چهل حدیث «شیعه شناسی»
چهل حدیث «شیعه»
قالَ اللّه ُ تَعالی:
«وَالسّابقونَ السّابِقونَ
اُولئک المُقرَّبون فی جنّات النعیم»
و سبقت گیرندگان، مقدم‌اند
آنانند همان مقربان [خدا] در باغستان‌های پر نعمت.
فصل اول
جایگاه شیعه
شیعه پیشتازجامعه
1 عَنْ إبْنِ عَبّاسٍ: قالَ سَألْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله عَنْ قَوْلِ اللّه ِ: عز و جل وَالسّابِقُونَ السّابِقُونَ أُولئِک الْمُقَرَّبُونَ فیجَنّاتِ النَّعیمِ؟ فَقالَ: قالَ جَبرَئیلُ علیه السلام: ذاک عَلِی وَ شیعَتُهُ. هُمُ السّابِقُونَ إِلَی الجَنَّةِ المُقَرِّبُونَ مِنَ اللّه ِ بِکرامَتِهِ لَهُم.
ابن عبّاس می‌گوید:
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره فرموده خداوند [در قرآن] السّابِقُونَ السّابِقُونَ ... پرسیدم؟
در پاسخ فرمود:
جبرئیل گفت:
آنان، علی علیه السلام و شیعیان او هستند که به سوی بهشت، پیش تاختند وبه الطاف و نعمت‌های خداوند، نزدیک شدند.
آفرین برشیعه
2 قالَ الامامُ مُوسَی بْنَ جَعفَرٍ علیه السلام: طُوبی لِشیعَتِنا المُتَمَسّکینَ بِحُبِّنا فی غَیبَةِ قائِمِنا الثّابِتینَ عَلی مُوالاتِنا وَ الْبَراءَةِ مِن أَعْدائِنا أُولئِک مِنّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَد رَضُوا بِنا أَئِمَّةً وَ رَضینا بِهِمْ شیعَةً وَ طُوبی لَهُمْ، هُمْ واللّه ِ مَعَنا فی دَرَجَتِنا یوْمَ القِیامَةِ.
امام کاظم علیه السلام فرمود:
آفرین به شیعیان ما که در زمان غیبت قائم ما، به دوستی ما، چنگ زنندگانند و
در ولایت و دوستی ما و در برائت از دشمنان ما، ثابت قدمانند.
آنان، از ما هستند و ما، از آنانیم.
آنان، به پیشوایی و امامت ما خاندان، راضی و خشنود شدند و ما، به شیعه بودن آنان، راضی شدیم.
خوشا به حال آنان، سوگند به خدا! که آنان، در قیامت، در مرتبهٔ ما با ما هستند.
رستگاری شیعه
3 قالَ ابْنُ مَسعُود: فَضَرَبَ [رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و آله] عَلی مِنکبِ عَلی علیه السلامثُمَّ قالَ: هـذا وَ شیعَتُهُ هُمُ الفائِزُونَ.
ابن مسعود گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله، [در مسجد] به شانهٔ علی علیه السلام زد سپس فرمود: این [مرد] و شیعه او، رستگارانند.
آغاز و عاقبت شیـعه
4 قالَ الإمامُ عَلی علیه السلام:
إِنَّ
اللّه َ، عز و جل، إطَّلَعَ عَلَی الاَرْضِ، فَاخْتارَنا وَ اخْتارَ لَنا شیعَةً ینْصُرُونَنا
وَ یفْرحُونَ لِفَرَحِنا وَ یحْزَنُونَ لِحُزْنِنا وَ یبْذُلُونَ أَنْفُسَهُمْ وَ أمْوالَهُم
فینا. أُولئِک مِنّا وَ مُعادِهِمْ إلَینا.
امام علی علیه السلام فرمود:
خداوند متعال، بر زمین نظاره کرد، پس، ما را برگزید، و برای ما، شیعه ای را برگزید که ما را یاری می‌کنند و برای شادی ما، شاد می‌شوند و برای اندوه ما، غمناک می‌شوند، و مال و جان خود را، در راه ما، بذل می‌کنند.
آنان، از مایند و بازگشتشان به سوی ما است.
عاقبت شیعه و دوستان او
5 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: وَ أَنتَ فِی الجَنَّةِ یا عَلی وَ شیعَتُک وَ مُحِبُّ شیعَتِک. وَ عَدُّوُک وَالْغالی فِی النّارِ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
ای علی! تو و شیعه‌ات و دوست شیعه تو، در بهشت خواهد بود.
و دشمن تو و غلوّ کننده [درباره تو] در آتش خواهند بود.
برتری شیـعه
6 کانَ اَمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام یقُولُ: إنَّ أهْلَ الْجَنَّةِ ینْظُرُونَ اِلی مَنازِلَ شیعَتِنا کما ینْظُرُ الاْءنْسانُ اِلَی الْکواکبِ.
امیرمؤمنان علیه السلام همواره می‌فرمود: اهل بهشت، به جایگاه شیعیان ما، به گونه ای که انسان، به ستارگان نگاه می‌کند، نظر می‌کنند.
یاران اسـلام
7 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: ... وأمّا أنْصارُهُ (اَلإِسلام) فَأنَا وَ أَهْلُ بَیتی وَ شیعَتُنا، فَأَحِبُّوا أهْلَ بَیتی وَ شیعَتَهُم و أنْصارَهُمْ …
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ...
امّا، یاران اسلام، من وخاندان من وشیعیان ما هستند؛ پس، خاندان مرا وشیعیان ایشان ویاران آنان را دوست بدارید.
شفاعت شیـعه
8 قالَ الإمامُ أبُو جَعْفَرٍ علیه السلام: إنَّ لِرَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آلهالشَّفاعَةُ فی أُمَّتِهِ وَ لَنا شَفاعَةٌ فی شیعَتِنا وَ لِشیعَتِنا شَفاعَةٌ فی أهالیهِمْ.
امام باقر علیه السلام
فرمود:
همانا، رسول خدا صلی الله علیه و آله حقّ شفاعت امّت اش را دارد و ما، حقّ شفاعت شیعیان خودمان را داریم و شیعیان ما، حقّ شفاعت خویشان خود را دارند.
شیـعه، نگاه با چشـم الهـی
9 قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام: اِتَّقُوا فَراسَةَ الْمُؤْمِنِ؛ فَاِنَّهُ ینْظُرُ بِنُورِاللّه ِ. قالَ: فَقُلْتُ: یا أمیرَالْمُؤْمِنینَ! کیفَ ینْظُرُ بِنُورِاللّه ِ عز و جل؟ قالَ علیه السلام: لأنّا خُلِقْنا مِنْ نُورِ اللّه ِ، وَ خُلِقَ شیعَتُنا مِنْ شُعاعِ نُورِنا. فَهُمْ أصْفیاءُ أبْرارٍ، أطهارٌ مُتَوَسِّمُونَ، نُورُهُمْ یضی ءُ عَلی مَنْ سَواهُمْ کالْبَدْرِ فِی اللَّیلَةِ الظَلْماءِ.
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:
بر فراست (مهارتی که با آن، باطن امور را از ظواهرش می‌توان تشخیص داد) مؤمن، مواظبت کنید و قدر آن بدانید؛ زیرا او با نور الهی می‌نگرد. [راوی] گفت: ای امیرمؤمنان! چه طور مؤمن، با نورخدا می‌نگرد؟ امام فرمود: زیرا ما، از نور خدا آفریده شده‌ایم و شیعیان ما از شعاع نور ما آفریده شده‌اند. آنان برگزیدگان و نیکان و پاکیزگان و ژرف نگران‌اند. نور آنان، بر دیگران همانند ماه کامل در شب تاریک، نور می‌افشاند.
مقام و منزلت شیعه
10 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: «وَالَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکرِ اللّه ِ ألابِذِکرِ اللّه ِ تَطْمَئِنُ الْقُلُوبُ» أتَدْری مَنْ هُمْ یا ابْنَ أُمِّ سَلیم؟ قُلْتُ: مَنْ هُمْ یا رَسُولَ اللّه ِ؟ قالَ: نَحْنُ أهْلُ الْبَیتِ وَشیعَتُنا.
امّ سلیم می‌گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آیا می دانی افرادی که خداوند در مورد آنان فرمود: «کسانی که ایمان آوردند قلب‌هایشان با یاد خدا آرامش پیدا کرد چون یاد خدا آرام بخش دل‌هاست» چه کسانی هستند؟ گفتم: چه کسانی هستند ای رسول خدا؟ فرمود: ما، خاندان و شیعیان ما هستند.
فصل دوم
شیعه کیست؟
شیعه و همدردی
11 عَن أبی إسماعیلَ قالَ: قُلْتُ لِأبی جَعْفَرٍ علیه السلام: جُعِلْتُ فِداک إنَّ الشّیعَةَ عِنْدَنا کثیرٌ. فَقالَ: فَهَلْ یعْطِفُ الْغَنِی عَلَی الْفَقرِ؟ وَ هَلْ یتَجاوَزُ الْمُحْسِنُ عَنِ المُسی ء وَ یتَواسَوْنَ؟ فَقُلْتُ: لا. فَقالَ علیه السلام: لَیسَ هؤُلاءِ شیعَةً، الشّیعَةُ مَنْ یفْعَلُ هذا.
ابواسماعیل می‌گوید:
به امام باقر علیه السلام گفتم: فدایت شوم!
شیعیان، پیش ما زیادند.
امام فرمود: آیا ثروتمند به نیازمند مهربانی می‌کند؟
آیا نیکوکار از گنهکار می‌گذرد؟ و آیا به هم کمک مالی می‌کنند؟ (تا برابر هم شوند و عدالت برقرار باشد)؟ گفتم: خیر. فرمود: این‌ها شیعه (حقیقی) نیستند. شیعه، کسی است که این طور عمل کند.
کردار شیـعه
12 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: یا عَلی! شیعَتُک اَلَّذینَ یخافُونَ اللّه َ فِی السِّرِ وَالْعَلانیةِ. یـا عَلی! شیعَتُک اَلَّذینَ یتَنافَسُونَ فِی الدَّرَجاتِ، وَیلْقَونَ اللّه َ وَ لاحِسابَ عَلَیهِمْ. یا عَلی! أعْمالُ شیعَتُک تُعْرَضُ عَلَی فیکلِّ جُمُعَةٍ؛ فأَفْرَحُ بِصالِحِ أعمالِهِمْ وَ أَسْتَغْفِرُ لِسَیئاتِهِم.
پیامبر اکرم صلی الله
علیه و آله فرمود:
ای علی! شیعه تو، کسانی هستند که در آشکار و نهان، از خدا می‌ترسند.
ای علی! شیعه تو، کسانی هستند که [در قیامت] در طی درجات، از هم سبقت می‌گیرند، و خدا را ملاقات می‌کنند در حالی که حسابی ندارند [و چیزی بدهکار نیستند] ای علی! اعمال شیعه تو، هر جمعه، به من عرضه می‌شود؛ من، از کارهای نیک آنان، خوشحال می‌شوم و برای کارهای ناشایست آنان، استغفار می‌کنم.
خصلت‌های شیعه
13 عَنِ الإمامِ أبی جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ: ... فَوَ اللّه ِ! ما شیعَتُنا إلا مَن اتَّقَی اللّه َ وَ أطاعَهُ. وَ ما کانُوا یعْرَفُونَ ـ یا جابِرُ ـ إلاّ بِالتَّواضُعِ وَ التَّخَشُّعِ وَالأمانَةِ وَ کثْرَةِ ذِکرِاللّه ِ وَ الصَّومِ وَ الصَّلاةِ وَ الْبِرِّ بِالوالِدَینِ وَ التَّعاهُدِ لِلْجیرانِ مِنَ الْفُقَراءِ وَ أهْلِ الْمَسْکنَةِ وَ الغارِمینَ وَ الأیتامِ وَ صِدْقِ آل وَتِلاوَةِ القُرْآنِ وَ کفِّ الألْسُنِ عَنِ النّاسِ إلاّ مِنْ خَیرٍ وَ کانُوا أُمَناءَ عَشائِرِهِمْ فِی الاْشْیاءِ.
امام باقر علیه السلام
فرمود:
سوگند به خدا! شیعه ما نیست مگر کسی که تقوای الهی داشته باشد و از او اطاعت کند.
ای جابر! شیعیان، شناخته نیستند مگر به تواضع و فروتنی و امانتداری و زیاد یاد خدا کردن و روزه و نماز و نیکی به پدر و مادر و تعهد نسبت به همسایگان فقیر و زمینگیر و مقروض و یتیمان و راستگویی و تلاوت قرآن و بازداشتن زبان از گفت و گوی در مورد مردم، جز نیکی آنها.
آنان، در همه کارها، امین اطرافیانشان هستند.
رفتار شیـعه
14 قالَ أمیرُالمُؤْمِنینَ علیه السلام: شیعَتُنا، اَلمُتباذِلُونَ فی وِلایتِنا، المُتَحابُّونَ فی مَوَدَّتِنا، المُتَزاوِرُونَ فی اِحیاءِ أمْرِنا الَّذینَ إنْ غَضِبُوا لَمْ یظْلِمُوا وَ إنْ رَضُوا لَمْ یسْرِفُوا، بَرَکةً عَلی مَنْ جاوَرُوا، سِلْمٌ لِمَنْ خالَطُوا.
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:
شیعیان ما، کسانی هستند که در راه ولایت ما، به هم بذل و بخشش می‌کنند.
و به
همدیگر، در دوستی ما، محبت می‌کنند و در راه زنده نگهداشتن راه و روش ما، به زیارت
یکدیگر می‌روند.
آنان، اگر خشمناک شوند، به ظلم در نمی غلط‌اند و اگر خشنود باشند، اسراف و زیاده روی نمی‌کنند.
مایهٔ برکت همسایگان و موجب سلامتی و آسایش افراد مرتبط با آنان، هستند.
شیعه جعفری
15 قالَ الإمامُ أبُو عَبدِاللّه ِ علیه السلام: إیاک و السَّفْلَةِ! فَإنَّما شیعَةُ عَلِی مَنْ عَفَّ بَطْنَهُ وَ فَرْجَهُ وَاشْتَدَّ جِهادُهُ، وَ عَمِلَ لِخالِقِهِ، وَرَجا ثَوابَهُ، وَخافَ عِقابَهُ، فَإذا رَأَیتَ أُولئِک شیعَةُ جَعْفَرٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود:
بر تو باد پرهیز از افراد پست! همانا، شیعه علی، کسی است که شکم را از حرام
پر نسازد و از مفاسد جنسی بر حذر باشد و سخت کوش باشد، برای خدا کار کند و به پاداش
او، امیدوار باشد و از عذاب او، بهراسد.
زمانی که آنها، را [این چنین] دیدی، [بدان که] شیعهٔ من، هستند.
شیعه ویادخدا
16 عَنْ أبی حَمْزَةَ، قالَ: سَمِعْتُ أبا عَبدِاللّه ِ علیه السلامیقُولُ: شیعَتُنا، اَلرُّحَماءُ بَینَهُم. الَّذینَ إذا خَلَوا، ذَکرُواللّه َ [إنَّ ذِکرَنا مِن ذِکرِاللّه ِ] إنّا إذا ذُکرْنا، ذُکرَاللّه ُ وَ إذا ذُکرَ عَدُوُّنا ذُکرَ الشَّیطانُ.
ابوحمزه گفت: شنیدم که امام صادق علیه السلاممی فرمود:
شیعیان ما، نسبت به هم مهربان هستند.
آنان، زمانی که خلوت کنند، خدا را یاد می‌کنند [یاد ما هم، یاد خداست.]
زیرا، وقتی که ما یاد شویم، ذکر خدا شده است و هنگامی که دشمنان ما یاد شوند، شیطان، یاد شده است.
ملاک شناخت شیعه
17 عَنِ الإمامِ أبی جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ: ...فَإنَّما کانَ شیعَةُ عَلی علیه السلامیعْرَفُونَ بِالْوَرَعِ وَالاِْجْتِهادِ وَ الْمُحافِظَةِ، وَ مُجانِبَةِ الضَغاینِ، وَالْمَحَبَّةِ لِأوْلِیاءِاللّه ِ.
امام باقر علیه السلام فرمود:
به یقین، شیعه علی، به ورع و سخت کوشی و سرّ نگهداری و دور بودن از کینه‌ها و محبت به دوستان خدا، شناخته می‌شود.
اندیشه شیعه
18 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: مَنْ أنْکرَ ثَلاثَةَ أشْیاءَ، فَلَیسَ مِنْ شیعَتِنا: الْمِعْراجُ وَ الْمَسألَةُ فِی القَبرِ، وَ الشَّفاعَةُ.
امام صادق علیه السلام
فرمود:
هر کس، این سه چیز را انکار کند، شیعه ما نیست: معراج و سؤال قبر و شفاعت.
برخورد شیـعه
19 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: یا شیعَةَ آلِ مُحَمَّدٍ! إنَّهُ لَیسَ مِنّا مَنْ لَمْ یمْلِک نَفسَهُ عِنْدَ الْغَضَبِ وَ لَمْ یحْسِن صُحْبَةَ مَنْ صَحِبَهُ ومُرافَقَةَ مَنْ رافَقَهُ وَ مُـصالِحَةَ مَنْ صـالَحَهُ وَمُخالَفَةَ مَنْ خالـَفَهُ …
امام صادق علیه السلام فرمود:
ای شیعه آل محمد! همانا، کسی که هنگام غضب، مالک نفسش نباشد و با همنشین، خوش رفتاری نکند و با رفیق، خوش رفتار نباشد و با آشتی کنندگان مصالحه خوب نکند و با مخالف، مخالفت درستی نداشته باشد، از ما نیست.
بزرگواری شیعه
20 عَنِ الإمامِ أبی عَبدِاللّه علیه السلامقالَ: شیعَتُنا مَنْ لا یسْأَلُ النّاسَ وَ لَوْ مـاتَ جُـوعا.
امام صادق علیه السلام فرمود:
شیعه ما، کسی است که اگر از گرسنگی هم بمیرد، از مخالفان ما، چیزی نخواهد خواست.
فصل سوم
وظایف ومسئولیت شیعه‌بودن
شیعه کیست؟
21 عَنِ الإمامِ أبی جَعفَرٍ علیه السلام: لاتَذْهَبُ بِکمُ المَذاهِبُ! فَوَاللّه ِ، ما شیعَتُنا الاّمَنْ أطاعَ اللّه َ.
امام باقر علیه السلام فرمود:
مذاهب باطل شما را گمراه نکند! به خدا، شیعه ما نیست، مگر کسی که اطاعت خدای بزرگ کند.
آزمون شیـعه
22 عَنِ الإمامِ جَعْفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ علیه السلامقالَ: اِمتَحِنوا شیعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ: عِندَ مَواقیتِ الصَّلاةِ، کیفَ مُحافَظَتِهِمْ عَلَیها؛ وَ عِندَ أسْرارِهِمْ، کیفَ حِفْظِهِمْ لَها مِنْ عَدُوِّنا، وَ إلی أمْوالِهِمْ کیفَ مُواساتِهِمْ لاِخْوانِهِمْ فی‌ها؟
امام صادق علیه السلام فرمود:
شیعیان ما را، در سه جا امتحان کنید.
1 ـ در اوقات نماز؛ ببینید چگونه اوقات نماز را حفظ می‌کنند.
2 ـ پیش اسرارشان؛ ببینید چگونه از دشمنان ما، آنها را حفظ می‌کنند.
3 ـ در مورد ثروت‌هایشان ببینید چگونه نسبت به برادران خود، تعادل را حفظ می‌کنند. (به آنها می‌رسند).
پیام امام به شیعه
23 قالَ الإمامْ أبُو جَعْفَرٍ علیه السلام: أبْلِغْ شیعَتَنا أنَّهُ لَنْ ینالُ ما عِندَاللّه ِ إلاّ بِالْعَمَلِ. وَ أبْلِغْ شیعَتَنا إنَّ أعْظَمَ النّاسِ حَسْرَةً یوْمَ الْقِیامَةِ، مَنْ وَصَفَ عَدْلاً ثُمَّ یخالِفَهُ إلی غَیرِهِ.
امام باقر علیه السلام
فرمود:
به شیعیان ما، این پیام را برسان که: هرگز کسی به آن چه پیش خداست، نمی‌رسد، جز با عمل کردن. به شیعیان ما، این پیام را برسان که بزرگ‌ترین حسرت خور در قیامت، کسی است که عدالت را توصیف کند، ولی خودش، در عمل مخالفت کند.
رفتار وگفتار شیعه
24 قالَ الإمامْ أبُو عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: مَعاشِرِ الشّیعَةِ! کونُوا لَنا زَینا، وَ لا تَکونُوا عَلَینا شَینا. قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنا، وَ احْفَظُوا ألْسِنَتَکمْ وَ کفُّوها عَنِ الْفُضُولِ وَ قَبیحِ الْقَوْلِ.
امام صادق علیه السلام
فرمود:
ای گروه شیعه! شما، مایهٔ زینت و زیبایی ما باشید، نه این که باعث سرزنش ما خاندان شوید. با مردم، به نیکی سخن بگویید و مراقب زبان خود باشید و آن را، از گفتار بیهوده و سخن زشت، باز دارید.
شیعه حقیقی
25 قالَ الإمامْ أبُو عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: لَیسَ مِنْ شیعَتِنا مَنْ قالَ بِلِسانِهِ وَ خالَفَنا فی أعْمالِنا وَ آثارِنا. وَ لکنْ شیعَتِنا مَنْ وافَقنا بِلِسانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ اتَّبَعَ آثارَنا وَ عَمِلَ بِأعْمالِنا. أُولئِک شیعَتُنا.
امام صادق علیه السلام فرمود:
کسی که به زبان، می‌گوید شیعه است و با اعمال و آثار ما مخالفت می‌کند، از پیروان ما نیست، شیعه ما، کسی است که ما را با زبان و قلب همراه باشد و آثار ما را پیروی کند و اعمال ما را انجام دهد. آنان، شیعه ما هستند.
پیوندهای شیعه
26 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: کذِبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ مِنْ شیعَتِنا وَهُوَ مُتَمَسِّک بِعُرْوَةِ غَیرِنا.
امام صادق علیه السلام فرمود:
دروغ می‌گوید کسی که گمان می‌کند شیعهٔ ما است، ولی به ریسمان غیر ما، چنگ زده است.
نشانه‌های شیعه
27 قالَ الإمامُ مُوسَی بنُ جَعْفَرٍ علیه السلام: ... قَد کانَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آلهیتَخَتَّمُ بِیمینِهِ وَ هُوَ عَلامَةٌ لِشیعَتِنا یعْرَفُونَ بِهِ وَ بِالْمُحافِظَةِ عَلی أوقاتِ الصَّلاةِ وَإیتاءِ الزَّکاةِ وَ مُواساةِ الْأخْوانِ وَ الأمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْی عَنِ الْمُنْکرَ.
امام کاظم علیه السلام فرمود:
رسول خدا صلی الله علیه و آله انگشتر را به دست راست خود می‌کرد. آن، نشانه ای برای شیعهٔ ما است و به آن، شناخته می‌شوند.] و همین طور، شیعیان به [محافظت بر اوقات نماز و پرداخت زکات و رسیدگی مالی به برادران (برای برقراری عدالت) و امر به معروف و نهی از منکر، شناخته می‌شوند.
صله وزیارت شیعه
28 عَنِ الإمامِ أبِی الحَسَنِ الأوَّلِ علیه السلامقالَ: مَنْ لَمْ یسْتَطِعْ أنْ یصِلَنا، فَلْیصِلْ فُقَراءَ شیعَتِنا. وَ مَنْ لَمْ یسْتَطِعْ أَنْ یزُورَ قُبُورَنا، فَلْیزُرْ قُبُورَ صُلَحاءِ إخْوانِنا.
امام هفتم علیه السلام فرمود:
کسی که ] دوست دارد از نزدیک ما را ببیند، ولی [نمی‌تواند با ما دیدار کند، باید به دیدار فقرای شیعه برود؛] که دیدار با شیعیان فقیر، دیدار با ما است] و هرکه [دوست دارد، بر مزار ما حاضر شود ولی] نمی‌تواند قبور ما را زیارت کند، باید به زیارت قبور برادران صالح ما [از علما و ...] برود.
شیعه واقعی
29 قالَ الإمامُ الرِّضا علیه السلام: شیعَتُنا اَلمُسَّلِمُونَ لِأمْرِنا، الآخِذُونَ بِقَولِنا، المُخالِفُونَ لِأعْدائِنا. فَمَنْ لَمْ یکنْ کذلِک، فَلَیسَ مِنّا.
امام رضا علیه السلام فرمود:
شیعیان ما، کسانی اند که تسلیم شدگان فرمان ما و پذیرندگان سخن ما و مخالفان دشمنان ما، هستند، بنابراین، کسی که چنین نباشد، از ما نیست.
مسئولـیت توانمندان شیعه
30 قالَ الإمامُ أبُو عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: مَیاسیرُ شیعَتِنا، أُمَناؤُنا عَلی مَحاویجِهِمْ، فَاحْفَظُونا فیهِمْ یحْفظَکمُ اللّه ُ.
امام صادق علیه السلام فرمود:
توانمندان شیعیان ما، برای نیازمندانشان، امین‌های ما هستند؛ زیرا، ما را در بین آنان حفظ می‌کنند؛ [یعنی، با بذل مالشان، آنها را، هم چنان پیرو ما نگاه می‌دارند] خداوند، توانمندان دلسوز را حفظ کند!
فصل چهارم
ویژگیهای شیعه ناب
شیعه ممتاز
31 عَنِ الإمامْ أبی عَبْدِاللّه ِ علیه السلامقالَ: إنّا نُحِبُّ مِنْ شیعَتِنا مَنْ کانَ عاقِلاً، فَهِما، فَقیها، حَلیما، مُداریا، صَبُورا، صَدُوقا، وَفیا.
امام صادق علیه السلام فرمود:
ما، شیعه ای را که عاقل و فهیم و دانا و بردبار و مدارا کننده و شکیبا و راستگو و وفادار باشد، به یقین دوست داریم.
شیـعه علی علیه‌السلام
32 قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام: شیعَتُنا هُمُ الْعارِفُونَ بِاللّه ِ، العامِلُونَ بِأَمْرِاللّه ِ، أهْلُ الْفَضائِلِ، النّاطِقُونَ بِالصَّوابِ، مَأکولُهُمْ الْقُوتُ، وَ مَلْبَسُهُم الاِقْتِصادُ وَ مَشیهُمُ التَّواضُعُ.
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:
شیعیان ما، تنها عارفان به خدا و عمل کنندگان دستورات الهی، اهل فضیلت، سخن سرایان به مطالب درست، هستند.
خوراک آنان، به اندازه ای است که توان و نیروشان دهد [نه کم خورند و نه زیاد]؛ لباس پوشیدنشان متعارف است [نه بدها را پوشند و نه به زیور بیارایند]؛ با تواضع راه می‌روند و …
قلب شیـعه
33 قالَ رَجُلٌ لِلْحُسَینِ بنِ عَلِی علیهماالسلام: یا ابْنَ رَسُولِ اللّه ِ اِنّا مِنْ شیعَتِکمْ، قالَ علیه السلام: اِتَّقِ اللّه َ! وَ لا تَدَّعِینَ شَیئا یقُولُ اللّه ُ لَک «کذِبْتَ وَ فَجَرْتَ فی دَعْواک». إنَّ شیعَتَنا مَنْ سَلُمَتْ قُلُوبُهُمْ مِنْ کلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَ دَغَلٍ. وَلکنْ قُلْ أنَا مِنْ مَوالیکمْ وَ مُحِبُّکمْ.
مردی به امام حسین
علیه السلامگفت:
من، شیعه شما هستم. امام فرمود: تقوا داشته باش! چیزی نگو که خدا بگوید «دروغ گفتی و در ادعایت، گمراهی به خرج دادی».
شیعه ما، کسی است که قلبش از هر گونه شائبه و دغلکاری، پاک باشد. بنابراین، بگو: من، از دوستان و علاقه مندان شما هستم.
شیـعه ناب
34 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: لَیسَ مِنْ شیعَتِنا مَنْ لَمْ یصَلِّ صَلاةَ اللَّیلِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که نماز شب نخواند، از شیعیان (مخلص وناب) نیست.
گفتار و کردار آشکار شیعه
35 عَنِ النَّبی صلی الله علیه و آله: قالَ إبراهیمُ الخَلیلُ علیه السلام: اِلهی! بِما یعْرَفُ شیعَتُهُمْ وَ مُحِبُّوهُمْ؟ قالَ: بِصَلاةِ الإحـْدی وَ الْخَمْسینَ، وَ الْجَهرِ بِـ «بِسمِ اللّه ِ الرَّحمنِ الرَّحیم»، وَ الْقـُنُوتِ قَبْلَ الرُّکوعِ، وَ سَجْدَةِ الشُّـکرِ، وَ التـَّخَتُّمُ بِالیمینِ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
ابراهیم خلیل علیه السلام گفت: خدایا! شیعه و دوستان اهل بیت علیهم السلامبه چه چیز شناخته می‌شوند؟ خداوند فرمود: به: پنجاه و یک رکعت نماز [در شبانه روز] و بلند گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحیم» [در نماز] و قنوت گرفتن قبل از رکوع، و سجدهٔ شکر به جا آوردن و انگشتر به دست راست کردن.
اوصاف شیعه اهل بیت علیهم‌السلام
36 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: شیعَتُنا أهْلُ الْوَرَعِ وَ الإجْتِهادِ، وَ أَهْلُ الْوَفاءِ وَ الأمانَةِ وَ أهْلُ الزُّهْدِ وَ الْعِبادَةِ وَأصْحابُ الإحدی وَخَمْسینَ رَکعَةً فِیالْیومِ وَاللَّیلَةِ، القائِمُونَ بِاللَّیلِ، الصّائِمُونَ بِالنَّهارِ، یزَکـُّونَ أمْوالَهُمْ وَ یحُجُّونَ الْبَیتَ وَ یجْتَنِبُونَ کلَّ مُحَرَّمٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود: شیعیان ما، اهل ورع و تلاش و کوشش‌اند، اهل وفاداری و امانتداری اند، اهل زهد و عبادت هستند، شبانه روز، پنجاه و یک رکعت نماز می‌گزارند، بیداران در شب‌اند، روزها روزه دارند، زکات اموال خود را می‌دهند و حجّ خانه خدا را بجا می‌آورند و از هر حرامی، دوری می‌کنند.
برنامه شیعه ناب
37 عَنِ الإمامِ أبی جَعفَرٍ، فی قَولِ اللّه ِ «تَتَجافی جُنُوبُهُمْ عَنِ المَضاجِعِ». قالَ: نَزَلَتْ فی أمیرِالمُؤمِنینَ علیه السلام وَ أتباعِهِ مِنْ شیعَتِنا ینامُونَ فی أوَّلِ اللَّیلِ، فَإذا ذَهَبَ ثُلُثَا اللَّیلِ، أو ما شاءَ اللّه ُ، فَزَعُوا إلی رَبِّهِمْ راغِبینَ راهِبینَ طامِعینَ فی ما عِنْدَهُ.
امام باقر علیه السلام دربارهٔ فرمودهٔ خدا [در قرآن] آنان که شب‌ها، پهلو از رختخواب، حرکت دهند.
فرمود: آن، دربارهٔ امیرمؤمنان و پیروان او از شیعیان ما که اوّل شب را می‌خوابند و هنگامی که دو سوم شب، یا آن چه خدا خواست، گذشت، بلند می‌شوند و به درگاه پروردگارشان راز و نیاز و تضرّع و زاری می‌کنند در حالی که مشتاق و ترسان اند و به آن چه پیش خداست امیدوارند، نازل شده است.
خواسته امام از شیـعه
38 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: لا یؤاخِذُ اللّه ُ الشّیعَةَ بِذَنْبٍ دُونَ الکبیرَةِ وَ إنّی لَأرْجُو أنْ لا یلْقَی اللّه َ أحَدٌ مِنْکمْ کبیرةً.
امام صادق علیه السلام
فرمود:
خداوند، شیعه را، به گناهی، جز گناه کبیره، بازخواست نمی‌کند. و من امیدوارم هیچ یک از شما شیعیان، با گناه کبیره با خدا ملاقات نکند.
پاداش صبر شیعه
39 قالَ الإمامُ الصّادِقُ علیه السلام: وَاللّه ِ ما اَطاعَ رَسُولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آلهغَیرُکمْ وَ لانَسَبَ اللّه ُ اِلَی الإیمانِ غَیرَکمْ، أَنـْتـُم أعِـزَّةُ الإسـْلامِ. اَلْخـَیرُ لـَکمْ کـُلـُّهُ، ما مِنْکمْ عَبْدٌ اِبتَلاهُ بِبَلِیةٍ فَصَبَرَ، إلاّ کتَبَ اللّه ُ لَهُ أجْرَ اَلْفَ شَهیدٍ.
امام صادق علیه السلام
فرمود:
به خدا قسم جز شما شیعیان، کسی رسول خدا را اطاعت نکرده است و خداوند، جز شما را، به ایمان نسبت نداده است. شما، مایه عزّت و سرافرازی اسلام هستید، تمام خیر و خوبی‌ها مال شما است. این گونه نیست که از شما، کسی را خداوند به مصیبتی گرفتار کند و او صبر بورزد [ولی خداوند او را بی اجر گذارد] بلکه خداوند، برای او اجر هزار شهید را می‌نویسد.
بیماری شیعه
40 قالَ الإمامُ عَلِی علیه السلام: یا سَلمانُ! ما مِنْ أحَدٍ مِنْ شیعَتِنا یصیبُهُ وَجَعُ، إلاّ بِذَنْبٍ قَدْ سَبَقَ مِنْهُ وَ ذلِک، الوَجَعُ تَطْهیرٌ لَهُ.
امام علی علیه السلام
فرمود:
هیچ کس از شیعیان ما، دچار دردی نمی‌شود، جز به واسطه گناهی که از او سرزده است. و آن درد، زایل کننده ای بر گناه او است.
کلمه شیعه بمعنای پیرو، تابع و مطیع است. این کلمه در قرآن نیز بکار رفته است، خداوند متعال فرمود:
«وَاِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لإبْرَاهِیم»
.
منجمله از شیعیان حضرت نوح، ابراهیم است.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نیز آنرا برای پیروان علی علیه السلام بکار برده است. نقل شده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شبی در مسجد برای اصحابش صحبت می‌کرد که فرمود:
هنگامی که انبیاء سابق را یاد می‌کنید بر آنان درود بفرستید و هنگامی که پدرم ابراهیم را یاد کردید ابتدا بر او درود بفرستید و بعد بر من صلوات بفرستید.
اصحاب سؤال کردند ابراهیم از کجا به این مقام رسیده است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
بدانید شبی که من به معراج رفتم وقتی به آسمان سوم رسیدم منبری از نور نصب شد که من بالای آن رفتم و ابراهیم یک پله پائین نشست و تمام انبیاء گذشته دور منبر نشستند در این هنگام علی در حالی که سوار بر شتری از نور بود وارد شد که صورت او مثل ماه می‌درخشید و اصحاب و یاران او در اطراف او همانند ستاره نورانی بودند. حضرت ابراهیم گفت: ای محمد این کدام پیامبر بزرگ یا فرشته مقرّب است؟
گفتم او برادر و پسر عم و داماد من و وارث علم من علی ابن ابیطالب است او پیامبر و فرشته نیست حضرت ابراهیم سؤال کرد این‌ها که اطراف اویند چه کسانی هستند گفتم شیعیان او هستند ابراهیم گفت: خدایا مرا هم از شیعیان علی قرار ده، پس جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد «و اِنَّ من شیعته لابراهیم» حضرت ابراهیم از جمله شیعیان علی بن ابی طالب است
.
بنابراین نام شیعه از قرآن گرفته شده و به گفته استاد محمدرضا حکیمی در کتاب ارزشمند حماسه غدیر این نام را خود پیامبر به شیعه داد و اصولاً اطلاق کلمه شیعه در تاریخ اسلام بر پیروان و دوستان علی ابن ابیطالب نخستین بار به وسیله خود پیامبر اکرم صورت گرفته است، یعنی در زمان حیات پیامبر و پیش از پدید آمدن هر جماعت و فرقه ای
در دیگر رسول گرامی اسلام در عظمت و ارزش و مسئولیت شیعه بودن چنین فرمود:
خداوند به کسی که محبت پیشوان از خاندان مرا عنایت کرد پس او به خیر دنیا و آخرت رسیده است پس تردید نداشته باشد که او در بهشت خواهد بود. در دوستی اهل بیت من بیست ویژگی وجود دارد که ده ویژگی در دنیا است و ده ویژگی در آخرت. امّا ویژگی دوستان اهل بیت در دنیا عبارتست از:
زهد، حرص ورزیدن بر علم، پاکدامنی و تقوای دینی، رغبت در عبادت خدا، توبه قبل از مرگ، نشاط در شب زنده داری و مأیوس شدن از آنچه در دست مردم است، پاسداری از فرمان پروردگار بزرگ و با عظمت، دشمن با دنیا پرستی و سخاوت.
اما ویژگیهای آخرت: دفتری برای او گشوده نمی‌شود، میزان و ترازوی بررسی اعمال برای او نصب نمی‌گردد، کتاب او به دست راست او داده می‌شود، برائت از آتشی برای او ثبت گردیده است، رو سفید خواهد بود، به زیورهای بهشتی آراسته می‌گردد، برای صد نفر از خاندانش شفاعت می‌کند، خداوند با نظر رحمت به او می‌نگرد، تاج فرشتگان بر سر دارد، و در نهایت بدون حساب وارد بهشت جاویدان می‌گردد سپس فرمود: آفرین بر دوستان خاندانم
بنابراین بر ما شیعیان است که ابتدا سپاسگزار این نعمت بزرگ بر خود باشیم و همیشه و همه جا شاکر پروردگار متعال باشیم که خداوند ما را از دوستان و شیعیان اهل بیت علیهم السلام قرار داده است که هرچه شکر کنیم از عهده شکر آن بر نخواهیم آمد.
دوم اینکه سعی کنیم همانطور که آنان فرمودند باعث زینت آنان باشیم یعنی سعی کنیم در گفتار و کردار و تفکر و اندیشه و ... اگر نمی‌توانیم مثل آنان باشیم حداقل شبیه آنان باشیم. بامید اینکه روز بروز با الهام گرفتن از قرآن و فرهنگ اهل بیت: خود را به آنان نزدیک‌تر کنیم، این چهل درّ گرانبها از میان صدها درّ ارزشمند انتخاب گردید تا با مطالعه و بکار بستن آنها بتوانیم با عظمت و ارزش و مقام و وظائف خود که شیعه هستیم آشناتر شده و رستگار شویم.
انشاءا...
محمود شریفی
بیست و دوّم اردیبهشت ماه 1385
http://hadithlib.com/
