چهل حدیث درباره دعا

قرآن کریم :

اُدْعونى اَسْتَجِبْ لَکُمْ؛ سوره غافر، آیه ۶۰
بخوانید مرا،

تا پاسخ دهم شما را.
۱امام على علیه‏ السلام :

اَعْلَمُ النّاسِ بِاللّه‏ِ اَکْثَرُهُمْ لَهُ مَسْاَ لَةً ؛

خداشناس ‏ترین مردم،

پر درخواست‏ ترین آنان از خداست .

غرر الحکم ، ح ۳۲۶۰

۲

پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله :

یَدْخُلُ الْجَنَّةَ رَجُلانِ کانا یَعْمَلانِ عَمَلاً واحِدا ، فَیَرى اَحَدُهُما صاحِبَهُفَوْقَهُ ، فَیَقولُ : یا رَبِّ ، بِما اَعْطَیْتَهُ وَ کانَ عَمَلُنا واحِدا ؟فَیَقولُ اللّه‏ُ تَبارَکَ وَ تَعالى : سَاَ لَنى وَ لَمْ تَسْاَ لْنى ؛

دو نفر که هر دو یکسان عمل کرده‏ اند ،

وارد بهشت مى‏ شوند ،

امّا یکى از آن دو ،دیگرى را برتر از خود مى‏ بیند .

مى‏ گوید :

پروردگارا ! چرا او را برترى دادى ،

در حالى که عمل هر دوى ما یکسان بوده است؟

خداوند ـ تبارک و تعالى ـ مى‏ فرماید :

او از من درخواست مى‏ کرد

و تو درخواست نمى‏ کردى.

عدّة الداعى ، ص ۳۶
 
۳امام سجاد علیه‏ السلام : اَوْحَى اللّه‏ُ ـ تَبارَکَ وَ تَعالى اِلى داوُودَ علیه‏ السلام : یا داوُودُ اذْکُرْنى فى اَیّامِسَرّائِکَ کَى اَسْتَجیبَ فى اَیّامِ ضَرّائِکَ ؛

خداوند تبارک و تعالى به داوود علیه‏ السلام وحى فرمود :

اى داوود! در روزهاى خوشى‏ات مرایاد کن ،

تا در روزهاى رنج و ناخوشى‏ات ، تو را پاسخ گویم.

جامع الاحادیث الشیعة ، ج۱۵، ص۲۰۷،ح ۲۹

۴پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : مَنْ اَرادَ اَنْ تُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ وَ اَنْ تُـکْشَفَ کُرْبَتُهُ ، فَلْیُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ ؛

هر کس مى‏ خواهد دعایش مستجاب و غمش از بین برود،

باید گره از کار گرفتارى باز کند.

مسند ابن حنبل ، ج ۲، ص ۲۴۸، ح ۴۷۴۹

۵پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اِذا اَرادَ صاحِبُکُم اَن لا یَسْاَ لَ رَبَّهُ اِلاّ اَعْطاهُ ، فَلْیَیاَس مِنَ النّاسِ کُلِّهِمْ ، ولا یَکونَنَّ لَهُ رَجاءٌ عِنْدَ غَیْرِ اللّه‏ِ فَاِذا عَلِمَ اللّه‏ُ ذالِکَ مِنْ قَلْبِهِ لَمْ یَسْاَ لْهُ شَیْئا اِلاّ اَعْطاهُ ؛

هر گاه یکى از شما خواست که آنچه را از پروردگارش درخواست مى‏کند ، به او بدهد ،باید از همه مردم چشم امید برکَند و به غیر خدا هرگز امیدى نداشته باشد .

پس هرگاه این از قلب او بر خدا عیان شد، هر چه را از وى بخواهد، به او مى‏ دهد.

تیسیر المطالب ، ص ۲۳۵

۶امام على علیه‏ السلام : قُلْتُ : اَللّهُمَّ لا تُحوِجنى اِلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ ، فَقْالَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : یا عَلىُّ،لا تَقولَنَّ هکَذا ، فَلَیسَ مِنْ اَحَدٍ اِلاّ وَ هُوَ مُحْتاجٌ اِلَى النّاسِ . فَقُلْتُ : یا رَسولَ اللّه‏ِ ، فَمااَقولُ ؟ قالَ : قُلْ : اللّهُمَّ لا تُحوِجْنى اِلى شِرارِ خَلْقِکَ. قُلْتُ : یا رَسولَ اللّه‏ِ وَمَنْ شِرارُخَلْقِهِ ؟ قالَ : الَّذینَ اِذا اَعطَوا مَنّوا وَ اِذا مَنَعوا عابوا ؛

من گفتم :  بار خدایا ! مرا محتاج احدى از خَلقت مگردان . پیامبر خدا صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله فرمودند :اى على چنین نگو ؛ زیرا هیچ کس نیست ، مگر آن‏که به مردم نیازمند است . گفتم : پس چه بگویم ، اى پیامبر خدا؟

فرمودند بگو : بار خدایا! مرا نیازمند بَدانِ خلقت قرار مده.گفتم : اى پیامبر خدا ، بَدان خلق خدا کیانند؟ فرمودند : کسانى که هر گاه چیزى بدَهند ،منّت گذارند و هر گاه ندهند ، بد گویند. تنبیه الخواطر ، ج ۱، ص ۳۹

۷پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اُتىَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله وَ هُوَ قاعِدٌ فِى ظِلِّ الْحَطیمِ بِمَکَّةَ ، فَقیلَ : یا رَسولَ اللّه‏ِاُتِىَ عَلى مالِ اَبى فُلانٍ بِسَیْفِ الْبَحرِ فَذَهَبَ . فَقالَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : ما تَلَفَ مالٌ فى بَرٍّوَ لا بَحرٍ اِلاّ بِمَنْعِ الزَّکاةِ فَحَرِّزوا اَمْوالَکُم بِالزَّکاةِ ، وَ داووا مَرْضاکُمْ بِالصَّدَقَةِ وَ ادْفَعواعَنْکُمْ طَوارِقَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ فَاِنَّ الدُّعاءَ یَنْفَعُ مِمّا نَزَلَ وَ مِمّا لَمْ یَنْزِلَ ما نَزَلَ یَکْشِفُهُ وَ مالَمْ یَنْزِلْ یَحْبِسُهُ ؛

پیامبر خدا صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله ، در سایه حَطیم در مکّه نشسته بودند که شخصى آمد و گفت : اىپیامبر خدا ! اموال فلانى در ساحل دریا ، دچار حادثه شد و از بین رفت .

پیامبر خدا صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله فرمودند : هیچ مالى در خشکى و دریا تلف نشد ، مگر به سبب ندادن زکات .

پس ، اموال خود را با دادن زکات ، حفظ نمایید و بیمارانتان را با صدقه دادن درمان ومصیبت ‏هاى بلا را با دعا کردن از خود رفع کنید ، که دعا براى آنچه نازل شده و نازل نشده ،سودمند است : آنچه نازل شده ، برطرف مى‏ کند و از آنچه نازل نشده ، جلوگیرى مى‏ نماید. الدعاء للطبرانى ، ص ۳۱، ح ۳۴

۸امام على علیه‏ السلام : ما زالَتْ نِعْمَةٌ وَ لا نَضارَةُ عَیْشٍ اِلاّ بِذُنوبٍ اِجْتَرَحوا اِنَّ اللّه‏َ لَیْسَبِظَلاّمٍ لِلْعَبیدِ ، وَ لَوْ اَ نَّهُمُ اسْتَقْبَلوا ذالِکَ بِالدُّعاءِ وَ الاِْنابَةِ لَمْ تَزُل وَ لَوْ اَنَّهُمْ اِذا نَزَلَتْ بِهِمُالنِّقَمُ وَ زالَت عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعوا اِلَى اللّه‏ِ عَزَّوجَلَّ بِصِدْقٍ مِن نیّاتِهِمْ وَ لَمْ یَهِنوا وَ لَمْیُسْرِفوا ، لاََصْلَحَ اللّه‏ُ لَهُمْ کُلَّ فاسِدٍ وَ لَرَدَّ عَلَیْهِمْ کُلَّ صالِحٍ ؛

هیچ نعمت و شادابى زندگى‏اى نابود نشد، مگر به سبب گناهانى که صاحبانش مرتکب شدند . خداوند هرگز به بندگان ستم نمى‏ کند . اگر با دعا و ناله به استقبال بلامى ‏رفتند ، آن نعمت‏ها و خوشى‏ها نابود نمى ‏شدند ، اگر زمانى که عذاب برایشان فرودآمد و نعمت‏هایشان را گرفت، با نیّت پاک به خداوند عزّوجلّ پناه مى‏ بردند و سستى وزیاده ‏روى (و ستم بر خویشتن) نمى‏ کردند ، بى‏ گمان خداوند ، نابسامانى آنان را به سامان مى‏ آورد و خوبى‏ ها را به ایشان بازمى‏ گرداند. خصال ، ص ۶۲۴، ح ۱۰

۹روى أنَّ موسى علیه‏ السلام: اِستَسقى لِبَنى اِسرائیلَ حینَ اَصابَهُم قَحْطٌ فَاَوحَى اللّه‏ُ تَعالىاِلَیهِ : اِنّى لا اَستَجیبُ لَکَ وَ لا لِمَنْ مَعَکَ وَ فیکُمْ نَمّامٌ قَدْ اَصَرَّ عَلَى النَّمیمَةِ ؛

در روایت آمده که موسى علیه‏ السلام براى بنى‏ اسرائیل که گرفتار قحطى شده بودند ،درخواست باران کرد، اما خداوند متعال به او وحى فرمود که : «باوجود شخص سخن‏ چینى که در میان شما هست و به سخن‏ چینى‏ اش ادامه مى‏ دهد، دعاى تو و دعاى همراهانت را اجابت نمى ‏کنم». بحار الأنوار ، ج ۷۵، ص ۲۶۸، ح ۱۹

۱۰پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اِذا اَرَدْتَ اَنْ تَدعُوَ اللّه‏َ فَقَدِّم صَلاةً اَو صَدَقَةً اَو خَیْرا اَوْ ذِکْرا ؛

هر گاه خواستى دعا کنى ، پیش از آن ، نمازى بخوان یا صدقه‏ اى بده یا کار خیرى بکن یا ذکرى بگو.

عوالى اللآلى ، ج ۱، ص ۱۱۰، ح ۱۶

۱۱امام کاظم علیه‏ السلام : اِذا کانَ لَکَ یا سَماعَةُ اِلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ حاجَةٌ فَقُل : اَللّهُمَّ اِنّى اَسْاَ لُکَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلىٍّ فَاِنَّ لَهُما عِنْدَکَ شَاْنا مِنَ الشَّاْنِ وَ قَدْرا مِنَ القَدْرِ فَبِحَقِّ ذالِکَ الشَّاْنِوَ بِحَقِّ ذالِکَ الْقَدْرِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اَنْ تَفْعَلَ بى کَذا وَ کَذا. فَاِنَّهُ اِذاکانَ یَومُ الْقیامَةِ لَمْ یَبْقَ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ وَ لا نَبىٌّ مُرْسَلٌ وَ لا مُؤْمِنٌ مُمْتَحَنٌ اِلاّ وَ هُوَ یَحْتاجُاِلَیْهِما فى ذالِکَ الْیَوْمِ ؛

اى سماعه! هر گاه به درگاه خداوند عزّوجلّ حاجتى داشتى ، بگو : بار خدایا! به حقّ محمّد و على ، از تو درخواست مى‏ کنم ، زیرا آن دو را نزد تو مقام و منزلتى بزرگ است .پس به حقّ آن مقام و آن منزلت ، از تو درخواست مى‏ کنم که بر محمّد و خاندان محمّد ،درود فرستى و فلان و بهمان حاجتم را برآورى، زیرا در روز قیامت ، هیچ فرشته مقرّب وپیامبرِ مُرسل و مؤمن مخلصى نباشد ، مگر این‏که به آن دو نیازمند باشد. کافى ، ج ۲، ص ۵۶۲، ح ۲۱

۱۲امام على علیه‏ السلام : بُکاءُ الْعُیونِ وَ خَشْیَةُ الْقُلوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللّه‏ِ تَعالى ذِکْرُهُ ، فَاِذاوَجَدْتُموها فَاغْتَنِمُوا الدُّعاءَ وَ لَو اَنَّ عَبْدا بَکى فى اُمَّةٍ لَرَحِمَ اللّه‏ُ تَعالى تِلْکَ الاُْمَّةَ لِبُکاءِذالِکَ الْعَبْدِ ؛

گریه چشم‏ها و ترس دل‏ها ، از رحمت خداوند بلند نام است . بنابراین ، هر گاه اینها رادر خود یافتید ، دعا کردن را غنیمت شمارید . اگر در میان یک امّت ، یک بنده هم گریه کند ، خداوند متعال به خاطر گریه آن بنده ، بر آن امّت رحم مى‏ کند . مکارم الأخلاق ، ص ۳۱۷

۱۳امام سجاد علیه‏ السلام : وَ الذُّنوبُ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ: سوءُ النِّیَّةِ وَ خُبْثُ السَّریرَةِ وَالنِّفاقُ مَعَالاِْخْوانِ وَ تَرکُ التَّصدیقِ بِالاِْجابَةِ وَ تَأخیرُ الصَّلَواتِ الْمَفروضاتِ حَتّى تَذْهَبَ اَوقاتُهاوَ تَرْکُ التَّقَرُّبِ اِلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ بِالْبِرِّ وَالصَّدَقَةِ وَاسْتِعْمالُ الْبَذاءِ وَ الْفُحْشِ فِى الْقَولِ ؛

گناهانى که دعا را رد مى‏ کنند ، عبارت‏اند از : بدى نیّت ، بد ذاتى ، دورویى با برادران ،باور نداشتن اجابت دع ، به تأخیر انداختن نمازهاى واجب تا هنگامى که وقتشان بگذرد وتقرّب نجستن به خداوند عزّوجلّ با نیکى کردن و صدقه دادن و بدزبانى و ناسزا گفتن. معانى الأخبار ، ص ۲۷۱، ح ۲

۱۴پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : دُعاءُ السِّرِّ یَزیدُ عَلَى الْجَهْرِ سَبْعینَ ضِعْفا وَ اَ ثْنَى اللّه‏ُ سُبْحانَهُ عَلىزَکَریّا علیه‏ السلامبِقَولِهِ : «اِذْ نادى رَبَّهُ نِدَاءً خَفیًّا» ؛

دعاى پنهانى ، هفتاد برابر دعاى آشکار ، ارزش دارد . خداوند متعال زکریا علیه‏ السلام راچنین ستایش کرده است : «آن گاه که پنهانى با پروردگارش سخن گفت». ارشاد القلوب ، ص ۱۵۴

۱۵پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اِنَّ اللّه‏َ لَیُمْسِکُ الْخَیْرَ الْکَثیرَ عَنْ عَبْدِهِ فَیَقولُ : لا اُعْطیهِ حَتّى یَسْاَ لَنى ؛

خداوند ، بسیارى از خوبى‏ ها را به بنده ‏اش نمى‏ دهد و مى‏ فرماید : «به او نمى‏ دهم تا ازمن بخواهد». مستدرک الوسائل ، ج ۵ ، ص ۱۷۵،ح ۵۶۰۳

۱۶پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اِذا دَعا اَحَدُکُم فَلْیَعُمَّ فَاِنَّهُ اَوجَبُ لِلدُّعاءِ ؛

هر گاه یکى از شما دعا کرد ، براى همه دعا کند ؛ زیرا این، دعا را به اجابت نزدیک‏تر مى‏ کند. کافى ، ج ۲، ص ۴۸۷، ح ۱

۱۷پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : یا فاطِمَةُ مَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ ابْتَلاهُ اللّه‏ُ بِخَمْسَعَشْرَةَ خَصْلَةً : سِتٌّ مِنْها فى دارِ الدُّنْیا ... فَاَمَّا اللَّواتى تُصیبُهُ فى دارِ الدُّنْیا ... وَ لا یَرتَفِعُدُعاؤُهُ اِلَى السَّماءِ وَ السّادِسَةُ لَیْسَ لَهُ حَظٌّ فى دُعاءِ الصّالِحینَ ؛

اى فاطمه! هر کس ، از مرد و زن نمازش را سبک بشمارد ، خداوند او را به پانزده چیزمبتلا مى‏کند : شش تاى آنها در سراى دنیاست ... و آن شش چیزى که در سراى دنیا به او مى‏ رسد ، این است که : ... و پنجم دعایش به سوى آسمان نمى ‏رود ، و ششم ، او سهمى از دعاى نیکان ندارد . فلاح السائل ، ص ۶۱ ، ح ۱

۱۸پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : یا اَ یُّهَا النّاسُ ! اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ یَقولُ : مُروا بِالْمَعروفِ وَ انْهَوا عَنِ المُنْکَرِمِنْ قَبْلِ اَنْ تَدْعُوَنى فَلا اُجیبَکُمْ وَ تَسْاَلونى فَلا اُعْطیَکُمْ وَ تَسْتَنْصِرونى فَلا اَ نْصُرَکُم ؛

اى مردم! خداوند عزّوجلّ مى ‏فرماید : امر به معروف و نهى از منکر کنید ، پیش ازآن‏که مرا بخوانید و پاسختان ندهم ، یا از من بخواهید و عطایتان نکنم ، یا از من یارى طلبید و یارى‏ تان نرسانم. مسند ابن حنبل ، ج ۹، ص ۵۰۴ ،ح ۲۵۳۱۰

۱۹پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اَقْرَبُ ما یَکونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَ هُوَ ساجِدٌ فَاَکْثِرُوا الدُّعاءَ ؛

نزدیک‏ترین حالتِ بنده به پروردگارش زمانى است که در سجده است . پس در اینحالت ، بسیار دعا کنید. صحیح مسلم ، ج ۱، ص ۳۵۰، ح ۲۱۵

۲۰امام سجاد علیه‏ السلام : اَللّهُمَّ اِنَّهُ یَحْجُبُنى عَنْ مَساَ لَتِکَ خِلالٌ ثَلاثٌ وَ تَحدونى عَلَیْها خَلَّةٌواحِدَةٌ یَحْجُبُنى اَمْرٌ اَمَرْتَ بِهِ فَاَبْطَاْتُ عَنْهُ وَ نَهىٌ نَهَیْتَنى عَنْهُ فَاَسْرَعْتُ اِلَیْهِ وَ نِعْمَةٌ اَنْعَمْتَ بِها عَلَىَّ فَقَصَّرتُ فى شُکْرِها وَ یَحدونى عَلى مَسْاَ لَتِکَ تَفَضُّلُکَ عَلى مَنْ اَقْبَلَبِوَجْهِهِ اِلَیْکَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ اِلَیْکَ ، اِذْ جَمیعُ اِحْسانِکَ تَفَضُّلٌ و اِذْ کُلُّ نِعَمِکَ ابْتِداءٌ ؛

بار خدایا! سه چیز باعث مى‏ شود که من از تو درخواست نکنم و تنها یک چیز مرا بر آن مى‏دارد . آنچه مرا باز مى‏ دارد ، یکى آن است که تو مرا فرمان دادى و من در انجام آن سستى کردم ، دیگر آن‏که مرا از کارى نهى فرمودى ، امّا من به انجام دادن آن شتافتم ، سوم آن‏که مرانعمت ارزانى داشتى ، ولى من در شکرگزارى آن ، کوتاهى کردم . امّا آنچه مرا به درخواست کردن از تو مى‏ کشانَد ، تفضّل تو بر کسى است که به درگاهت روى کند و با خوش‏ گمانى به سوىتو آید ، که همه احسان‏ هایت ، تفضّل است و همه نعمت‏هایت ، نخستین است. صحیفه سجّادیّه ، از دعاى ۱۲

۲۱امام صادق علیه‏ السلام : قَضاءُ الْحَوائِجِ اِلَى اللّه‏ِ وَ اَسْبابُها ـ بَعْدَ اللّه‏ِ ـ الْعِبادُ تَجْرى عَلىاَیْدیهِم فَما قَضَى اللّه‏ُ مِنْ ذالِکَ فَاقبَلوا مِنَ اللّه‏ِ بِالشُّکْرِ وَ ما زَوى عَنْـکُم مِنْها فَاقْبَلوهُ عَنِاللّه‏ِ بِالرِّضا وَ التَّسْلیمِ وَ الصَّبْرِ فَعَسى اَن یَـکونَ ذالِکَ خَیْرا لَکُمْ فَاِنَّ اللّه‏َ اَعْلَمُ بِمایُصْلِحُـکُم وَ اَنْتُمْ لا تَعْلَمونَ ؛

برآورده شدن حاجت‏ها در اختیار خداست و اسباب آن، بعد از خداوند ، بندگان هستند که به دست آنها اجرا مى‏ شود . پس هر حاجتى را که خداوند برآوَرْد ،سپاس‏ گزارانه از خداوند بپذیرید و آنچه برآورده نساخت ، آن را نیز با رضایت و تسلیم و صبر ، از او بپذیرید ، زیرا بسا این براى شما بهتر است ، چرا که خداوند ،به صلاحِ کار شما داناتر است و شما نمى‏ دانید. تحف العقول ، ص ۳۶۵

۲۲امام صادق علیه‏ السلام: اِنَّ قَوما فیما مَضى قالوا لِنَبىٍّ لَهُم : اُدْعُ لَنا رَبَّکَ یَرْفَع عَنَّا الْمَوتَفَدَعا لَهُم فَرَفَعَ اللّه‏ُ عَنْهُمُ المَوتَ فَکَثُروا حَتّى ضاقَت عَلَیهِمُ المْنازِلُ وَ کَثُرَ النَّسلُوَ یُصْبِحُ الرَّجُلُ یُطْعِمُ اَباهُ وَ جَدَّهُ وَ اُمَّهُ وَ جَدَّ جَدِّهِ وَ یُوَضّیهِم وَ یَتَعاهَدُهُم فَشَغَلوا عَنْ طَـلَبِ الْمَعاشِ . فَقالوا : سَل لَنا رَبَّکَ اَن یَرُدَّنا اِلى حالِنَا الَّتى کُنّا عَلَیها فَسَاَلَ نَبیُّهُم رَبَّهُفَرَدَّهُم اِلى حالِهِم ؛

یکى از اقوام گذشته به پیامبرشان گفتند : دعا کن پروردگارت مرگ را از ما بردارد . اودعا کرد و خداوند ، مرگ را از آنها برداشت . جمعیت آنان زیاد شد، چندان که منزل‏هایشان دیگر گنجایش آنها را نداشت و جمعیت چنان زیاد شد که هر مردى ناچاربود خرج پدر و جدّ و مادر و جدّ جدّش را بدهد و به نظافت و امور دیگر آنها رسیدگى کندو بدین ترتیب از طلب معاش باز ماندند .بار دیگر آمدند و درخواست کردند که : دعا کن پروردگارت ما را به همان حال که بودیم باز گرداند . پیامبرشان به درگاه پروردگارشان دعا کرد و آنها را به حال اوّلشان باز گرداند. کافى ، ج ۳، ص ۲۶۰، ح ۳۶

۲۳پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اِنَّ اللّه‏َ یَقولُ : ... وَ لَو اَنَّ قُلوبَ عِبادِى اجْتَمَعَت عَلى قَلْبِ اَسْعَدِ عَبْدٍ لى مازادَ ذالِکَ فى سُلطانى جَناحَ بَعوضَةٍ وَ لَوْ اَ نّى اَعْطَیْتُ کُلَّ عَبْدٍ ما سَاَ لَنى ما کانَ ذالِکَ اِلاّ مِثْلَ اِبْرَةٍ جاءَها عَبْدٌ مِنْ عِبادى فَغَمَسَها فِى البَحرِ وَ ذالِکَ اَنَّ عَطائى کَلامٌ وَ عِدَتىکَلامٌ وَ اِنَّما اَقولُ لِشَّىْ‏ءٍ : کُنْ فَیَکونُ ؛

خداوند مى‏فرماید : « ... اگر دل‏هاى بندگانم ، همه یک‏جا در دلِ خوش‏بخت‏ ترین بنده ‏ام جمع شوند این، به مقدارِ بالِ پشه ‏اى بر سلطنت من نمى‏ افزاید و اگر به هر بنده ‏اىآنچه بخواهد ، عطا کنم ، این نباشد ، مگر همانندِ سوزنى که بنده ‏اى از بندگانم بردارد ودر دریایى فرو بَرَد ؛ زیرا عطاى من به گفتارى است و وعده‏ ام نیز به گفتارى . به چیزمى‏ گویم : هست شو، پس هست مى‏ شود. بحار الأنوار ، ج ۷۷، ص ۱۳۶، ح ۴۸

۲۴امام على علیه‏ السلام : اِنَّ اللّه‏َ ـ تَبارَکَ وَ تَعالى ـ اَخْفى اَرْبَعَةً فى اَرْبَعَةٍ : اَخْفى رِضاهُ فىطاعَتِهِ فَلا تَسْتَصْغِرَنَّ شَیئا مِن طاعَتِهِ ، فَرُبَّما و افَقَ رِضاهُ وَ اَ نْتَ لا تَعْلَمُ وَ اَخْفى سَخَطَهُ فى مَعصیَتِهِ فَلا تَستَصْغِرَنَّ شَیئا مِن مَعصیَتِهِ فَرُبَّما و افَقَ سَخَطَهُ مَعصیَتُهُو اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى اِجابَتَهُ فى دَعوَتِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ شَیئا مِن دُعائِهِ فَرُبَّما و افَقَاِجابَتَهُ و اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى وَلیَّهُ فى عِبادِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبیدِ اللّه‏ِ فَرُبَّمایَکونُ وَلیَّهُ وَ اَنتَ لا تَعلَمُ ؛

خداوند تبارک و تعالى چهار چیز را در دلِ چهار چیز مخفى نموده است :خشنودى‏اش را در طاعتش مخفى نموده، پس مبادا که چیزى از طاعت او را کوچک بشمارید ، زیرا ممکن است خشنودى او در همان باشد و تو نمى‏ دانى . ناخشنودى‏اش رادر معصیتش مخفى کرده . پس مبادا که چیزى از معصیت او را کوچک بشمارید ، زیراممکن است ناخشنودى او در همان باشد و تو نمى‏ دانى .اجابتش را در دعاى از خود مخفى ساخته. پس چه بسا که اجابت او در همان باشد وتو نمى ‏دانى و ولىّ‏اش را در میان بندگانش مخفى نموده است . پس مبادا هیچ بنده ‏اى ازبندگان خدا را کوچک بشمارید ؛ زیرا اى بسا، همو ولىّ او باشد و تو نمى‏ دانى. خصال ، ص ۲۰۹، ح ۳۱

۲۵پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : لا یَتَمَنَّیَنَّ اَحَدُکُمُ المَوْتَ اِمّا مُحْسِنا فَلَعَلَّهُ اَنْ یَزْدادَ خَیرا وَ اِمّا مُسیئافَلَعَلَّهُ اَنْ یَسْتَعْتِبَ؛

هیچ یک از شما نباید آرزوى مرگ کند ؛ زیرا اگر نیکوکار است ، شاید که با ماندن،بیشتر نیکى کند و اگر بدکار است ، شاید که با ماندن، از بدى دست بشوید. صحیح بخارى ، ج ۵ ، ص ۲۱۴۷، ح ۵۳۴۹

۲۶امام باقر علیه‏ السلام : اِنَّ اللّه‏َ تَعالى لَیُنادى کُلَّ لَیْلَةِ جُمُعَةٍ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مِنْ اَوَّلِ اللَّیلِ اِلىآخِرِهِ : اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ یَدْعونى لاِخِرَتِهِ وَ دُنْیاهُ قَبْلَ طُلوعِ الْفَجْرِ لاُِجیبَهُ ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌیَتوبُ اِلَىَّ مِنْ ذُنوبِهِ قَبْلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَتوبَ عَلَیْهِ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ قَد قَـتَّرتُ عَلَیهِ رِزقَهُ فَیَساَ لَنِى الزِّیادَةَ فى رِزقِهِ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَزیدَهُ وَ اُوَسِّعَ عَلَیهِ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ سَقیمٌیَساَ لُنى اَن اَشفیَهُ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فاُعافیَهُ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ مَحبوسٌ مَغمومٌ یَساَ لُنىاَن اُطلِقَهُ مِن حَبسِهِ وَ اُخَلِّىَ سَربَهُ ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ مَظلومٌ یَساَ لُنى اَن آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِقَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَ نْتَصِرَ لَهُ وَ آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِ ؟ قالَ علیه‏ السلام : فَلا یَزالُ یُنادى بِهذا حَتّىیَطلُعَ الفَجرُ ؛

خداوند متعال ، هر شبِ جمعه ، از آغاز شب تا پایان آن ، از فراز عرش خویش ندامى ‏دهد : «آیا بنده مؤمنى نیست که تا پیش از سپیده ‏دَم ، مرا براى آخرت و دنیایش بخواند و من ، پاسخش دهم؟ آیا بنده مؤمنى نیست که تا پیش از سپیده ‏دَم از گناهان شبه درگاه من ، توبه کند و من هم به سوى او بازگردم و توبه ‏اش را بپذیرم آیا بنده مؤمن ىنیست که من روزى‏ اش را بر او تنگ کرده باشم و او تا پیش از سپیده‏ دَم ، افزایش درروزى‏اش را از من بخواهد و من بر روزى او بیفزایم و به آن گشایش دهم؟ آیا بنده مؤمنِ زندانى و غم‏ زده ‏اى نیست که از من بخواهد از زندان آزاد و رهایش کنم؟ آیا بنده مؤمنِ ستم دیده ‏اى نیست که تا پیش از سپیده ‏دَم از من بخواهد که دادش را بستانم و من انتقام او را بگیرم و داد وى بستانم؟» و تا سپیده ‏دَم ، به این ندا ادامه مى‏ دهد. تهذیب الأحکام ، ج ۳، ص ۵ ، ح ۱۱

۲۷پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : اِنَّ یَومَ الجُمُعَةِ سَیِّدُ الاَیّامِ یُضاعِفُ اللّه‏ُ فیهِ الحَسَناتِ وَ یَمحو فیهِالسَّیِّئاتِ وَ یَرفَعُ فیهِ الدَّرَجاتِ وَ یَستَجیبُ فیهِ الدَّعَواتِ وَ یَکشِفُ فیهِ الکُرُباتِ وَ یَقضىفیهِ الحَوائِجَ العِظامَ وَ هُوَ یَومُ المَزیدِ ، للّه‏ِِ فیهِ عُتَقاءُ و طُـلَقاءُ مِنَ النّارِ ما دَعا بِهِ اَحَدٌ مِنَالنّاسِ وَ قَد عَرَفَ حَقَّهُ وَ حُرمَتَهُ اِلاّ کانَ حَقّـا عَلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ اَنْ یَجْعَلَهُ مِن عُتَقائِهِوَ طُلَقائِهِ مِنَ النّارِ ؛

روز جمعه ، سرور روزهاست . در این روز خداوند ، خوبى‏ها را چند برابر مى‏کند وبدى‏ها و گناهان را پاک مى‏کند و درجات را افزایش مى‏ دهد و دعاها را مستجاب مى ‏نماید و رنج و اندوه‏ ها را برطرف مى‏ سازد و حاجت‏هاى بزرگ را برآورده مى‏کند،روز افزونى و فراوانى است . در این روز ، خداوند بسیارى را از آتش مى‏ رهانَد و آزاد مى‏ کند . اَحَدى از مردم در این روز دعا نکند ، به شرط آن‏که حق و حرمت آن را بشناسد ، مگر آن‏که بر عهده خداوند عزّوجلّ است که او را از رها و آزادشدگان از آتش ، قرار دهد. کافى ، ج ۳، ص ۴۱۴، ح ۵

۲۸امام باقر علیه‏ السلام : اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ مِن عِبادِهِ المُؤمِنینَ کُلَّ عَبدٍ دَعّاءٍ فَعَلَیکُم بِالدُّعاءِفِى السَّحَرِ اِلى طُلوعِ الشَّمسِ فَاِنَّها ساعَةٌ تُفْتَحُ فیها اَبوابُ السَّماءِ وَ تُقسَمُ فیهَاالاَرزاقُ وَ تُقضى فیهَا الحَوائِجُ العِظامُ ؛

خداوند عزّوجلّ از میان بندگان مؤمنش ، بنده ‏اى را که بسیار دعا کند ، دوست مى ‏دارد . پس ، همواره در سحرگاهان تا طلوع خورشید دعا کنید ؛ زیرا این وقتى استکه در آن ، درهاى آسمان باز مى‏ شود ، و روزى‏ ها تقسیم مى‏ گردد و حاجت‏ هاى بزرگ برآورده مى‏ شود. کافى ، ج ۲، ص ۴۷۸، ح ۹

۲۹امام صادق علیه‏ السلام : اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلَیکُمُ الصَّلَواتِ الخَمْسَ فى اَفضَلِ السّاعاتِفَعَلَیکُم بِالدُّعاءِ فى اَدبارِ الصَّلَواتِ ؛

خداوند عزّوجلّ نمازهاى پنجگانه را در بهترین اوقات ، بر شما واجب نموده است .پس بعد از نمازها ، دعا کنید. خصال ، ص ۲۷۸، ح ۲۳

۳۰امام صادق علیه‏ السلام : اِنَّ الرَّجُلَ لَیَخرُجُ اِلى قَبرِ الحُسَینِ علیه‏ السلام فَلَهُ اِذا خَرَجَ مِن اَهلِهِ بِاَوَّلِخُطوَةٍ مَغفِرَةٌ لِذُنوبِهِ ثُمَّ لَم یَزَل یُقَدَّسُ بِکُلِّ خُطوَةٍ حَتّى یَاْتیَهُ فَاِذا اَتاهُ ناجاهُ اللّه‏ُ ، فَقالَ : عَبدى سَلنى اُعطِکَ ادعُنى اُجِبکَ اُطلُب مِنّى اُعطِکَ سَلنى حاجَتَکَ اَقضِها لَکَ . قالَاَبو عَبدِ اللّه‏ِ علیه‏ السلام : و حَقٌّ عَلَى اللّه‏ِ اَن یُعطىَ ما بَذَلَ ؛

هر کس براى زیارت قبر حسین علیه‏ السلام خارج شود ، هنگامى که از خانه ‏اش بیرون شد ،براى هر قدمى یک گناهش آمرزیده مى‏ شود و پیوسته با هر قدمى که برمى ‏دارد ، پاک ‏ترمى ‏شود تا به آن جا برسد و چون به آرامگاه رسید ، خداوند ، به صورت درگوشى به اومى‏ گوید: بنده من! از من بخواه تا عطایت کنم ، مرا بخوان تا اجابتت نمایم ، از من بطلب تا به تو بدهم ، حاجتت را از من بخواه تا برآوَرم. و امام صادق علیه‏ السلام فرمود: بر خداست که آنچه را وعده داده است ، عطا کند. ثواب الأعمال ، ص ۱۱۷، ح ۳۲

۳۱اَنَس رحمه‏الله : اِنَّ رَسولَ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله عادَ رَجُلاً مِنَ المُسلِمینَ قَد خَفَتَ فَصارَ مِثلَ الفَرخِ ، فَقالَلَهُ رَسولُ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : هَل کُنتَ تَدعو بِشَى‏ءٍ اَو تَساَ لُهُ اِیّاهُ ؟ قالَ : نَعَم ، کُنتُ اَقولُ : اللّهُمَّ ماکُنتَ مُعاقِبى بِهِ فِى الآخِرَةِ ، فَعَجِّلهُ لى فِى الدُّنیا . فَقالَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : سُبحانَ اللّه‏ِ لاتُطیقُهُ ، ـ اَو لا تَستَطیعُهُ ـ ! اَفَلا قُلتَ : اَللّهُمَّ آتِنا فِى الدُّنیا حَسَنَةً وَ فِى الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِناعَذابَ النّارِ ؟ قالَ : فَدَعَا اللّه‏َ لَهُ فَشَفاهُ ؛

رسول خدا صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله ، به عیادت مردى از مسلمانان رفتند که مانند جوجه ضعیف شده بود . به او فرمودند : آیا قبلاً دعایى مى‏کرده ‏اى یا از خدا چیزىمى‏ خواسته‏ اى؟. عرض کرد : آرى . مى‏ گفتم : بار خدایا ! هر کیفرى که درآخرت مى‏ خواهى به من برسانى ، در همین دنیا برسان. پیامبر خدا فرمودند :سبحان اللّه‏! تو طاقت آن را ندارى . چرا نگفتى : بار خدایا ! در دنیا و آخرت ، به مانیکى عطا فرما و از عذاب آتش ، نگاهمان بدار؟. آن مرد ، این دعا را خواند و خداوند ،شفایش بخشید. صحیح مسلم ، ج ۴، ص ۲۰۶۸، ح ۲۳

۳۲امام صادق علیه‏ السلام : و سَمِعَ اَمیرُ المُؤمِنینَ علیه‏ السلام رَجُلاً یَقولُ : اللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِکَ مِنَ الفِتنَةِ .قالَ علیه‏ السلام : اَراکَ تَتَعَوَّذُ مِن مالِکَ وَ وُ لدِکَ ! یَقولُ اللّه‏ُ تَعالى : «اِنَّما اَمْوَالُکُمْ وَ اَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ»وَلکِن قُل : اَللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِکَ مِن مُضِلاّتِ الفِتَنِ ؛

امیر مؤمنان علیه‏ السلام ، شنید که مردى مى‏ گوید : بار خدایا ! از فتنه به تو پناه مى‏ برم . به اوفرمودند : مى‏ بینم که از مال و فرزندت به خدا پناه مى‏برى. خداوند متعال مى‏ فرماید :«جز این نیست که دارایى‏ ها و فرزندانتان فتنه ‏اند» بلکه بگو : بار خدایا ! از فتنه‏ هاى گم‏راه کننده ، به تو پناه مى‏ برم. امالى طوسى، ص ۵۸۰ ، ح ۱۲۰۱

۳۳امام صادق علیه‏ السلام : اِنَّ العَبدَ لَیَدْعو فَیَقولُ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ لِلْمَلَکَیْنِ: قَدِ اسْتَجَبْتُ لَهُ وَلکِنِاحْبَسوهُ بِحاجَتِهِ ، فَاِنّى اُحِبُّ اَنْ اَسْمَعَ صَوْتَهُ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَدْعو فَیَقولُ اللّه‏ُ تَبارَکَوَ تَعالى: عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ فَاِنّى اُبْغِضُ صَوْتَهُ؛

براستى که انسان دعا مى‏ کند و خداوند عزّوجّل به دو فرشته مى‏ فرماید: من دعاى اورا مستجاب کردم، اما حاجتش را نگهدارید، زیرا دوست دارم صداى او را بشنوم ودیگرى دعا مى‏ کند و خداوند تبارک و تعالى مى‏ فرماید: زود خواسته ‏اش را برآورید، که من خوش ندارم صداى او را بشنوم. کافى، ج ۲، ۴۸۹، ح ۳

۳۴امام على علیه‏ السلام : سَمِعَ رَجُلاً یَدعو لِصاحِبِهِ ، فَقالَ : لا اَراکَ اللّه‏ُ مَکروها ! فَقالَ : اِنَّمادَعَوتَ لَهُ بِالمَوتِ ، لاَِنَّ مَن عاشَ فِى الدُّنیا لا بُدَّ اَن یَرَى المَکروهَ ؛

شنیدند که شخصى براى دوستش، چنین دعا مى‏ کند الهى غم نبینى و گرفتارنشوى! امام علیه‏ السلام فرمودند : تو در واقع براى مرگش دعا کردى ؛ زیرا هر کس در دنیا زندگى مى‏ کند ، ناچار ، غم و گرفتارى مى‏ بیند. شرح نهج البلاغة ، ج ۲۰، ص ۲۸۹،ح ۳۰۱

۳۵پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : یَکفى مِنَ الدُّعاءِ مَعَ البِرِّ ما یَکفِى الطَّعامَ مِنَ المِلحِ ؛

دعا همراه با کار خیر ، به اندازه نمک براى غذا کافى است. امالى طوسى ، ص ۵۳۴ ، ح ۱۱۶۲

۳۶امام صادق علیه‏ السلام : اِنَّ اللّه‏َ تَعالى اَوحى اِلى داوُودَ علیه‏ السلام ، اَنْ بَلِّغ قَومَکَ اَ نَّهُ لَیسَ مِن عَبدٍمِنهُم آمُرُهُ بِطاعَتى فَیُطیعُنى اِلاّ کانَ حَقّـا عَلَىَّ اَن اُعینَهُ عَلى طاعَتى فَاِن سَاَ لَنىاَعطَیتُهُ وَ اِن دَعانى اَجَبتُهُ وَ اِنِ اعتَصَمَ بى عَصَمتُهُ و اِنِ استَـکفانى کَفَیتُهُ و اِن تَوَکَّلَعَلَىَّ حَفِظتُهُ و اِن کادَهُ جَمیعُ خَلقى کِدتُ دونَهُ ؛

خداوند متعال به داوود علیه‏ السلام وحى فرمود که : به قوم خود برسان که هیچ بنده ‏اى ازایشان نیست که به فرمان‏بردارى از خودم فرمانش دهم و او فرمان برد ، جز آن‏که بر مناست که او را بر اطاعتم کمک کنم . پس اگر از من بخواهد ، عطایش مى‏ کنم ، اگر مرابخواند ، پاسخش مى‏دهم ، اگر به من پناهنده شود ، پناهش مى‏ دهم ، اگر از من کفایت طلبد ، کفایتش مى‏ کنم ، اگر به من توکّل کند ، او را حفظ مى‏ کنم و اگر همه آفریدگانم علیه او نقشه کشند ، من به سود او نقشه مى‏ کشم. قصص الأنبیاء ، ص ۱۹۸، ح ۲۵۱

۳۷امام صادق علیه‏ السلام : اِذا اَرادَ اَحَدُکُم اَن یُسْتَجابَ لَهُ فَلیُطَیِّب کَسبَهُ وَ لیَخرُج مِن مَظالِمِالنّاسِ وَ اِنَّ اللّه‏َ لا یُرفَعُ اِلَیهِ دُعاءُ عَبدٍ و فى بَطنِهِ حَرامٌ اَو عِندَهُ مَظلِمَةٌ لاَِحَدٍ مِن خَلقِهِ ؛

هرگاه فردى از شما خواست دعایش مستجاب شود، درآمدش را حلال گرداند و اززیر بار حقوق مردم بیرون برود. دعاى بنده ‏اى که در شکمش حرام باشد، یا حق یکى از خلق خدا به گردنش باشد، به درگاه خداوند بالا نمى‏ رود. بحار الأنوار ، ج ۹۳، ص ۳۲۱، ح ۳۱

۳۸امام صادق علیه‏ السلام : اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَیِّرُ النِّعَمَ البَغىُ ... وَ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ و تُظلِمُ الهَواءَعُقوقُ الوالِدَینِ ؛

گناهانى که باعث از دست دادن نعمت‏ها مى ‏شوند ، ستم کردن ... است و گناهانى که دعا را رد مى‏ کنند و فضا را تیره و تار مى‏ گردانند ، نافرمانى از پدر و مادر و آزردن آنهاست. کافى ، ج ۲، ص ۴۴۷، ح ۱

۳۹سفیان ثورى : بَلَغَنى اَنَّ بَنى اِسرائیلَ قُحِطوا سَبعَ سِنینَ ... فَاَوحَى اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ اِلىاَنبیائِهِم : لَو مَشَیتُم اِلَىَّ بِاَقدامِکُم حَتّى تَحفى رُ کَبُکُم و تَبلُغَ اَیدیکُم عَنانَ السَّماءِ و تَـکِلَّاَلسِنَتُـکُم عَنِ الدُّعاءِ فَاِنّى لا اُجیبُ لَکُم داعیا و لا اَرحَمُ مِنکُم باکیا ، حَتّى تَرُدُّواالمَظالِمَ اِلى اَهلِها فَفَعَلوا فَمُطِروا مِن یَومِهِم ؛

شنیده‏ ام که بنى ‏اسرائیل به مدّت هفت سال دچار قحطى شدند ... پس خداوندعزّوجلّ به پیامبرانشان وحى فرمود که : اگر پیاده به سوى من بیایید ، آنچنان که زانوهایتان ساییده شود ، و چندان دست به سوى آسمان دراز کنید که دست‏هایتان به کرانه‏ هاى آسمان برسد و آن اندازه دعا کنید که زبان‏هایتان خسته شود ، دعاى هیچیک از شما را نمى‏ پذیرم و به هیچ گریه‏ کننده‏اى از شما رحم نخواهم کرد تا آن گاه که حقوق مردم را به صاحبان آنها باز گردانید . آنان چنین کردند و همان روز ، باران آمد. إحیاء علوم الدین ، ج ۱، ص ۴۶۱

۴۰پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله : قَطیعَةُ الرَّحِمِ تَحجُبُ الدُّعاءَ ؛

قطع رابطه با خویشاوندان، مانع اجابت دعا مى‏ شود. نزهة الناظر ، ص ۳۷، ح ۱۱۵
به نقل از: http://www.hadith.net