معیار حق‏ چیست؟

سُئِلَ امیرُالمُؤمِنینَ (ع) کَم بَینَ الحَقِّ وَ البَاطِلِ؟
فَقالَ اربَع اصَابِعَ: وَ وَضَعَ امیرَالمُؤمِنینَ (ع) یَدَهُ عَلى اذُنِهِ وَ عَینَیهِ فَقالَ:
 مَا رَأتْهُ عَیناکَ فَهُوَ الحَقُّ وَ مَا سَمِعَتْهُ اذُناکَ فَاکثَرُهُ باطِلٌ
«خصال، ص 110»

از حضرت على (ع) سؤال شد که

فاصله میان حق و باطل چه اندازه است؟

فرمود: چهار انگشت

و دست خود را برگوش و دوچشم خود گذاشت

پس فرمود:

آنچه چشمانت مى‏ بیند حق است

و آنچه گوش هایت بشنود بیشتر آن باطل است.
     ارزش هاى اخلاقى در احادیث عددى، ص: 80

معیارهاى انتخاب دوست‏(1)

همسان بودن‏

اساس ایجاد دوستى میان دو فرد سن، عقل، جنسیت و ... است.

گاهى دو نفر انسان یکدیگر را جذب مى ‏کنند و دلشان مى‏ خواهد با یکدیگر دوست شوند.
این رمزى دارد رمزش سنخیت است.

اگر بین این دو تا مشابهتى نباشد همدیگر را جذب نمى ‏کنند.

مثنوى مى‏ گوید:

معیارهاى انتخاب دوست‏(2)

1. ایمان‏

دوستى باید بر اساس ایمان باشد.

قرآن مى‏ فرماید:

إِنَّ کَثِیراً مِّنَ الْخُلَطَاءِ لَیَبْغِی بَعْضُهُمْ عَلَى‏ بَعْضٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ «سوره ص/ 24»

در حقیقت بسیارى از شریکان به یکدیگر ستم روا مى‏ دارند،

مگر کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده ‏اند.
على علیه السلام فرمود:

من اعانَکَ عَلى صلاح دینِک فهو الرفیقُ الشفیق

«غررالحکم، ص 424»

دوست آن کسى است که تو را در راه دینت یارى دهد.

معیارهاى انتخاب دوست‏(3)

 

1. کمک به طاعت خداوند

امام على علیه السلام مى‏ فرماید:

المُعین على الطاعة خیر الاصحاب «غررالحکم، ص 416»

بهترین یاران، کمک کننده بر طاعت خداوند است.

معیارهاى انتخاب دوست‏(4)

1. صداقت و امانتدارى‏

رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم مى‏ فرماید:

اذا رَأیت مِن أَخیکَ ثَلاثَ خصالٍ فَارجِه: الحیاءَ و الامانةَ و الصدق

  اگر در دوست خود این سه خصلت را دیدى به او امید داشته باش:

حیا، امانت و راستى.
امام على علیه السلام فرمود:

مِنَ النِّعَمِ الصَّدیقُ الصَدُوق

دوست راستگو از نعمتهاى الهى است.
امام على علیه السلام فرمود:

معیارهاى انتخاب دوست‏(5)

1. توجه به ارزشها

دوستى با کسى که یارى کننده انسان در اعمال صالح باشد.

امام على علیه السلام فرمود:

مَن دَعاکَ الى الدارِ الباقِیَة وَ اعانَکَ عَلَى العَمَلِ لَها فَهُوَ الصَّدیقُ الشَّفیق  دوست مهربان و دلسوز کسى است که تو را به زندگى جاویدان دعوت نموده و بر عمل براى آن یارى نماید.

معیارهاى انتخاب دوست‏(6)

وفادارى‏
على علیه السلام فرمود:
دوست واقعى نیست
مگر این که در سه وقت برادر خود را حفظ کند
و او را از یاد نبرد،
در گرفتارى‏ اش،
پشت سرش
و پس از مردنش.
صفوان ابن یحیى، عبدالله بن جندب و على بن نعمان که از اصحاب خوب امام صادق علیه السلام، امام کاظم و امام رضا علیه السلام بودند،
سالى به مکه مشرف شدند.

معیارهاى انتخاب دوست‏(7)

1. راز نگهدارى و عیب‏ پوشى‏

امام على علیه السلام فرمود:

انَّ اخاکَ حَقّاً مَن ... سَتَرَ عَورَتکَ 

برادر و دوست حقیقى تو کسى است که ... عیب تو را بپوشاند.
2. پایبند بودن به مسائل دینى‏
امام على علیه السلام فرمود:

کلُّ مودَّةٍ مَبنِیَّةٌ على غیرِ ذاتِ اللّه فَهُوَ تَصیرُ عداوةً یَومَ القِیامَة

هر دوستى‏ اى که غیر خدایى باشد، نمى ‏توان به آن تکیه کرد.

معیارهاى انتخاب دوست‏(8)

دوستى با افراد مفید

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

یا علىُّ مَن لَم تَنتَفِع بِدینِهِ و لا دُنیاهُ فَلا خیرَ لَکَ فى مجالستِهِ اى على کسى‏ که از دین و دنیاى او سودى نمى ‏برى،

خیرى در همنشینى او نیست.

چه کسی بسیار زیاد زرنگ است!!!؟

بسیارى از افراد زیرکى و زرنگى را در نیرنگ و فریب مردم مى‏ دانند؛ در حالى که در فرهنگ اهل بیت علیهم السلام زرنگى و زیرکى تعریف دیگرى دارد.
 از حضرت على علیه السلام درباره زیرک‏ترین مردم سئوال شد. حضرت فرمود:
مَن أَبصَرَ رُشْدَهُ مِنْ غَیّه فَمالَ الى‏ رُشده؛
کسى که راه هدایت را از گمراهى تمییز دهد؛
 پس میل پیدا کند به سوى رشد و کمالش.
 حضرت على علیه السلام فرمود:
 الکَیِّسُ مَن کانَ یَومُهُ خَیراً مِن أَمسِه؛
زیرک کسى است که
 امروز او از دیروزش بهتر باشد.
 و نیز فرمود:

شادى‏ مثبت چه نشانه هایی دارد؟

در بینش مادى شادى اصل است
و از هر طریق و به هر نحوى که باشد مطلوب است؛
حتّى اگر خلاف قانون یا تجاوز به حقوق دیگران باشد.
در بینش اسلامى موارد زیر مى‏ تواند معیارهاى شادى باشد.
1. اطاعت خداوند
شادى وقتى است که انسان توفیق طاعت خداوند را پیدا کرده باشد و از گناه دورى گزیند.
امام على علیه السلام فرمود:
سُرُورُ المُؤمِن بِطاعَة رَبِّه وَ حُزنُه على ذَنبِه؛ شادى مؤمن به طاعت پروردگار و حزنش بر گناهش مى ‏باشد.
2. احیاى حق و نابودى باطل‏
امام على علیه السلام در قسمتى از نامه‏ اى که به عبداللَّه بن عباس نوشت فرمود:
باید شادى تو براى احیاى حق یا نابودى باطل باشد.
3. تحول معنوى‏
شادى زمانى پسندیده است که در انسان تحولى ایجاد شود و به طور کلّى، معیار شادى در اسلام قرب به خداست؛ آنچه زمینه کمال و قرب خدا باشد مطلوب است.
     معیارهاى زندگى، ص: 88

حتى دمیدن نفس را هم مى‏ نویسند.!

امام على علیه السلام در حال عبور از محلى
چشمش به عده‏ اى از جوانان افتاد که
سخنان لغو و بیهوده مى ‏گفتند و مى‏ خندید.
حضرت فرموند آیا نامه عملتان را با این چیزها سیاه مى‏ کنید؟
گفتند یا على علیه السلام آیا اینها را هم مى‏ نویسند؟
حضرت فرمود آرى
حتى دمیدن نفس را هم مى‏ نویسند.

جنگ جوان، ص: 77

اگه عاشق حیله‏ گرشود، چه شود!!؟

گویند زنى عاشق جوانى شد
از او طلب وصال کرد جوان حاضر نشد حاجت او را برآورد
 آن زن که دید تیر آرزویش بهدف مراد نرسید
 دست از آستین حیله بیرون آورده
 سپیده تخم‏ مرغ را بجامه خود ریخته
و باو آویخته با کمال رسوائى و بى‏ عفتى
 ...
 او را حضور امیر المؤمنین ع آورده فریاد زد
 این جوان به من درآویخته و مرا رسوا کرده

چگونه مى‏ توان خدا را بهتر شناخت؟

راه‏هاى پیش روى بشر براى خداشناسى، سه قسم است:

الف. راه دل یا فطرت؛

یعنى، هر انسانى به مقتضاى آفرینش و ساختمان اصلى روح خود، خدا را مى‏ شناسد؛

بدون اینکه نیاز به اکتساب و تحصیل علوم مقدماتى داشته باشد.

منظور از فطرت، عقل نیست؛ بلکه مقصود، «دل» است.

عارفان از آنجا که به نیروى عشق فطرى ایمان و عقیده دارند،

در تقویت این نیرو مى‏ کوشند.

اگر بخواهیم بدانیم آیا چنین احساسى در آدمى هست یا خیر؟