چهل «غیبت و بدگویی»
چهل «غیبت»
«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اجتَنِبُوا کثَیراً مِنَ الظَّنِّ إنَّ بَعضَ الظَّنِّ إثمٌ وَ لاتَجَسَّسُوا وَلایغتَبْ بَعضُکم بَعضاً أیحِبُّ أحَدَکم أنْ یأکلَ لَحمَ أخیهِ مَیتاً فَکرِهتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّه َ إنَّ اللّه َتَوّابٌ رَحیمٌ.»
ای کسانی که ایمان آوردید!
از بسیاری از پندارها اجتناب کنید زیرا برخی از پندارها گناه است و تجسس نکنید، و غیبت یکدیگر را روا مدارید،
آیا فردی از شما دوست دارد گوشت برادر مرده خود را بخورد؟
که البته از آن بدتان می‌آید و از خدا بترسید (و توبه کنید) که خدا توبه پذیر مهربان است.
فصل اوّل
معنی و جایگاه منفی غیبت
معنای غیبت
1 عَن أبی ذَر قُلتُ: یا رَسُولَ اللّه وَ مَاالغَیبَةُ؟ قالَ ذِکرُک أَخاک بِما یکره. قُلتُ یا رَسُولَ اللّه ِ فَإنْ کانَ فیهِ الّذی یذکرُ بِهِ، قالَ: إعلَمْ أنّک إذا ذَکرتَهُ بِما هُوَ فیهِ فَقَد أغتَبتَهُ وَ إذا ذَکرتَهُ بِما لَیسَ فیهِ فَقَد بَهَتَّهُ.
ابوذر می‌گوید به
رسول خدا گفتم:
غیبت چیست؟
فرمود:
برادرت را به آنچه دوست ندارد یاد کنی.
گفتم:
ای
رسول خدا اگر آنچه که یاد می‌شود دراو باشد چه؟
فرمود:
بدان، اگر آنچه را دراو هست
یاد کنی غیبت او را کردی،
واگر آنچه راکه در اونباشد یاد کنی پس به اوبهتان زدی.
ملاک وحرمت غـیبت
2 قالَ الصادِقُ علیه السلامعلیهم السلام ألغَیبَةُ حَرامٌ عَلی کلِّ مُسلِمٍ، مَأثُومٌ صاحب‌ها فی کلِّ حالٍ، وَ صِفَةُ الغَیبَةِ أنْ تَذکرَ أَحَداً بَما لَیسَ هُوَ عِندَاللّه ِ عَیبٌ وَ تَذُمُّ ما یحمِدُهُ أهلُ العِلمِ فیهِ.
امام صادق علیه السلام فرمود:
غیبت کردن بر هر مسلمانی حرام است.
غیبت کننده همیشه گنهکار است،
غیبت آن است
که کسی را با آنچه پیش خدا عیب نیست یاد کنی
و مذّمت کنی آنچه را که اهل علم و دانش ستایش می‌کنند.
منفورترین مخلوقات
3 قالَ عَلِی علیه السلام: أبغَضُ الخَلائِقِ إلَی اللّه ِ المُغتابُ.
حضرت علی علیه السلام
فرمود:
منفورترین مخلوقات نزد خدا غیبت کننده است.
بدبخت‌ترین مردم
4 قالَ عَلِی علیه السلام: ألأمُ النّاسِ المُغتابُ
علی علیه السلام فرمود:
دردناک‌ترین مردم (در قیام) غیبت کننده است.
بدترین دروغ
5 قالَ عَلِی علیه السلام: ألغَیبَةُ شَرُّ الإفک
علی علیه السلام فرمود:
غیبت کردن بدترین دروغ و حرف نارواست.
خورشت سگان
6 قالَ عَلِی علیه السلام: ألغَیبَةُ قُوتُ کلابِ النّارِ.
علی علیه السلام فرمود:
غیبت، خورشت سگان جهنم است.
نشانه منافق
7 قالَ عَلِی علیه السلام: ألغَیبَةُ آیةُ المُنافِقِ.
علی علیه السلام فرمود:
غیبت کردن نشانه و خصلت منافق است.
ارزش ترک غیبت
8 عَنِ النَّبِی علیه السلام قالَ: تَرک الغَیبَةِ أَحَبُّ إلَی اللّه ِ عَزَّ وَجَلَّ مِن عَشرَةِ آلاف رَکعَةٍ تَطَوُّعاً.
پیامبر اکرم صلی الله
علیه و آله فرمود:
ترک غیبت از ده هزار رکعت نماز مستحبی پیش خدا محبوب‌تر است.
بدتر از مردار
9 عَنِ الإمامِ العَسکری علیه السلام: إعلَمُوا أَنَّ غَیبَتَکم لاَِخیکمُ المُؤمِنِ مِن شیعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ أَعظَمُ فِی التَّحریمِ مِنَ المَیتَةِ.
از امام حسن عسکری
علیه السلام نقل شده که فرمود:
بدانید غیبت کردن شما از مؤمنی از شیعه آل محمد صلی الله علیه و آله از مرده خواری بدتر و حرام‌تر است.
اشاعه گناه
10 عَن أبی عَبدِاللّه علیه السلام قالَ: مَن قالَ فی مُؤمِنٍ مارَأَتهُ عَیناهُ وَ سَمِعَتهُ اُذُناهُ فَهُوَ مِن الّذینَ قالَ اللّه ُ عَزَّ وَ جَلَّ: إنَّ الّذینَ یحِبُّونَ أنْ تَشیعَ الفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُم عَذابٌ ألیمٌ.
امام صادق علیه السلام فرمود:
کسی که آنچه را از مؤمنی دیده یا شنیده بگوید، او از کسانی است که خدا درباره آنان فرمود: کسانی که دوست دارند گناه و فساد در بین مؤمنان پخش شود عذاب دردناکی برای آنان خواهد بود.
زشت‌تر از زنا
11 قالَ رَسُولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: یا أباذَرَ إیاک وَ الغَیبَةَ فَإنَّ الغَیبَةَ أشَدُّ مِنَ الزِّنا قُلتُ: وَلِمَ ذلِک یا رَسُولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله؟ قالَ: لاَِنَّ الرَّجُلَ یزنی فَیتُوبُ إلَی اللّه ِ فَیتُوبُ اللّه ُ عَلَیهِ، وَالغَیبَةُ لاتُغفَرُ حَتّی یغفِرُها صاحب‌ها.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
ای اباذر! بپرهیز از غیبت، زیرا غیبت از زنا سخت تر وبدتر است. اباذر
می‌گوید گفتم: چرا یا رسول اللّه؟
فرمود: چون مرد زنا می‌کند و توبه می‌کند، خدا هم می‌پذیرد، ولی غیبت بخشوده نمی‌شود تا اینکه صاحبش ببخشید.
خوردن گوشت مردم
12 قالَ عَلِی علیه السلام: یا نُوفُ! کذِبَ مَن زَعَمَ أنِّهُ وُلِدَ مِن حَلالٍ وَ هُوَ یأکلَ لُحُومَ النّاسِ بِالغَیبَةِ.
امیرالمؤمنین علیه
السلام به نوف بکالی فرمود:
دروغ می‌گوید کسی که فکر می‌کند حلال زاده است، درحالی که گوشت مردم را با غیبت کردن می‌خورد.
شریک شیطان
13 قالَ الصّادِقُ علیه السلام: مِنِ اغتابَ أخاهُ المُؤمِنَ مِن غَیرِ تِرَةٍ بَینَهُما فَهُوَ شَرَک الشَّیطانَ.
امام صادق علیه السلام
فرمود:
کسی بدون اینکه برادر مؤمنش به او ظلمی کرده باشد غیبت او را بکند شریک شیطان است.
معصیت الهی
14 قالَ رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و آله: سِبابُ المُؤمِنِ فُسُوقٌ وَ قَتالُهُ کفرٌ وَ أَکلُ لَحمِهِ مِن مَعصِیةِ اللّه ِ.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
فحش دادن به مؤمن فسق و فجور است و کشتن او کفر است و خوردن گوشت او (با غیبت کردن) گناه و نافرمانی خداست.
فصل دوم
پیامدها و آثار غیبت
دشمنی با خـدا
15 قالَ عَلِی علیه السلام: إیاک وَالغَیبَةَ فَإنَّها تَمقِتُک إلَی اللّه ِ وَ النّاسُ وَتحَبِطُ أجرَک.
علی علیه السلام فرمود: از غیبت بپرهیز، که آن تو را با خدا و مردم دشمن می‌کند و اجر و پاداش کارهای تو را از بین می‌برد.
نقش تخریبی غیبت
16 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: ألغَیبَةُ أَسرَعُ فی دینِ الرَّجُلِ المُسلِمِ مِن الأکلَةِ فی جَوفِهِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: غیبت کردن در دین مرد مسلمان از خوره داخلی زودتر کارگر خواهد بود.
محرومیت از بهشت
17 عَنِ النَّبِی صلی الله علیه و آله: تَحرُمُ الجَنَّةُ عَلی ثَلاثَةٍ: عَلَی المَنّانِ، وَ عَلَی المُغتابِ، وَ عَلی مُدمِنِ الخَمرِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهشت بر سه گروه حرام است، بر منّت گذار، غیبت کننده و دائم الخمر، (این سه گروه از بهشت محروم هستند).
آثار غیبت
18 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: مَنِ اغتابَ إمرَءً مُسلِماًبَطَلَ صَومُهُ، وَ نَقَضَ وُضُوئَهُ وَ جاءَ یومَ القِیامَةِ یفُوحُ مِن فیهِ رائِحَةٌ أنتَنُ مِنَ الجیفَةِ یتَأَذی بِهِ أَهلُ المَوقِفِ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که غیبت مسلمانی را بکند، روزه‌اش باطل می‌شود، وضویش می‌شکند، و روز قیامت درحالی می‌آید که از دهانش بویی متعفن تر از مردار بیرون می‌آید که اهل قیامت از آن بو رنج می‌برند.
عاقبت غیبت
19 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: مَنِ اغتابَ مُؤمِناً بِما فیهِ لَم یجمَعِ اللّه ُ بَینَهُما فِی الجَنَّةِ أَبَدا وَ مَنِ اغتابَ مُؤمِناً بِما لَیسَ فیهِ فَقَدِ انقَطَعَتِ العِصمَةُ بَینَهُما، وَ کانَ المُغتابُ فِی النّارِ خالِداً فی‌ها وَ بِئسَ المَصیرُ.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که از مؤمن به آنچه در او هست غیبت کند، خداوند آن دو را در بهشت جمع نمی‌کند و کسی که مؤمنی را به چیزی که در او نیست غیبت کند عصمت بین آن دو قطع می‌گردد و غیبت کننده برای همیشه در جهنم خواهد بود و جهنم بدفرجامی است.
عکس العمل غیبت
20 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام: لاتَغتَب فَتُغتَب، وَلاتَحفِر لاَِخیک حُفرَةً فَتَقَعُ فی‌ها، فَإنَّک کما تُدینُ تُدانُ.
امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت نکن که غیبتت می‌کنند، برای برادرت چاه مکن که در آن می افتی، چون همانطور که برخورد می‌کنی با تو برخورد می‌شود.
نـماز و روزه غیبت کننده
21 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: مَنِ اغتابَ مُسلِماً أَو مُسلِمَةً لَم یقبَلِ اللّه ُ صَلاتَهُ وَلاصِیامَةُ أربَعینَ یوماً وَ لَیلَةً إلاّ أنْ یغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که غیبت زن یا مرد مسلمانی را بکند خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نمی‌پذیرد، مگر اینکه صاحب غیبت او را ببخشد.
نخستین جهنّمی
22 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: وَالغَیبَةُ تَأکلُ الحَسَناتُ کما تَأکلَ النّارُالحَطَبَ؛ أوحَی اللّه ُ تَعالی عَزَّوَجَلَّ إلی مُوسَی بنِ عِمران علیه السلام: ألمُغتابُ إن تابَ فَهُوَ آخِرُ مَن یدخُلُ الجَّنَةَ وَإنْ لَم یتُب فَهُوَ أوَّلُ مَنْ یدخُلُ النّارَ.
امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت، حسنات را می‌خورد همانطور که آتش هیزم را می‌خورد، خداوند بزرگ به موسی وحی می‌فرمود: غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت می‌شود، و اگر توبه نکند نخستین کسی است که وارد آتش می‌گردد.
نابودی حسنات
23 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: یؤتی بِأَحَدٍ یومَ القِیامَةِ یوقِفُ بَینَ یدَی اللّه ِ وَ یدفَعُ إلَیهِ کتابَهُ فَلایری حَسَناتِهِ، فَیقُولُ: إلهی لَیسَ هذا کتابی، فَأنی لا أری فی‌ها طاعَتی، فَیقالُ لَهُ: إنَّ رَبَّک لایضِلُّ وَ لاینسی، ذَهَبَ عَمَلُک بِاغتِیابِ النّاسِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: روز قیامت فرد را می‌آورند و در پیشگاه خدا نگاه می‌دارند و نامه علمش را به او می‌دهند و او حسنات خود را در آن نمی‌بیند، می‌گوید: خدایا این نامه عمل من نیست، زیرا طاعات من در آن نیست، به او گفته می‌شود پروردگار تو فراموش نمی‌کند و جا نمی‌گذارد، عمل تو با غیبت مردم کردن از بین رفته است.
حرمت شکنی دیـگران
24 قالَ رَسُولُ اللّه ُ صلی الله علیه و آله: لَمّا عَرَجَ بی رَبّی عَزَّ وَ جَلَّ، مَرَرتُ بِقُومٍ لَهُم أَظفارٌ مِن نُحاسٍ یخمِشُونَ وُجُوهَهُم، وَ صُدُورَهُم، فَقُلتُ مَن هؤُلاءِ یا جَبرَئیلُ؟ فَقالَ هؤُلاءِ الّذینَ یأکلُونَ لُحُومَ النّاسِ، وَ یقَعُونَ فی أعراضِهِم.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که پروردگارم مرا به معراج برد به گروهی برخوردم که ناخن‌هایی از مس داشتند، صورت و سینه خود را با آنها می‌تراشیدند گفتم: جبرئیل این‌ها چه کسانی اند؟ گفت: اینان کسانی اند که گوشت مردم را می‌خوردند، وآبروی آنانرا می‌برند.
فصل سوم:
شنیدن غیبت و وظیفه مسلمانان
شریک جـرم
25 قالَ علی علیه السلام: سامِعُ الغَیبَةِ شَریک المُغتابِ.
امام علی علیه السلام فرمود: شنونده غیبت شریک غیبت کننده است.
گناه شنیدن غیبت
26 عَن رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله أنَّهُ قالَ فی خُطبَةٍ لَهُ: وَ مَن رَدَّ عَن أخیهِ غَیبَةً سمع‌ها فی مَجلِسٍ رَدَّاللّه ُ عُنهُ ألفَ بابٍ مِنَ الشَّرِ فِی الدُّنیا وَ الاخِرَةِ فَإنْ لَم یرَدَّ عَنهُ وَأعجَبَهُ کانَ عَلَیهِ کوِزرُ مَنِ اغتابَ.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله در یکی از خطبه‌هایش فرمود: کسی که غیبتی را از برادرش در مجلسی بشنود و ردّ کند، خداوند درب هزار شر دنیوی واخروی را بروی او می‌بندد، واگر ردنکند وخوشش بیاید، گناه اوهمانند گناه غیبت کننده است.
شرط ایمان
27 قالَ أبُوعَبدِاللّه علیه السلام: مَن کانَ یؤمِنُ بِاللّه ِ وَالیومِ الاخِرِ فَلایجلِس مَجلِساً ینتَقِص فیهِ إمامٌ أو یعابُ فیهِ مُؤمِنٌ.
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که به خدا و روز قیامت ایمان دارد در مجلسی که از امام و حاکم اسلامی یا مؤمنی عیب گوئی شود ننشیند.
حق برادری
28 عَن أبی عَبدِاللّه علیه السلام: ألمُسلِم أَخُو المُسلِم لایظلِمُهُ وَ لایخذُلُهُ، وَ لایغتابُهُ وَ لایغِشُّهُ وَ لایحرِمُهُ.
امام صادق علیه السلام فرمود: مسلمان برادر مسلمان است به او ستم نمی‌کند و او را خوار نمی‌سازد و غیبت او را نمی‌کند و او را فریب نمی‌دهد و محروم نمی‌کند.
وظیفه عمومی
29 فی وَصِیةِ النَّبِی صلی الله علیه و آله لِعَلِی علیه السلام: یا عَلِی مَنِ اغتَیبَ عِندَهُ أَخُوهُ المُسلِمُ فَاستَطاعَ نَصرَهُ فَلَم ینصُرَهُ خَذَلَهُ اللّه ُ فِی الدُّنیا وَالاخِرَةِ.
در وصیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام چنین آمده است: یا علی اگر پیش کسی غیبت برادر مؤمنش بشود و او توان یاری او را داشته باشد ولی او را یاری نکند (یعنی جلوی غیبت را نگیرد) خداوند او را در دنیا و آخرت خوار و ذلیل خواهد کرد.
حجاب از آتش
30 قالَ النَّبِی صلی الله علیه و آله: مَن رَدَّ عَن عِرضِ أَخیهِ کانَ لَهُ حِجاباً مِنَ النّارِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که از آبروی برادر دینی‌اش دفاع کند این کار حجاب و مانع او از آتش می‌شود.
جلوگیری از غیبت یا پاداش بهشت
31 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: مَن رَدَّ عَن عِرضِ أَخیهِ المُسلِمِ، وَجَبَت لَهُ الجَنَّةَ ألبَتَةَ.
رسول اکرم علیه السلام فرمود: کسی که مانع آبروریزی برادر مسلمانش بشود بهشت برای او واجب خواهد شد.
دفاع از مؤمن
32 عَن أبی ذَر عَنِ النَّبِی صلی الله علیه و آله فی وَصِیتِهِ لَهُ قالَ: یا أباذَر مَن ذَبَّ عَن أخیهِ المُؤمِن الغَیبَةَ کانَ حَقاً عَلَی اللّه ِ أنْ یعتِقَهُ مِنَ النّارِ...
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: ای اباذر کسی که از غیبت برادر مؤمنش جلوگیری و دفاع کند بر خداوند است که او را از آتش جهنم آزاد کند.
حقوق مؤمن
33 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: لِلمُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ سَبعَةُ حُقُوقٍ واجِبَةٍ مِنَ اللّه عَزَّ وَ جَلَّ: ألإجلالُ لَهُ فی غَیبَتِهِ وَالوَدُّ لَهُ فی صَدرِهِ، وَ المُواساةُ لَهُ فی مالِهِ، وَ أنْ یحرُمَ غَیبَتَهُ، وَ أنْ یعُودُهُ فی مَرَضِهِ وَ أنْ یشَیعَ جَنازَتَهُ، وَ أنْ لایقُولَ فیهِ بَعدَ مَوتِهِ إلاّ خَیراً.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: مؤمن بر مؤمن هفت حق واجب الهی دارد.
1 ـ احترام او در هنگامی که حضور ندارد.
2 ـ دوستی قلبی با او.
3 ـ شریک ساختن او در ثروتش.
4 ـ غیبت او را حرام بداند.
5 ـ در بیماری او را عیادت کند.
6 ـ جنازه او را تشیع کند.
7 ـ بعد از مرگ درباره او جز به نیکی سخن نگوید.
کفّاره غیبت
34 عَن أبی عَبدِاللّه علیه السلام قالَ: سُئِلَ النَّبِی صلی الله علیه و آله ما کفّارَةُ الإغتِیابِ قالَ: تَستَغفِرُاللّه َ لِمَن اغتَبتَهُ کلَّما ذَکرتَهُ.
امام صادق علیه السلام فرمود: از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سؤال شد: کفّاره غیبت کردن چیست؟ فرمود: هرگاه او را یاد کردی برای او از خدا طلب مغفرت کنی.
فصل چهارم
غیبت‌های مجاز
غیبت فاسق
35 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: إذا جاهَرَ الفاسِقُ بِفِسقِهِ فَلا حُرمَةَ لَهُ وَ لا غَیبَةَ.
امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که فرد فاسق، فسق و گناه خود را آشکار و علنی کند او حرمتی ندارد و غیبت او جایز است.
غیبت‌های مباح
36 عَن جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عَن أبیهِ علیه السلام قالَ: ثَلاثَةٌ لَیسَت لَهُم حُرمَة: صاحِبُ هَوی مُبتَدِعٌ، وَالإمامُ الجائِرُ، وَالفاسِقُ المُعلِنُ الفِسقُ.
امام باقر علیه السلام فرمود: سه نفر دارای حرمت و احترام نیستند:
1 ـ هوسباز بدعتگذار
2 ـ پیشوا و حاکم ستمگر
3 ـ فاسقی که گناه خود را علنی کند.
غیبت مجاز
37 عَن أبی عَبدِاللّه علیه السلام قالَ: ألغَیبَةُ أنْ تَقُولَ فی أخیک ما سَتَرَهُ اللّه ُ عَلَیهِ، وَ أمَّا الأمرُ الظّاهِرُ مِثلُ الحَدَّةِ وَالعَجَلَةِ فَلا. وَ البُهتانُ أنْ تَقُولَ فیهِ ما لَیسَ فیهِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت آن است که درباره برادر مؤمنت چیزی را که خدا پوشانده سخن بگویی. اما چیزی که آشکار است مثل تندخویی و عجله غیبت نیست و بهتان آن است که چیزی که در او نیست بگویی.
بـازگویی برخورد زشت
38 عَن أبی عَبدِاللّه علیه السلام: إنَّ الضَّیفَ ینزِلُ بِالرَّجُلِ فَلا یحسِنُ ضِیافَتَهُ فَلا جُناحَ عَلَیهِ أنْ یذکرَ سُوءَ ما فَعَلَهُ.
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر میهمانی به شخصی وارد شد و او با میهمان رفتار خوبی نکرد، مانعی ندارد که برخورد بد او را بازگو کند.
غیبت مجاز
39 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: لاصَلاةَ لِمَن لایصَلّی فِی المَسجِدِ مِعَ المُسلِمینَ إلاّ مِن عِلَّةِ، وَلاغَیبَةِ إلاّ لِمَن صَلّی فی بَیتِهِ وَ رَغِبَ عَن جَماعَتِنا، وَ مَن رَغِبَ عَن جَماعَةِ المُسلِمینَ سَقَطَت عَدالَتُهُ.
پیامبر اکرم علیه السلام فرمود: کسی که بدون عذر با مسلمانان در مسجد نماز نمی‌خواند نمازش کامل و مفید نیست، و غیبت جایز نیست مگر از کسی که از جماعت ما مسلمانان کناره گیری کند و نماز را در خانه‌اش بخواند، و کسی که از جمع مسلمانان کناره گیری کند عدالتش ساقط می‌شود.
غیبت ممنوع
40 عَن أبی عَبدِاللّه علیه السلام قالَ: مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم یظلِمهُم وَحَدَّثَهُم فَلَم یکذِبهُم وَ واعَدَهُم فَلَم یخلِفهُم کانَ مِمَّن حَرُمَت غَیبَتُهُ وَ کمُلَت مُرُوّتُهُ وَ ظَهَرَ عَدلُهُ وَ وَجَبَ أُخُوَّتُهُ.
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که با مردم معاشرت کند و به آنان ستم نکند، و با آنان گفتگو کند و دروغ نگوید و به آنان وعده بدهد و تخلف نکند از کسانی است که غیبت او حرام و جوانمردی او کامل و عدالت او آشکار است و برادری او واجب است.
زبان، با آنکه از نعمت‌های بزرگ الهی است، می‌تواند از نقمت ها گردد و برای انسان دردسر ساز شود.
اهمیت زبان، این عضو بظاهر کوچک و در واقع بسیار بزرگ و با اهمیت بر کسی پوشیده نیست، زبان است که در صورت نظارت و مراقبت و هدایت می‌تواند سعادت و خوشوقتی فرد و خانواده‌ها و جامعه را تأمین کند و برای آنان صلح و صفا و آرامش و خوشی به ارمغان آورد.
ولی چنانچه دقت و توجه نشود و آزاد و به حال خود رها باشد و تحت نظارت عقل و دین قرار نگیرد ممکن است زندگی آنان را تباه و روابط انسان‌ها را تیره کند و برای همیشه به گرفتاری دنیا و عذاب آخرت بیفکند.
از اینرو می‌بینیم در مکتب حیاتبخش اسلام و اهل بیت علیهم السلام در اهمیت و جایگاه و آفات آن سخنان بسیار و هشدارهای بیدار کننده ای ارائه شده است.
در آیات قرآن و احادیث ائمه علیهم السلام در مورد غیبت و دروغ تعبیرات تکان دهنده و هشدارهای شدیدی آمده است که تعدادی از آنها را در این جزوه مطالعه خواهید کرد.
بعنوان نمونه در قرآن از غیبت کردن همانند خوردن گوشت برادر مؤمن در صورتی که مردار است یاد شده است. و دروغ در جاهای متعدد قرآن مورد نکوهش قرار گرفته و دروغگو دشمن خدا شمرده شده است.
در آمده که غیبت خورشت سگ‌های جهنم است و دروغگوست کسی که گمان کند حلال زاده است در حالی که با غیبت کردن گوشت مردم را می‌خورد. و درباره دروغ آمده است: که انسان طعم ایمان را نمی‌چشد تا اینکه دروغ را ترک کند چه دروغ جدی چه شوخی باشد.
آری غیبت و دروغ دوتا از آفات زبان و از گناهان بسیار خطرناک زبان هستند که لازم است جامعه اسلامی با آثار زشت دنیوی و اخروی آن دو آشنا شود و در زدودن این گناه و گناهان مخرب دیگر از جامعه اسلامی اقدامی جدی به عمل آورده و جامعه ای سالم و متحد و با صفا و صمیمیت و انسانی و اسلامی بسازد که افراد، نسبت به هم اعتماد داشته باشند و روابط آنان به خاطر دروغ و بی صداقتی، دچار اختلال نگردد بامید آنروز.
محمود شریفی
بیست و دوّم اردیبهشت ماه 1385
http://hadithlib.com/
