالا نوار: ج 78، ص 54، ح 97.
104- خصال : ج 2، ص 170، بحارالا نوار: ج 73، ص 142، ح 18.
105- شرح نهج البلاغه ابن عبده : ج 3، ص 165.
106- شرح نهج البلاغه فیض الاسلام : ص 1193.
107- شرح نهج البلاغه فیض الاسلام : ص 1235.
108- اصول کافى ، ج 2، ص 627، ح 2.
109- بحارالا نوار: ج 75، ص 53، ح 10.
110- وسائل الشّیعة : ج 15، ص 23، ح 19934.
111- شرح نهج البلاغه فیض الا سلام : ص 1183.
112- شرح نهج البلاغه ابن عبیده ، ج 1، ک 41.
113-شرح نهج البلاغه ابن عبده : ج 3، ص 324.

 به نقل از کتاب: چهل داستان و چهل حدیث از اءمیر المؤ منین على (ع )

مؤ لف : عبداللّه صالحى