چهل حدیث «دروغگویی»

 

چهل حدیث «دروغگویی»

 

«اِءنَّما یفتَرِی الَّذینَ لایؤمِنُونَ بِآیاتِ اللّه ِ وَ اُولئِک هُمُ الکاذِبُونَ.»

تنها کسانی دروغ می گویند که ایمان به آیات خدا ندارند،

ودروغگویان واقعی آن‌ها هستند.

 

فصل اول

جایگاه دروغ

دروغ و رسوایی

 

            1 عَن أَمیرِالمُؤمِنینَ علیه السلام قالَ: ألکذْبُ عَیبٌ فاضِحٌ

 

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:

دروغگویی عیبی رسوا کننده است.

(چون معمولاً دروغ بعد از مدتی آشکار می‌شود و انسان دروغگو در بین مردم رسوا می‌گردد.)

 

 

عاقل و دروغ

 

            2 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: ماکذَبَ عاقِلٌ وِ لا زَنی مُؤْمِنٌ.

 

علی علیه السلام فرمود:

هیچ عاقلی دروغ نمی‌گوید؛ و هیـچ مؤمنی زنـا نمی‌کند.

(انسان عاقل می‌داند که عاقبت دروغگویی رسوایی و بی اعتمادی و خواری است، انسان با ایمان هم می‌داند که زنا عواقب وخیم و غیرقابل بخششی دارد).

 

 

بزرگ‌ترین گناه زبان

 

            3 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ فی خُطبَتِهِ: وَ مِنْ أعْظَمِ خَطایا اللِّسانِ الْکذبُ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله در خطبه‌اش فرمود:

از بزرگ‌ترین گناهان زبان، دروغگویی است.

(مردی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آلهرسید، عرض کرد نماز نمی‌خوانم و عمل منافی عفت انجام می‌دهم، دروغ می گویم!

کدام را اول ترک گویم؟!

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:

دروغ را، و در محضر پیامبر صلی الله علیه و آله تعهد کرد که هرگز دروغ نگوید:

هنگامی که خارج شد، وسوسه‌های شیطانی برای عمل منافی عفّت در دل او پیدا شد، اما بلافاصله فکر کرد که اگر فردا پیامبر صلی الله علیه و آله از او در این باره سؤال کند،

اگر بگوید چنین عملی را مرتکب نشده دروغ است

و اگر راست بگوید حدّ بر او جاری می‌شود،

و همین گونه در رابطه با سایر کارهای خلاف،

این فکر و ترک دروغ، سرچشمه ترک همه گناهان او گردید.

تفسیر نمونه ج 11 ص 413.

 

 

بدترین خصلت

 

            4 قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام: لاسُوءَ أَسوَءُ مِنَ الْکذْبِ

 

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:

هیچ بدی و زشتی بدتر از دروغگویی نیست.

 

وای بر دروغگو

 

            5 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: وَیلٌ لِلَّذی یحَدِّثُ فَیکذِبْ لِیضحَک بِهِ القَوْمَ، وَیلٌ لَهُ، وَیلٌ لَهُ

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

وای بر کسی که دروغ می‌گوید تا دیگران را با آن بخنداند، وای بر او، وای بر او!

 

دروغ هرگز!

 

            6 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: تَحَرُّوا الصِّدقَ وَ إنْ رَأَیتُم أنَّ فیهِ الْهَلَکةَ فَإنَّ فیهِ النَّجاةَ. وَاجتَنِبُوا الْکذْبَ وَ إنْ رَأَیتُمْ أَنَّ فیهِ النَّجاةَ فَإنَّ فیهِ الهَلَکةَ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

درپی راستی باشید، اگرچه فکر کنید که مایه هلاکت است، که راستگویی موجب نجات است و از دروغگویی پرهیز کنید اگرچه پندارید عامل نجات است، زیرا آن مایه هلاکت و نابودی است.

 

دروغگو وبهشت

 

            7 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ثَلاثَةٌ لایریحُونَ رائِحَةَ الجَنَّةِ: رَجُلٌ ادَّعی إلی غَیرِ أَبیهِ وَ رَجُلٌ کذِبَ عَلَی، وَ رَجُلٌ کذِبَ عَلی عَینَیهِ.

 

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آلهفرمود: سه نفر بوی بهشت را نمی‌چشند:

1 ـ فردی که خود را به غیر پدرش نسبت دهد،

2 ـ کسی که بر من دروغ ببنندد،

3 ـ کسی که برخلاف آنچه با چشم دیده سخن بگوید.

 

درب جهنّم

 

            8 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: عَلَیکم بِالصِّدْقِ فَإنَّهُ بابٌ مِنْ أَبوابِ الجَنَّةِ وَ إیاکم وَالْکذْبَ فَإنَّهُ بابٌ مِنْ أبوابِ النّارِ.

 

پیامبر بزرگوار صلی الله علیه و آله فرمود:

راستی پیشه کنید که آن دری از درب‌های بهشت است و از دروغ بپرهیزید، که آن دری از درب‌های جهنم است.

 

کلید پلیدی‌ها

 

            9 قالَ إلامامُ العَسکری علیه السلام: جُعِلَتِ الخَبائِثُ کلُّها فی بَیتٍ وَ جُعِلَ مفتاح‌ها الْکذْبُ.

 

امام حسن عسکری علیه السلام فرمود:

تمام پلیدی‌ها و زشتی‌ها در خانه ای نهاده شده که کلید آن‌ها دروغگویی است.

(یعنی بادروغگویی در همه پلیدی‌ها به روی انسان باز و زمینه انجام آن‌ها فراهم می‌شود).

 

 

کار بهشت و جهنّم

 

            10 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: عَمَلُ الجَنَّةِ الصِّدْقُ وَ إذا صَدَقَ العَبْدُ بَرَّ وَ إذا بَرَّ أَمِنَ وَ إذا أمِنَ دَخَلَ الجَنَّةَ وَ عَمَلُ النّارِ الْکذْبُ وَ إذا کذِبَ العَبْدُ فَجَرَ وَ إذا فَجَرَ کفَرَ وَ إذا کفَرَ دَخَلَ النّارَ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

کار بهشت راستگویی است، چون بنده راست بگوید نیکی کند و چون نیکی کند در امان خواهد بود و وقتی در امان باشد وارد بهشت شود.

و کار جهنم دروغ گویی است، چون بنده دروغ بگوید کار بد کرده است وقتی کار بد کرد به کفر گراید و چون به کفر گراید به جهنّم برود.

 

فصل دوم

آثار دروغگویی

دستاوردهای دروغـگو

 

            11 ألإمامُ عَلِی علیه السلام قالَ: یکتَسِبُ الکاذِبُ بِکذْبِهِ ثَلاثاً: سَخَطَ اللّه ِ عَلَیهِ وَ استَهانَةَ النّاسِ بِهِ، وَ مَقْتَ المَلائِکةِ لَهُ.

 

امام علی علیه السلام فرمود: دروغگو با دروغ خودش سه چیز به دست می‌آورد:

1 ـ خشم الهی بر او،

2 ـ اهانت به خودش از طرف مردم،

3 ـ سرزنش و نکوهش فرشتگان نسبت به او.

 

دروغـگویی عامل فراموشی

 

            12 عَنْ عُبَیدِ بنِ زُرارَةَ قالَ سَمِعْتُ أباعَبْدِاللّه ِ علیه السلامیقُولُ: إنَّ مِمّا أَعانَ اللّه ُ بِهِ [عَلَی الکذّابینَ النِّسیانَ.

 

عبید بن زراره گوید از امام صادق علیه السلام شنیدم که می‌فرمود:

از چیزهایی که خدا آن را مایه رسوایی وزیان دروغگویان قرارداده است، فراموشی است

(چون دچار فراموشی نسبت به دروغش می‌شود ورسوا می‌گردد. پس دروغگو بی حافظه است)

 

 

عاقبت دروغگویی

 

            13 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: إیاکمْ وَ الکذْبُ فَإنَّ الکذبَ یهْدی إلَی الفُجُورِ وَ الفُجُورُ یهدی إلَی النّارِ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

از دروغ بپرهیزید، زیرا دروغ انسان را به فسق و فجور می‌کشاند وفسق و فجور هم انسان را روانه آتش جهنم می‌کند.

 

دروغ و تباهی دین

 

            14 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: کثْرَةُ الکذْبِ تُفْسِدُ الدّینَ وَ تَعْظِمُ الْوِزرَ.

 

علی علیه السلام فرمود:

دروغ زیاد، دین انسان را تباه می‌سازد و بار گناه او را سنگین می‌کند.

 

ننگ دنیا، عذاب آخرت

 

            15 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: ألکذْبُ فِی العاجِلَةِ عارٌ وَ فِی الاجِلَةِ عَذابُ النّارِ.

 

علی علیه السلام فرمود:

دروغ گویی مایه ننگ و عار در دنیا و موجب عذاب آتش در آخرت است.

 

روسیاهی و شومی دروغـگو

 

            16 فی مَواعِظِ النَّبِی صلی الله علیه و آله قالَ: یا عَلِی! إیاک وَالکذْبُ فَإنَّ الکذبَ یسَوِّدُ الوَجْهَ ثُمَّ یکتُبُ عِنْدَاللّه ِ کذّاباً، وَ إنَّ الصِّدْقَ یبَیضُ الوَجْهَ وَ یکتَبُ عِنْدَاللّه ِ صادِقاً، وَاعلَمْ أنَّ الصِّدْقَ مُبارَک وَ الکذْبَ مَشؤُومٌ.

 

در پندهای پیامبر صلی الله علیه و آله آمده است که فرمود:

ای علی! بپرهیز از دروغ زیرا دروغ چهره را سیاه می‌کند، و پیش خدا از دروغگویان نوشته می‌شود.

و راستگویی چهره را سفید می‌کند، و پیش خدا راستگو نامیده می‌شود و بدان که راستی مبارک و دروغ شوم است.

 

لعنت عرشیان بر دروغـگو

 

            17 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: ألمُؤْمِنُ إذا کذِبَ مِنْ غَیرِ عُذْرٍ لَعَنَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَک، وَ خَرَجَ مِنْ قَلْبِهِ نَتِنٌ حَتّی یبْلُغَ العَرْشُ فَیلعَنُهَ حَمَلَةُ العَرْشِ.

 

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

انسان مؤمن اگر بدون عذر دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته او را لعنت می‌کنند و از درون او بوی زشتی خارج می‌شود تا به عرش می‌رسد و حاملان عرش نیز او را لعنت می‌کنند.

 

مبارزه با خدا

 

            18 عَنْ أَبی عَبْدِاللّه علیه السلام قالَ: مَن حَلَفَ عَلی یمینٍ وَ هُوَ یعْلَمُ أنَّهُ کاذِبٌ فَقَدْ بارَزَ اللّه َ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

کسی که با آگاهی قسم دروغ بخورد با خدابه مبارزه و جنگ برخاسته است.

 

کاهش روزی

 

            19 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: ألکذْبُ ینْقُصُ الرِّزْقَ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

دروغگویی رزق و روزی انسان را کاهش می‌دهد.

 

محرومیت از نماز شب

 

            20 عَنْ أبی عَبْداللّه علیه السلام قالَ: إنَّ الرَّجُلَ لَیکذِبُ الکذِبَةَ فَیحْرُمُ بِها صَلاةَ اللَّیلِ، فَإذا حَرِمَ صَلاةَ اللَّیلِ حَرِمَ بِهَا الرِّزْقَ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

انسان دروغی می‌گوید درنتیجه از نمازشب محروم می‌شود وقتی از نمازشب محروم شد از رزق و روزی هم محروم می‌گردد.

 

نور مؤمن

 

            21 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: لاتَمْزَحْ فَیذْهَبُ بَهاؤُک وَلاتَکذِبْ فَیذْهَبُ نُورُک.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

شوخی نکن که شکوه تو از بین می‌رود و دروغ نگو که نور تو نابود می‌شود.

(منظور نور ایمان است که با دروغگویی از بین می‌رود.)

 

 

فصل سوم

دروغگویان کیان‌اند؟

نشانه دروغگو

 

            22 مُعاوِیةُ بنُ وَهَبَ قالَ سَمِعْتُ أباعَبْدِاللّه علیه السلامیقُولُ: إنَّ آیةَ الکذّابِ بِأَنْ یخْبِرُک خَبَرَ السَّماءِ وَ الأرْضِ وَ المَشْرِقِ وَ المَغْرِبِ فَإذا سَأَلْتَهُ عَنْ حَرامِ اللّه ِ وَ حَلالِهِ لَمْ یکن عِندَهُ شَئٌ.

 

راوی می‌گوید از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود: نشانه دروغگو اینست که از آسمان و زمین ومشرق و مغرب خبر می‌دهد و سخن می‌گوید، امّا وقتی از حرام و حلال خدا می‌پرسی چیزی ندارد که بگوید.

 

همانند مرده

 

            23 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: ألْکذّابُ وَ المَیتُ سَواءٌ فَإنَّ فَضیلَةَ الْحَی عَلَی المَیتِ الثِّقَةُ بِهِ، فِإذا لَمْ یوثَقْ بِکلامِهِ بَطَلَتْ حَیاتُهُ.

 

علی علیه السلام فرمود: دروغگو و مرده هر دو یکسان‌اند، زیرا برتری زنده بر مرده این است که به او اعتماد می‌شود، پس وقتی در اثر دروغگویی به سخن او اطمینان نشود، زنده بودن او بی فایده گشته، همانند مرده می‌شود.

 

تعارف یا دروغ

 

            24 عَنْ أَسماءِ بِنْتِ عُمَیسٍ قُلْتُ: یا رَسُولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله، إنْ قالَتْ أَحَدُنا لِشَئٍ یشْتَهیهِ: لانَشْتَهیهِ أَیعُدُّ ذلِک کذْباً؟ قالَ صلی الله علیه و آله: إنَّ الْکذْبَ لَیکتَبُ حَتّی یکتَبُ الکذَیبَةَ کذَیبَةً.

 

اسماء بنت عمیس می‌گوید: به پیامبر گفتم: اگر یکی از ما در مورد چیزی که میل دارد بگوید میل ندارم، این دروغ شمرده می‌شود یا نه؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: دروغ، نوشته می‌شود حتی دروغ کوچک هم نوشته خواهد شد.

(دروغ، هرچند کوچک باشد، چون مخالفت با دستور خدا است، بزرگ شمرده می‌شود.)

 

 

خیانت بزرگ

 

            25 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: کبُرَتْ خِیانَةً أَن تُحَدِّثَ أَخاک اً هُوَلَک بِهِ مُصَدِّقٌ وَ أَنتَ لَهُ کاذِبٌ.

 

پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه و آلهفرمود: خیانتی بزرگ است که به برادرت سخنی بگویی که تو را راستگو می‌شمارد وتصدیقت می‌کند، ولی تو به اودروغ بگویی.

 

دروغگو متهم است

 

            26 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: ألکذّابُ مُتَّهَمٌ فی قَوْلِهِ وَإنْ قَوِیتْ حُجَّتُهُ وَصَدَقَتْ لَهجَتُهُ.

 

حضرت علی علیه السلام فرمود: دروغگو در آنچه بگوید متهم است، اگرچه دلیل و برهان قوی داشته باشد و گفتارش هم راست باشد.

(یعنی دروغگو، هرچند راست بگوید، سخنش را دروغ می‌پندارند).

 

 

فصل چهارم

ریشه دروغگویی

ریشه دروغگویی

 

            27 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: لایکذِبُ الکاذِبُ إلاّ مِن مَهانَةِ نَفْسِهِ، وَأصْلُ السُّخرِیةِ ألطُّمَأنینَةُ إلی أهْلِ الْکذبِ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: دروغگو دروغ نمی‌گوید بجز بخاطر خواری و کمبودی که در خودش احساس می‌کند، وریشه مسخره کردن، اطمینان به دروغگویان است.

 

خواری دروغگو

 

            28 عَنْ عَلِی علیه السلام قالَ: ألکاذِبُ مُهانٌ ذَلیلٌ.

 

علی علیه السلام فرمود: انسان دروغگو خوار و ذلیل است.

(یعنی خواری و ذلت او را به دروغگویی می‌کشاند، یا دروغ موجب خواری او می‌شود.)

 

 

نفاق عامل دروغـگویی

 

            29 عَنِ النَّبِی صلی الله علیه و آله قالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کنَّ فیهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَ إنْ کانَتْ فیهِ واحِدَةٌ مِنْهُنَّ کانَتْ فیهِ خَصلَةٌ مِنَ النِّفاقِ حَتّی یدَعَها: مَنْ إذا حَدَّثَ کذِبَ وَإذا وَعَدَ أَخلَفَ وَ إذا عاهَدَ غَدِرَ، وَ إذا خاصَمَ فَجَرَ.

 

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آلهمی فرماید: چهار چیز اگر در انسانی باشد او منافق است: اگر یکی از آن‌ها در او باشد یک خصلت از نشانه‌های نفاق در اوست، تا آنکه آن را هم رها کند:

1 - وقتی سخن می‌گوید دروغ بگوید،

2 ـ چون وعده بدهد تخلف کند،

3 ـ وقتی پیمانی ببندد حیله به کار برد،

4 ـ هنگام دشمنی ازعدالت خارج شود وفسق وفجورانجام دهد.

 

دروغگو، بیمار روانی

 

            30 ألإمامُ عَلِی علیه السلام قالَ: عِلَّةُ الْکذْبِ أَقْبَحُ عِلَّةٍ.

 

امام امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: بیماری دروغ گویی، زشت‌ترین بیماری است.

 

فصل پنجم

جامعه مؤمن و دروغ

نشانه‌های ایمان

 

            31 قالَ عَلِی علیه السلام: عَلامَةُ الإیمانِ: أَن تُؤثِرَ الصِّدْقَ حَیثُ یضُرُّک عَلَی الکذْبِ حَیثُ ینفَعُک، وَ أَنْ لایکونَ فی ک فَضْلٌ عَنْ عِلْمِک وَ أَنْ تَتَّقِی اللّه َ فی غَیرِک.

 

امام علی علیه السلام فرمود: علامت ایمان اینست که راستگویی را آنجا که به زیان توست، بر دروغی که برای تو سود می‌رساند انتخاب کنی و گفتارت از آگاهی تو بیشتر نباشد (یعنی آنچه می دانی بگویی نه بیشتر از آن) و اینکه تقوای الهی را در هنگام سخن گفتن از دیگری مراعات کنی.

 

حقیقت ایمان

 

            32 قالَ عَلِی علیه السلام: لایجِدُ عَبْدٌ حَقیقَةَ الإیمانِ حَتّی یدَعَ الکذْبَ جِدَّهُ وَ هَزْلَهُ.

 

امام علی علیه السلام فرمود: هیچ بنده ای حقیقت ایمان را نمی‌یابد، مگراینکه دروغ را چه جدی باشد یا شوخی رها کند.

 

مسلمان منافق

 

            33 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: ثَلاثٌ مَنْ کنَّ فیهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَإنْ صامَ وَصَلّی وَحَجَّ وَاعْتَمَرَ وَقالَ إنّی مُسلِمٌ: مَن إذا حَدَّثَ کذِبَ، وَ إذا وَعَدَ أَخلَفَ، وَ إذَا ائتُمِنَ خانَ.

 

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: سه چیز است که در هرکس باشد منافق است اگرچه روزه بگیرد و نماز بخواند و حج و عمره هم انجام بدهد و بگوید من مسلمان هستم:

1 ـ کسی که وقتی سخن می‌گوید دروغ بگوید،

2 ـ هنگامی که وعده ای بدهد تخلف ورزد،

3 ـ وقتی امین شمرده شود خیانت کند.

 

سرشت مؤمن

 

            34 ألحَسَنُ بْنُ االمَحبُوبِ: قالَ قُلْتُ لاَِبی عَبْدِاللّه ِ علیه السلامیکونُ المُؤمِنُ بَخیلاً؟ قالَ: نَعَمْ، قالَ: قُلْتُ فَیکونُ جَباناً؟ قالَ: نَعَمْ، قُلْتُ فَیکونُ کذّاباً؟ قالَ: لا وَ لاجافِیاً، ثُمَّ قالَ: یجْبِلُ المُؤمِنُ عَلی کلِّ طَبیعَةٍ إلاَّ الخِیانَةَ وَالکذْبَ.

 

حسن بن محبوب گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم:

آیا مؤمن بخیل می‌شود؟

فرمود: بله.

گفتم: مؤمن ترسو می‌شود؟

فرمود: آری.

گفتم: دروغگو می‌شود؟

فرمود: نه دروغگو و نه جفاکار می‌شود.

سپس فرمود: انسان مؤمن ممکن است هر سرشت و طبیعتی پیدا می‌کند بجز خیانت و دروغ.

 

مؤمن و دروغ‌گویی

 

            35 عَنِ الحَلَبِی قالَ: سَمِعْتُ أباعَبْدِاللّه َ علیه السلام یقُولُ: إنَّ المُؤمِنَ لاتَکونُ سَجِیتُهُ الکذْبَ وَ لاَالبُخْلَ وَ لاَ الفُجُورَ، وَلکنْ رُبَّما أَلَّمَ بِشَی? مِن هذا لایدُومُ عَلَیهِ …

 

حلبی گوید: از امام صادق علیه السلامشنیدم که می‌فرمود: انسان مؤمن خلق و خویش دروغ گویی و بخل ورزی و فسق و فجور نیست، ولی چه بسا گناهانی صغیره را گاهی انجام دهد ولی ادامه نمی‌دهد.

(یعنی مؤمن عادت به این گناهان نمی‌کند گرچه ممکن است گاهی شیطان اورا گول بزند ولی وقتی متوجّه شود توبه می‌کند.)

 

 

فصل ششم

دروغ‌های مشروع

دروغ مصلحتی

 

            36 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: إنَّ فِی المَعاریضِ لَمَنْدُوحَةٌ عَنِ الکذْبِ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: در سربسته سخن گفتن راه و وسیله ای برای رهایی از دروغ است.

(دری آمده که عبداللّه بن بکیر سؤال کرد مردی اجازه ورود می‌خواهد او به کنیزش می‌گوید به او بگو او اینجا نیست امام فرمود: مشکلی ندارد، این دروغ نیست).

 

 

دروغ مجاز

 

            37 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: ألکذْبُ کلُّهُ إثْمٌ إلاّ ما نَفَعَ بِهِ مُسْلِمٌ أَو دَفَعَ بِهِ عَنْ دینٍ.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: همه دروغ‌ها گناه است، مگر آنچه برای مسلمانی مفید واقع شود یا بواسطه آن از دین حمایت شود.

(دروغ مصلحت آمیز، به ز راست فتنه انگیز)

 

 

دروغ مشروع

 

            38 قالَ االصّادِقُ علیه السلام: ألکذْبُ مَذْمُومٌ إلاّ فی أمْرَینِ: دَفْعُ شَرِّ الظَّلَمَةِ وَ إصْلاحُ ذاتِ البَینِ.

 

امام صادق علیه السلام فرمود: دروغگویی ناپسند است مگر در دو جا:

1 ـ برای جلوگیری از شرّ ستمگران،

2 ـ برای آشتی دادن بین دو نفر.

 

دروغ محبوب

 

            39 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله قالَ: إنَّ اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الکذْبَ فِی الصَّلاحِ وَ أَبغَضَ الصِّدْقَ فِی الفَسادِ.

 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند دروغ مصلحت آمیز (برای آشتی) را دوست دارد و از راست فسادانگیز بیزار است.

 

نامه عمل و دروغ

 

            40 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: مالی أراکمْ تَتَهافَتُونَ فِی الکذْبِ تَهافُتَ الفِراشِ فِی النّارِ؟ کلُّ الکذْبِ مَکتُوبٌ کذْباً لامَحالَةَ إلاّ أَنْ یکذِبَ الرَّجُلُ فِی الحَرْبِ فَإنَّ الحَرْبَ خُدْعَةٌ أَوْ یکونُ بَینَ رَجُلَینِ شَحْناءُ فَیصْلُحُ بَینَهُما أَو یحَدِّثَ إمْرَأَتَهُ یرْضیها.

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: چه شده شما را که می‌بینم خود را در دروغ می‌اندازید همانطور که پروانه خود را به آتش می‌افکند؟ همه نوع دروغ در نامه عمل، دروغ نوشته می‌شود، مگر در سه جا:

1 ـ در جنگ زیرا که جنگ فریب و نیرنگ است.

2 ـ بین دو نفری که کنیه و دشمنی باشد برای اصلاح و سازش بین آنان دروغی گفته شود.

3 ـ مردی به همسرش چیزی بگوید تا او را خشنود کند.

http://hadithlib.com/