چهل حدیث «نماز»

چهل حدیث «نماز»

 

«وَاَقِم الصَّلاةَ اِنَّ الصَّلوةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْکرِ وَلَذِکرُ اللّهِ اَکبَرُ»

نمـاز را بپادار، که نماز انسان را از هر کار زشت و منکر بازمی‌دارد و یاد خدا بزرگ‌تر است.

 

بخش اوّل:

جایگاه نماز در اسلام

اهمیت نماز

 

            1 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَوَّلُ مَا افْتَرَضَ اللّهُ عَلی اُمَّتی الصَّلواتُ الْخَمْسُ، وَاَوَّلُ مایرْفَعُ مِنْ اَعْمالِهِمُ الصَّلواتُ الْخَمْسُ، وَاَوَّلُ مایسْأَلْونَ عَنْهُ الصَّلواتُ الْخَمْسُ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

نخستین چیزی که خداوند بر امّت من واجب کرد

نمازهای پنج‌گانه است،

و نخستین عملی که از آنان بالا برده می‌شود،

و از آنان سئوال می‌شود همان نماز است.

 

نماز و پایه‌های دین

 

            2 عَنْ اَبی جَعْفَرٍ علیه‌السلام قالَ:
بُنِی اْلاِسْلامُ عَلی خَمْسَةِ اَشْیاءَ: عَلَی الصَّلاةِ، وَالزَّکوةِ وَالْحَجِّ، وَالصَّوْمِ وَالْوِلایةِ.

 

امام باقر علیه‌السلام فرمود:

اسلام بر پنج چیز بنا شده است:

نماز، زکات، حجّ، روزه

و ولایت اهل بیت علیهم السلام.

 

مَثَل نـماز

 

            3 عَنْ اَبی جَعْفَرٍ علیه‌السلام قالَ:

الصَّـلاةُ عَمُودُ الدّینِ، مثل‌ها کمَثَلِ عَمُودِ الْفُسْطاطِ اِذا ثَبَتَ الْعَمُودُ ثَبَتَتِ الاَْوْتـادَ الاَْطْنابُ، وَ اِذا مـالَ الْعَمُـودُ وَانْکـسَرَ لَـمْ یثْبُتْ وَتَدٌ وَلاطَنَبٌ.

 

امام باقر علیه‌السلام فرمود:

نمـاز ستون دین است، مثل آن هـمانند ستون خـیمه است که وقـتی اسـتوار باشد میخ‌ها و طناب‌ها پابرجـاست، و هر گاه سـتون آن کـج و شکسته شود هیچکدام از آن‌ها استوار نمی‌مانند.

 

نــماز موجب‌رستگاری

 

            4 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: خَمْـسُ صَلَواتٍ مَنْ حافَظَ عَلَیهِنَّ کانَتْ لَهُ نُورا وَبُرْهانا وَنَجاةً یـوْمَ الْقِیـامَةِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

کسی که بر نمـازهای پنج‌گانه محـافـظت و مـراقبت نماید ایـن نـمازها برای او در قـیامت، نـور و وسیـله نجـات او خـواهد بود.

 

نــماز و نورانیت قلب

 

            5 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: صَـلاةُ الرَّجُـلِ نُـورٌ فی قَلْبِهِ فَمَنْ شـاءَ مِنْـکمْ فَلْینَوِّرْ قَـلْبَهُ.

 

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

نماز هرکس، نوری در دل اوست، پس هر کس خواست، قلبش را نورانی کند.

 

نمازملاک قبولی اعمال

 

            6 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: اَوَّلُ مایحاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلاةُ، فَاِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ سائِرُ عَمَلِهِ، وَاِذا رُدَّتْ رُدَّ عَلَیهِ سائِرُ عَمَلِهِ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

نـخسـتین چیزی که از بنده حسـابرسی می‌شود نماز است، پس اگر نمـاز پـذیرفته شد اعـمال دیـگرش نیز پـذیـرفته می‌شود، چـنانـچه نمـازش ردّ شـود بـقیه اعـمال او هم قبول نخـواهد شـد.

 

نــماز و روش انبیاء

 

            7 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَلصَّلاةُ مِنْ شَرایعِ الدّینِ، وفی‌ها مَرْضاةُ الرَّبِّ عَزَّوَجَلَّ، فَهِی مِنْهاجُ الاَْنْبیاءِ.

 

پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمود:

نمـاز از آداب (اولیه) دیـن است،

و آن مایه خـشنودی خدا، و راه و روش پـیامبران الهی است.

 

نــماز پرچم اسلام

 

            8 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: عَلَمُ الاِْسْلامِ الصَّلاةُ، فَمَنْ فَرَّغَ لَها قَلْبَهُ وَحافَظَ عَلَیها بِحَدِّها وَوَقْتِها وَسُنَنِها فَهُوَ مَؤْمِنٌ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

نــماز، پـرچم اســلام اسـت، مـؤمن واقـعی، کـسی اسـت کـه دل بـه آن دهـد و مـراقـب حــدود و آداب و وقــت آن بـاشد.

 

نماز و کارآئی آن

 

            9 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: اِنَّ مَلَک الْمَوْتِ یدْفَعُ الشَّیطانَ عَنِ الْمُحافِظِ عَلَی الصَّلاةِ وَیلَقِّنُهُ شَهادَةَ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ، وَاَنَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللّهِ فی تِلْک الْحالَةِ الْعَظیمَةِ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

فرشته مرگ، شیطان را از کسی که مراقب نماز است دور می‌کند، و شهادت بر وحدانیت خدا، و رسالت پیامبر را در هنگام هولناک مرگ به او تلقین می‌کند.

 

نماز و فرزندان

 

            10 قالَ الْباقِرُ علیه‌السلام: اِنّا نَأْمُرُ صِبْیانَنا بِالصَّلاةِ اِذا کانُوا بَنی خَمْسَ سِنینَ، فَمُرُوا صِبْیانَکمْ بِالصَّلاةِ اِذا کانُوا بَنی سَبْعَ سِنینَ.

 

امام باقر علیه‌السلام فرمود:

هنگامی که فرزندان ما پنج ساله شدند دستور می‌دهیم نماز بخوانند، پس شما هم وقتی فرزندانتان به هفت سالگی رسیدند آن‌ها را به نماز دستور دهید.

 

بخش دوّم:

اهمیت و فضیلت نماز

ارزش نـماز

 

            11 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: صَلاةُ فَریضَةٍ خَیرٌ مِنْ عِشْرینَ حَجَّةٍ وَحَجَّةٌ خَیرٌ مِنْ بَیتٍ مَمْلُوٍّ ذَهَباً یتَصَدَّقُ مِنْهُ حَتّی یفْنی.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

یک نماز واجب از بیست حجّ بهتر است، ویک حجّ از صدقه دادن خانه ای پر از طلا بهتر است، آنگونه که آن را صدقه دهند تا آنکه چیزی در آن نماند.

 

بـرتری نـماز

 

            12 قالَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ علیه‌السلام: اُوصیکمْ بِالصَّلاةِ وَحِفْظِها، فَاِنَّها خَیرُالْعَمَلِ وَهِی عَمُودُ دینِکمْ.

 

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود:

شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می‌کنم چونکه نماز برترین عمل و ستون دین شماست.

 

اهمیت نـماز

 

            13 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: ما مِنْ صَـلاةٍ یحْضُرُ وقت‌ها اِلاّ نـادی مَلَک بَینَ یـدَی النّـاسِ (اَیـُّهَا النّاسُ) قُومُوا اِلی نیرانِکمُ الَّتی اَوْقَدْتُمُوها عَلی ظُهُورِکمْ فَاَ? ْفَئُوها بِصَلاتِکمْ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

هیچ گاه وقت نماز نمی‌رسد مگر اینکه فرشته ای در میان مردم ندا می‌دهد که: ای مردم بپاخیزید و با نماز خود آتشهائی را که برافروخته‌اید خاموش کنید.

 

برکات نماز

 

            14 قالَ عَلی علیه‌السلام: اِنَّ اْلاِنْسانَ اِذا کانَ فِی الصَّلاةِ فَاِنَّ جَسَدَهُ وَثِیابَهُ وَ کلَّ شَی ءٍ حَوْلَهُ یسَبِّحُ.

 

امام علی علیه‌السلام فرمود:

هنگامی که انسان مشغول نماز است بدن و لباس و هر چه پیرامون اوست خدا را تسبیح می گویند.

 

جایـگاه نـماز

 

            15 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَوْضِعُ الصَّلاةِ مِنَ الدّینِ کمَوْضِعِ الرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ.

 

رسول گرامی صلی الله علیه و آله فرمود:

جایگاه نماز در دین همانند سر است نسبت به بدن.

 

نماز و پاکی روح

 

            16 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَثَلُ الصَّلَواتِ الْخَمْسِ کمَثَلِ نَهْرٍ جارٍ عَذْبٍ عَلی بابِ اَحَدِکمْ یغْتَسِلُ فیهِ کلَّ یوْمٍ خَمْسَ مَرّاتٍ فَما یبْقی ذلِک مِنَ الدَّنَسِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

نمـازهای پنج‌گانه همانند نهر آب گوارائی جلوی درب خانه شـماست چنانکه کسی هر روز خود را پنج بار در آن بشوید هیچـگونه چرکی باقی نـماند.

(یعـنی کسی هم که شـبانه روز نمازهای پنج‌گانه را بخواند از آلودگیهای روحی پاک می‌شود).

 

 

و نــماز پیمان خداوند

 

            17 عَنْ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله: قالَ اللّهُ تَعالی: اِفْتَرَضْتُ عَلی اُمَّتِک خَمْسَ صَلَواتٍ وَعَهِدْتُ عِنْدی عَهْدا اَنـَّهُ مَنْ حافَظَ عَلَیهِنَّ لِوَ قْتِهِنَّ اَدْخَلْتُهُ الْجَنَّةَ، وَمَنْ لَمْ یحافِظْ عَلَیهِنَّ فَلا عَهْدَ لَهُ عِنْدی.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

خداوند متعال فرمود:

[ای پیامبر] بر امّت تو نمازهای پنج‌گانه را واجب کردم و با خود پیمان بستم که هر کس مراقب آن نمازها و وقت آن‌ها باشد او را به بهشت داخل کنم و کسی که مراقب آن‌ها نباشد من تعهّدی نسبت به او ندارم.

 

نماز ویاد خدا

 

            18 عَنِ الْباقِرِ علیه‌السلام قالَ: ذِکرُ اللّهِ لِأَهْلِ الصَّلاةِ اَکبَرُ مِنْ ذِکرِهِمْ اِیاهُ، اَلاتَری اَنَّـهُ یقُولُ: اُذْکرُونی اَذْکرْکمْ. بقره / 152

 

امام باقر علیه‌السلام فرمود:

یاد خدا برای نماز خوان‌ها بالاتر از یاد آن‌ها از خدا است.

آیا نمی‌بینی که خداوند می‌فرماید: «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم.»

 

نماز و رحمت خدا

 

            19 قالَ عَلِی علیه‌السلام: اِذا قامَ الرَّجُلُ اِلَی الصَّلاةِ اَقْبَلَ اِلَیهِ اِبْلیسُ ینْظُرُ اِلَیهِ حَسَدا لِمایری مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ اَلتَّی تَغْشاهُ.

 

امام علی علیه‌السلام فرمود:

هرگاه کسی به نماز می‌ایستد، شیطان حسودانه به او می‌نگرد، بخاطر آنکه می‌بیند رحمت خدا او را فراگرفته است.

 

نماز و ترک گناه

 

            20 رُوِی: اَنَّ فَتی مِنَ الاَْنْصارِ کانَ یصَلِّی الصَّلاةَ مَعَ رَسُولِ اللّهِ وَ یرْتَکبُ الْفَواحِشَ، فَوُصِفَ ذلِک لِرَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آلهفَقالَ: اِنَّ صَلاتَهُ تَنْهاهُ یوْما ما، فَـلَمْ یلْبَثْ اَنْ تابَ.

 

روایت شده که:

جوانی از انصار با رسول خدا صلی الله علیه و آلهنماز می‌خواند و مرتکب گناه هم می‌شد، این موضوع برای رسول خدا صلی الله علیه و آلهبیان شد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

نمازش روزی او را از گناهان باز خواهد داشت، سپس طولی نکشید که توبه کرد.

 

بخش سوّم:

اهمیت وقت نماز

چگونه و چه وقت نـماز بخوانیم؟

 

            21 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: اِذا صَلَّیتَ صَلاةً فَریضَةً فَصَلِّ لِوَقْتِها صَلاةَ مُوَدِّعٍ تَخافُ اَلاّتَعُودَ الی‌ها.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

وقتی نماز واجب می‌خوانی آنرا در وقت خودش چنان بخوان که گویا دیگر هرگز به نماز موفّق نمی‌شوی.

 

اهمیت وقت نماز

 

            22 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ: اِنَّ لِعَبْدی عَلَی عَهْدا اِنْ اَقامَ الصَّلاةَ لِوَقْتِها اَنْ لااُعَذِّبَهُ، وَ اَنْ اُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ بَغَیرِ حِسابٍ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند متعال می‌فرماید: من تعهّدی نسبت به بنده‌ام دارم که اگر نماز را در وقتش بپا دارد او را عذاب نکنم و بی حساب او را به بهشت ببرم.

 

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و نماز اوّل وقت

 

            23 عَنْ عائِشَةَ قالَتْ: کانَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یحَدِّثُنا وَنُحَدِّثُهُ فَاِذا حَضَرَتِ الصَّلاةُ فَکاَنَّـهُ لَمْ یعْرِفْنا وَلَمْ نَعْرِفْهُ اِشْتِغالاً بِعَظَمَةِ اللّهِ.

 

از عایشه نقل شده:

بـارها اتفاق افتاد که پیامبر صلی الله علیه و آلهبا ما مشغول صبحت بود، هنـگامی که وقـت نماز می‌رسید مشغول و متوجه عظمت خدا می‌شد گویا هرگز ما را نمی‌شناسد و ما هم او را نمی‌شناسیم.

 

نماز در وقت

 

            24 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: اِنَّ الْعَبْدَ اِذا صَلَّی الصَّلاةَ لِوَقْتِها، وَحافَظَ عَلَیها اِرْتَفَعَتْ بَیضاءَ نَقِیةً، تَقُولُ: حَفَظْتَنی حَفَظَک اللّهُ، وَاِذا لَمْ یصَلِّها لِوَقْتِها، وَ لَمْ یحافِظْ عَلَیها رَجَعَتْ عَلَیهِ سَوْداءَ مُظْلِمَةً، تَقُولُ: ضَیعْتَنی ضَیعَک اللّهُ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

هنـگامی که بنده ای سر وقت به نماز بایستد و مراقب آن باشد بصـورت پـاره ای نـور سفید بـالا می‌رود و می‌گوید: تو مرا حفظ کردی خدا تو را حفظ کند، ولی وقتی نماز را در وقتش نخواند و مراقب آن نباشد آن نماز بصورت لکه سیاه و تاریکی بر می‌گردد و می‌گوید: مرا ضایع کردی خدا تو را ضایع نماید.

 

محبوبیت نماز در وقت

 

            25 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَحَبُّ الْأَعْمالِ اِلَی اللّهِ الصَّلاةُ لِوَقْتِها، ثُمَّ بِرُّالْوالِدَینِ، ثُمَّ الْجِهادُ فی سَبیلِ اللّهِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: محبوب‌ترین کارها نزد خدا عبارتست از: نماز در وقت، سپس نیکی به پدر و مادر، بعد جهاد در راه خدا.

 

بخش چهارم:

سهل انگاری در نماز و ترک آن

سبک شمردن نــماز

 

            26 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: لَیسَ مِنْی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلاتِهِ لایرِدُ عَلَی الْحَوْضَ لاوَاللّهِ.

 

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که نماز را سبک شمارد از من نیست و قسم بخدا او در حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد.

 

تحقیر نماز

 

            27 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: شَفاعَتُنا لاتَنالُ مُسْتَخِّفا بِصَلاتِهِ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود: شفاعت ما به کسی که نمازش را سبک بشمارد نمی‌رسد.

 

تباه کردن نماز

 

            28 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: لاتُضَیعُوا صَلاتَکمْ فَاِنَّ مَنْ ضَیعَ صَلاتَهُ حَشَرَهُ اللّهُ مَعَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَهامانَ.

 

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نمازتان را تباه نکنید، زیرا کسی که نمازش را تباه کند خدا او را با قارون و فرعون و هامان محشور کند.

 

نماز ناقص و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله

 

            29 قالَ الْباقِرُ علیه‌السلام: بَیـنا رَسُـولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله جـالِسٌ فِی الْمَـسْجِدِ اِذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَقامَ فَصَلّی_'fe فَـلَمْ یتِمَّ رُکوعَهُ وَلاسُجُودَهُ فَقالَ صلی الله علیه و آله: نَقَـرَ کنَـقْرِ الْغُرابِ لَئِنْ مـاتَ هذا وَهـکذا صَـلاتُهُ لَیمُوتُنَّ عَـلی غَیرِ دینی.

 

امام باقر علیه‌السلام فرمود: هنـگامی که رسول خدا صلی الله علیه و آلهدر مسجد نشسته بود مردی وارد شـد و نمـاز خوانـد، ولی رکوع و سجود آنرا بطور کامل انجام نداد، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: همانند کلاغ نوک زد، اگر او بمیـرد و نمـازش چنـین باشد با دین غیر دین مـن مـرده است.

 

سهل انگاری در نـماز

 

            30 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَلصَّـلاةُ عِمـادُ الـدّینِ فَمَـنْ تَرَک صَلاتَهُ مُتَـعَمِّدا فَقَدْ هَدَمَ دینَهُ، وَمَنْ تَرَک اوقات‌ها یدْخُلُ الْوَیلَ، وَالْوَیلُ وادٍ فی جَهَنَّم کما قالَ اللّهُ تَعالی: وَیلٌ لِلْمُصَلّینَ الَّذینَ هُمْ عَـنْ صَـلاتِهِمْ ساهُونَ. سوره ماعون / 4

 

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: نماز ستون دین است، پس کسی که عمداً نمازش را ترک کند دینش را خراب کرده است و کسی که به اوقات نماز اهمیت ندهد داخل «ویل» خواهد شد و «ویل» محلّی در جهنم است. خداوند در قرآن فرمود: «ویل جای کسانی است که در نمازشان سهل انگاری می‌کنند.»

 

نتیجه ترک نماز

 

            31 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: لاتَتْرُکنَّ الصَّلاةَ مُتَعَمِّدا فَاِنَّهُ مَنْ تَرَک الصَّلاةَ مُتَعَمِّدا فَقَد بَرِئَتْ مِنْهُ ذِمَّةُ اللّهِ وَرَسُولِهِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نماز را عمداً ترک نکنید، چون کسی که آن را عمداً ترک نماید از قلمرو خدا و رسول او بیرون می‌رود.

 

تـرک نـماز

 

            32 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ تَرَک صَلاةً لایرْجُوا ثواب‌ها، وَلایخافُ عقاب‌ها، فَلااُبالی أَیمُوتُ یهُودِیا اَوْنَصْرانِیا اَوْمَجُوسِیا.

 

رسول گرامی صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که نماز راترک نماید در حالیکه نه امید به پاداش آن دارد، و نه ازعذاب آن می‌ترسد، من هم اهمیت نمی‌دهم که او یهودی بمیرد یانصرانی یا مجوسی. کسی که نماز راترک نماید در حالیکه نه امید به پاداش آن دارد، و نه ازعذاب آن می‌ترسد، من هم اهمیت نمی‌دهم که او یهودی بمیرد یانصرانی یا مجوسی.

 

ترک نماز و کفر

 

            33 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ تَرَک صَلاتَهُ حَتّی تَفُوتَهُ مِنْ غَیرِ عُذْرٍ، فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ، ثُمَّ قالَ: بَینَ الْعَبْدِ وَ بَینَ الْکفْرِ تَرْک الصَّلاةِ.

 

پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه و آله فرمود: کسـی که نماز را بدون عذر بجا نیاورد تا وقتش بگذرد، اعمـالش از بـین می‌رود، سـپس فرمود: فاصـله بین بنده و کفر، ترک نماز است. (یعنـی کسی که نمـاز را ترک کند کافـر محسـوب می‌شود.)

 

عاقبت ترک نـماز

 

            34 قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَـنْ تَـرَک الصَّلاةَ مُتَعَمِّدا کتِبَ اِسْمُهُ عَلی بابِ النّارِ مِمَّنْ یدْخُـلُها.

 

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که نماز را عمداً ترک کند بر درب جهنم، نامش از دوزخیان نوشته می‌شود.

 

بخش پنجم:

آداب و شـرائط پذیرش نـماز

نـماز و شـرائط پذیرش آن

 

            35 قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: قالَ اللّهُ تَبارَک وَ تَعالی: اِنَّما اَقْبَلُ الصَّلاةَ لِمَنْ تَواضَعَ لِعَظَمَتی، وَیکفُّ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهَواتِ مِنْ اَجْلی، وَیقْطَعُ نَهارَهُ بِذِکری، وَلایتَعاظَمُ عَلی خَلْقی، وَیطْعِمُ الْجایعَ وَیکسُو الْعاری، وَیرْحَمُ الْمُصابَ، وَیؤْوِی الْغَریبَ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود: خداوند متعال فرمود: نماز کسی را می‌پذیرم که:

1 ـ در مقـابل عظمت من فروتنی کند.

2 ـ از خواسته‌های نفسانی بخـاطر من خود را دور کند.

3 ـ روزش را با یاد من بپایان برد.

4 ـ بربندگانم بزرگی نفروشد.

5 ـ به گرسنه غذا دهد.

6 ـ برهنه را بپوشاند.

7 ـ به مصیبت دیده مهربانی کند.

8 ـ غریب را پناه دهد.

 

میزان قبولی نماز

 

            36 عَنْ اَبی عَبْدِاللّهِ علیه‌السلام قالَ: مَنْ اَحَبَّ اَنْ یعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْینْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْکرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود: کسـی که دوست دارد بداند نمازش پذیرفته شده است یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتی‌ها و ناپاکی‌ها دور کرده است؟ پس به اندازه ای که دور کرده باشد همانقدر از نمازش پذیرفته شده است.

 

نــماز و ولادت اهل‌بیت علیهم‌السلام

 

            37 قالَ رَجُلٌ لِزَین الْعابِدینَ علیه‌السلام: ما سَبَبُ قبول‌ها؟ قالَ علیه‌السلام: وَلایتُنا وَالْبَرائَةُ مِنْ اَعْدائِنا.

 

مردی از امام زین العابدین علیه‌السلامسئوال کرد: ملاک پذیرش نماز چیست؟ امام علیه‌السلام در پاسخ فرمود: ولایت و دوستی ما [اهل بیت] و برائت از دشمنان ما.

 

نماز واجب و مستحب

 

            38 قالَ الْباقِرُ علیه‌السلام: اِنَّ الْعَبْدَ لَیرْفَعُ لَهُ مِنْ صَلاتِهِ نصف‌ها وَثُلْثُها وَرُبْعُها وَخُمْسُها فَما یرْفَعُ لَهُ اِلاّ ما اَقْبَلَ عَلَیها بِقَلْبِهِ وَاِنَّما اُمِرُوا بِالنّوافِلِ لِیتِمَّ لَهُمْ مانَقَصُوا مِنَ الْفَریضَةِ.

 

امام باقر علیه‌السلام فرمود: نـمازی که بـنده بجا می‌آورد، گاهی نصف و گاهی یک سوم و گاهی یک چـهارم و گاهی یک پنجـم آن بالا برده می‌شود، پـس بالا بـرده نمی‌شود مگر آن نـمازی که با توجّـه قـلبی انجام گـیرد. مـردم مـأمور به انجـام نـمازهای مستحب شده‌اند تا نقص نـماز واجب آن‌ها توسـط مسـتحبات جبران شـود.

 

نـماز با اذان و اقامه

 

            39 قالَ اَبُوعَبْدِاللّهِ علیه‌السلام: مَنْ صَلّی بِاَذانٍ وَاِقامَةٍ صَلّی خَلْفَهُ صَفّانِ مِنَ الْمَلائِکةِ، وَمَنْ صَلّی بِاِقامَةٍ بِغَیرِ اَذانٍ صَلّی خَلْفَهُ صَفٌّ واحِدٌ مِنَ الْمَلائِکةِ. قُلْتُ لَهُ: وَکمْ مِقْدارُ کلِ صَفٍّ؟ فَقالَ: اَقَلُّهُ مابَـینَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ، وَاَکثَرُهُ مابَـینَ السَّماءِ وَاْلاَرْضِ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود: کسی که با اذان و اقامه نماز بخواند دو صف از فرشتگان پشت سر او به نماز می‌ایستند، و کسی که با اقامه و بی اذان نماز بخواند بک صف پشت سرش نماز می‌گزارند. راوی سئوال کرد: مقدار هر صف چقدر است؟ امام فرمود: حداقلّ آن از مشرق تا مغرب و حداکثر آن بین زمین و آسمان است.

 

نـماز و دعـا

 

            40 قالَ اَبوعَبْدِاللّهِ علیه‌السلام: اِنَّ اللّهَ فَرَضَ عَلَیکمُ الصَّلَواتِ الْخَمْسِ فِی اَفْضَلِ السّاعاتِ، فَعَلَیکمْ بِالدُّعاءِ فی اَدْبارِ الصَّلَواتِ.

 

امام صادق علیه‌السلام فرمود: خداوند نمازهای پنج‌گانه را در بهترین ساعت‌ها بر شما واجب کرد. بنابراین پس از نمازها (که در بهترین وقت‌ها انجام می‌گیرد) دعا کنید.

 

 

 

************************************

برای مقدمه چهل نماز سخنی کامل‌تر و عمیق‌تر و جالب‌تر از مطالبی که در ابتداء باب نماز توضیح المسائل حضرت امام خمینی قدس سرهبنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آمده بود به نظر نرسید لذا آن را برگزیدیم به امید آنکه همه عاشقان اهل بیت علیهم السلام و آن عارف بزرگوار از کلمات دُررباز آنان توشه ای فراوان بردارند.

نماز مهم‌ترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمی‌شود. و همان طور که اگر انسان شبانه روزی پنج نوبت در نهر آبی شستشو کند، چرک در بدنش نمی‌ماند نمازهای پنج‌گانه هم انسان را از گناهان پاک می‌کند. و سزاوار است که انسان نماز را در اول وقت بخواند و کسی که نماز را پست و سبک شمارد. مانند کسی است که نماز نمی‌خواند، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است. روزی حضرت در مسجد تشریف داشتند مردی وارد و مشغول نماز شد و رکوع و سجودش را کاملاً به جای نیاورد، حضرت فرمودند: اگر این مرد در حالی که نمازش این طور است از دنیا برود، به دین من از دنیا نرفته است. پس انسان باید مواظب باشد که با عجله و شتابزدگی نماز نخواند و در حال نماز به یاد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد، و متوجه باشد که با چه کسی سخن می‌گوید و خود را در مقابل عظمت و بزرگی خداوند عالم بسیار پست و ناچیز ببیند و اگر انسان در موقع نماز کاملاً به این مطلب توجه کند، از خود بی خبر می‌شود، چنانکه در حال نماز تیر را از پای مبارک امیرالمؤمنین علیه‌السلام بیرون کشیدند و آن حضرت متوجه نشدند. و نیز باید نمازگزار توبه و استغفار نماید و گناهانی که مانع قبول شدن نماز است، مانند حسد، کبر، غیبت، خوردن حرام، آشامیدن مسکرات و ندادن خمس و زکات بلکه هر معصیتی را ترک کند. و همچنین سزاوار است کارهایی که ثواب نماز را کم می‌کند به جا نیاورد، مثلاً در حال خواب آلودگی و خودداری از بول به نماز نایستد، و در موقع نماز به آسمان نگاه نکند و نیز کارهایی که ثواب نماز را زیاد می‌کند به جا آورد، مثلاً انگشتری عقیق به دست کند و لباس پاکیزه بپوشد و شانه و مسواک کند و خود را خوشبو نماید.

مقدمه را با نقل زیبایی از پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله به پایان می‌بریم:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

امّت من چهار گروه هستند:

1 ـ گروهی نماز می‌خوانند، ولی در نمازشان سهل انگارند، «ویل» برای آن‌هاست، و «ویل» نام یکی از طبقات زیرین جهنّم است، خداوند فرمود: «فَوَیلٌ لِلْمُصَلّینَ اَلَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ»

پس «ویل» برای نمازگزاران است، آن‌هایی که در نمازشان سهل انگارند.

2 ـ گروهی گاهی نماز می‌خوانند و گاهی نمی‌خوانند، پس «غَی» مال آن‌هاست، و «غَی» نام یکی از طبقات پایین جهنّم است. خداوند متعال فرمود: «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ اَضاعُوا الصَّلوةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ یلْقَوْنَ غَیا»

سپس جانشین آن مردم خداپرست قومی شدند که نماز را ضایع کرده و از شهوات پیروی کردند، و این‌ها به زودی در «غَی» افکنده خواهند شد.

3 ـ گروهی هیچ وقت نماز نمی‌خوانند، «سَقَر» برای آن‌هاست، «سَقَر» هم نام یکی از طبقات زیرین جهنّم است که خداوند متعال فرمود: «ماسَلَککمْ فی سَقَرٍ قالُوا لَمْ نَک مِنَ الْمُصَلّینَ» مدثر، 42.

(اهل بهشت از اهل جهنّم سئوال می‌کنند) چه چیزی شما را به «سَقَر» کشاند؟ در جواب می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.

4 ـ گروهی همیشه نماز می‌خوانند، و در نمازشان خشوع دارند. خداوند متعال فرمود: «قَدْ اَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ اَلَّذینَ هُمْ فی صَلاتِهِمْ خاشِعُون»

مؤمنان رستگار شدند، آنهائی که در نمازشان با خشوع هستند.

امیدواریم خداوند متعال همه ما را از گروه چهارم قرار دهد.

http://www.hadithlib.com